Działalność polonijna Stanisława Reszki w Rzymie w świetle listów do Marcina Kromera (1569-1582)
Article Sidebar
Opublikowane:
kwi 24, 2020
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Słowa kluczowe:
Stanisław Reszka, Stanisław Hozjusz, Polish diaspora in Rome, Polish hospice in Rome, Polish College in Rome
Main Article Content
Abstrakt
Kardynał Stanisław Hozjusz, biskup warmiński, w latach 1569-1579, podczas ostatniej dekady swojego życia, spędzonej w Rzymie, prócz wielu innych aktywności, prowadził żywą działalność na rzecz Polonii w Wiecznym Mieście. Jego sekretarzem oraz najbliższym współpracownikiem był Stanisław Reszka. W swoich listach do Marcina Kromera relacjonował pomoc, którą udzielał swemu patronowi w działaniach na tym polu, szczególnie przy zakładaniu i budowie hospicjum polskiego i kościoła św. Stanisława. Opisywał działalność Polaków w Rzymie. Po śmierci Hozjusza kontynuował działalność polonijną zakładając Kolegium Polskie, poza tym polecał udających się do Rzeczypospolitej Kromerowi, pomagał załatwiać sprawy w Kurii Rzymskiej, pożyczał pieniądze, był wykonawcą testamentów zmarłych w Wiecznym Mieście Polaków.
Article Details
Numer
Dział
Artykuły
Bibliografia
Amendola A., La formazione dell’identità nazionale polacca nella Roma della Controriforma, [w:] Identità e rappresentazione. Le chiese nazionali a Roma 1450-1650, red. A. Koller, S. Kubersky-Piredda, Roma 2015, s. 249-270.
Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440-1600), Kraków 1938.
Barycz H., Spojrzenia w przeszłość polsko-włoską, Wrocław: Ossolineum 1965.
Barycz H., Stanisław Hozjusz jako historyk, „Studia Warmińskie” 20(1983), s. 47-62.
Biaudet H., Le Saint Siege et la Suéde durant la seconde moitie’s du XVIe siécle. Notes et documents, I: Origines et période des relations non officielles 1570-1576, Paris 1907.
Biliński B., Figure e momenti Polacchi a Roma, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1992.
Borucki M., Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, Warszawa: Książka i Wiedza 1995.
Chrzanowski T., Kornecki M., Polskie pomniki w świątyniach Rzymu, Warszawa: Instytut Sztuki PAN 1994.
Cynarski S., Udział Stanisława Hozjusza w staraniach dworu polskiego o odzyskanie spadku po królowej Bonie, „Studia Warmińskie” 20(1983), s. 153-162.
Eicchorn A., Der ermländische Bischof und Cardinal Stanislaus Hosius, Bd. 2. Sein Wirken als Cardinal, Mainz 1855.
Fokciński H., Udział kardynała Hozjusza w konsystorzach papieskich w latach 1569-1579, „Studia Warmińskie” 18(1981), s. 21-98.
Górny J.J., Czynności kardynała Stanisława Hozjusza na stanowisku wielkiego penitencjarza, „Studia Warmińskie” 20(1983), s. 23-27.
Henczel-Wróblewska L., Dzieje Polaków we Włoszech, Poznań–Kalisz: UAM 2006.
Hipler H., Die Biographen des Stanislaus Hosius, „Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands” 7(1879), s. 113-176.
Jurkowlaniec G., Sprawczość rycin. Rzymska twórczość graficzna Tomasza Tretera i jej europejskie oddziaływanie, Kraków: Universitas 2017.
Kalinowska J.A., Kardynał Stanisław Hozjusz w świetle spuścizny piśmienniczej księdza Stanisława Reszki, „Studia Warmińskie” 35(1998), s. 462-467.
Kalinowska J.A., Reszka Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXI, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1988-1989, s. 129-133.
Kalinowska J.A., Stanisław Reszka – diariusz podróży i korespondencja z lat 1583-1589, „Studia Warmińskie” 26(1989), s. 195-220.
Kalinowska J.A., Stanisław Reszka (1544-1600) jako humanista i pisarz, „Studia Warmińskie” 27(1990), s. 235-244.
Kalinowska J.A., Wyjazd Kardynała Stanisława Hozjusza do Rzymu, „Studia Warmińskie” 26(1989), s. 181-209.
Kalinowska J.A., Stanisław Hozjusz jako humanista 1504-1579, Olsztyn: Hosianum 2004.
Kopiczko A., Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1525-1821, cz. 2. Słownik, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego 2000.
Kowalska H., Jan Kostka, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIV, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1968-1969, s. 345-348.
Kowalski M.D., Po łaski duchowne i korzyści doczesne. Polacy w Rzymie i w Kurii papieskiej w XV wieku, [w:] Polak we Włoszech, Włoch w Polsce. Sztuka i historia, red. M. Wrześniak, A. Bender, Warszawa: UKSW 2015, s. 33-46.
Kwapis O., Do Rzymu! Sztuka i wielkie jubileusze, Warszawa: IBL PAN 2014.
Kwiatkowska M.I., Rzym, [w:] Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. IV, red. K. Dopierała, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski 2005, s. 314-324.
Lepacka A.M., Działalność kulturalna Stanisława Reszki z Buku, Buk 2014.
Lepacka A.M., Początki Kolegium Polskiego w Rzymie, „Studia Warmińskie” 50(2013), s. 263-270.
Loret M., Życie polskie w Rzymie w XVIII wieku, Rzym 1930.
