Relacja współwięźniów o ostatnich dniach życia Sługi Bożego ks. Konstantego Budkiewicza (1867-1923)

Abstrakt

Rozstrzelanie w marcu 1923 r. ks. prałata Konstantego Budkiewicza, jak i proces pokazowy, który odbył się w Moskwie, zbulwersował opinię publiczną w Polsce i za granicą. W jego wyniku skazano na karę śmierci arcybiskupa Jana Cieplaka oraz dziekana piotrogrodzkiego, ks. Konstantego Budkiewicza, inni duchowni otrzymali łagodniejsze wyroki – od 3 do 10 lat więzienia. Noty protestacyjne wysłały rządy m.in. Polski, Niemiec, Francji, Stanów Zjednoczonych, Brazylii, Czechosłowacji, Hiszpanii, Anglii i innych krajów. Po rozstrzelaniu ks. Budkiewicza, w wyniku międzynarodowych protestów arcybiskupa wydalono z kraju. Trzynastu kapłanów po odbyciu kary wróciło do duszpasterskich obowiązków. Zagrożona ponownym aresztowaniem, część kapłanów w ramach wymiany więźniów do 1934 r. opuściła Związek Radziecki. Jako ostatni do Polski przyjechał bp Antoni Malecki, wycieńczony uwięzieniem i zesłaniem, kilka miesięcy po powrocie zmarł. Pozostali zginęli w łagrach lub zostali rozstrzelani w następnych latach.

Szerszemu gronu Czytelników prezentowane jest świadectwo o męczeńskiej śmierci ks. Budkiewicza spisane przez uwięzionych w 1923 r. kapłanów. Opisano w nim prawie miesiąc życia księdza przed wykonaniem wyroku śmierci. Ks. Budkiewicz przez prawie 20 lat był proboszczem największej parafii w Petersburgu pw. św. Katarzyny. Przy kościele działały szkoły podstawowe, dwa gimnazja, towarzystwo dobroczynne oraz bractwa modlitewne. Skupiało się tu także życie kulturalne i polonijne. Ks. Budkiewicz, od 1908 r. dziekan petersburski, opiekował się ponad 40 parafiami i kaplicami na rozległym terenie Pskowa, Nowogrodu oraz Finlandii. W 1918 r. został też wikarym generalnym bpa Cieplaka. Po dojściu do władzy bolszewików ks. Budkiewicz dzielnie bronił praw Kościoła. Zagrożony aresztowaniem, dwukrotnie odmówił wyjazdu do Polski. Za swój obowiązek uznał pozostanie z podległym mu duchowieństwem oraz wiernymi do końca. Spisany przez uwięzionych razem z nim kapłanów protokół został przekazany drogą dyplomatyczną do Polski, a następnie do Stolicy Apostolskiej. Stał się on świadectwem męczeństwa Kościoła katolickiego w Związku Radzieckim. Proces beatyfikacyjny ks. Budkiewicza rozpoczął się w 2003 r.