Machejek M., 400 lat kościoła i hospicjum polskiego w Rzymie, Rzym: Hosianum 1978.
Małłek J., Hryniewicz P., Plemięcki Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1981, s. 712-713.
Osiecka-Samsonowicz H., Rzymskie wizyty polskich królewiczów, [w:] Polak we Włoszech, Włoch w Polsce. Sztuka i historia, red. M. Wrześniak, A. Bender, Warszawa: UKSW 2015, s. 87-101.
Rudziński A., Działalność kardynała Stanisława Hozjusza w Rzymie w latach 1569-1579. Referat wygłoszony 9 października 2018 na konferencji „Kościół w społeczeństwie w Czechach i w Polsce w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej”, organizowanej przez Zespół Historii Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych przy Wydziale I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN.
Rudziński A., Elity polskiego Kościoła w listach Stanisława Reszki do Marcina Kromera (1568-1582), [w:] Viri Excellentes. Studia i szkice z dziejów elit w czasach Jagiellonów, red. E.L. Polańska, K. Osewski, współp. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia 2016 (Praeclara Stirps Jagiellonica, t. VII), s. 53-71.
Rudziński A., Listy z czasów przełomu. Wyzwania Kościoła katolickiego w Polsce w korespondencji Jerzego z Tyczyna i Marcina Kromera, [w:] Ecclesia et homines. Instytucje i ludzie kościoła w czasach Jagiellonów (XIV-XVI w.), red. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia 2014 (Praeclara Stirps Jagiellonica, t. V), s. 59-60.
Rudziński A., Uniżony Sługa Najdostojniejszego Kardynała. Stanisław Reszka jako sekretarz Stanisława Hozjusza w Rzymie (1569-1579), „Ibidem”. Rocznik Koła Naukowego Historyków Studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego [w druku].
Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków. Wiek XVI-XVII, Warszawa: PIW (Toruń: ZG) 1973.
Tygielski W., Polacy w nowożytnym Rzymie. Kilka uwag o polskich śladach, napotkanych przez peregrynantów w końcu XVI i w XVII wieku, „Ikonotheka”. Prace Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego 13(1998), s. 127-137.
Ulewicz T., Iter romano-italicum polonorum, czyli o związkach umysłowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie, Kraków: Universitas 1999.
Umiński J., Kardynał Stanisław Hozjusz, biskup warmiński 1504-1579, Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża 1948.
Urban W., Stanisław Hozjusz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. X, red. K. Lepszy, Wrocław: Ossolineum 1964, s. 42-46.
Wehr W., Polskie pamiątki heraldyczne w Rzymie, „Materiały do Biografii, Genealogii i Heraldyki Polskiej” 3(1966), s. 29-62.
Wojtyska H.D., Papiestwo-Polska 1548-1563. Dyplomacja, Lublin: TN KUL 1977.
Woś J.W., Rzym polski za czasów Stanisława Hozjusza, Rzym 1979.
Woś J.W., Stansilao Reszka, Segretario del Cardinale S. Hozjusz ed ambasciatore del Re di Polonia a Roma e Neapoli, „Annali della Scuola Normale Superiore di Pisa. Classe di Lettere e Filosofia” 8(1978), s. 187-202.
Żelewski R., Łaski Olbracht, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1973, s. 246-250.
Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440-1600), Kraków 1938.
Barycz H., Spojrzenia w przeszłość polsko-włoską, Wrocław: Ossolineum 1965.
Barycz H., Stanisław Hozjusz jako historyk, „Studia Warmińskie” 20(1983), s. 47-62.
Biaudet H., Le Saint Siege et la Suéde durant la seconde moitie’s du XVIe siécle. Notes et documents, I: Origines et période des relations non officielles 1570-1576, Paris 1907.
Biliński B., Figure e momenti Polacchi a Roma, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1992.
Borucki M., Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, Warszawa: Książka i Wiedza 1995.
Chrzanowski T., Kornecki M., Polskie pomniki w świątyniach Rzymu, Warszawa: Instytut Sztuki PAN 1994.
Cynarski S., Udział Stanisława Hozjusza w staraniach dworu polskiego o odzyskanie spadku po królowej Bonie, „Studia Warmińskie” 20(1983), s. 153-162.
Eicchorn A., Der ermländische Bischof und Cardinal Stanislaus Hosius, Bd. 2. Sein Wirken als Cardinal, Mainz 1855.
Fokciński H., Udział kardynała Hozjusza w konsystorzach papieskich w latach 1569-1579, „Studia Warmińskie” 18(1981), s. 21-98.
Górny J.J., Czynności kardynała Stanisława Hozjusza na stanowisku wielkiego penitencjarza, „Studia Warmińskie” 20(1983), s. 23-27.
Henczel-Wróblewska L., Dzieje Polaków we Włoszech, Poznań–Kalisz: UAM 2006.
Hipler H., Die Biographen des Stanislaus Hosius, „Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands” 7(1879), s. 113-176.
Jurkowlaniec G., Sprawczość rycin. Rzymska twórczość graficzna Tomasza Tretera i jej europejskie oddziaływanie, Kraków: Universitas 2017.
Kalinowska J.A., Kardynał Stanisław Hozjusz w świetle spuścizny piśmienniczej księdza Stanisława Reszki, „Studia Warmińskie” 35(1998), s. 462-467.
Kalinowska J.A., Reszka Stanisław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXI, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1988-1989, s. 129-133.
Kalinowska J.A., Stanisław Reszka – diariusz podróży i korespondencja z lat 1583-1589, „Studia Warmińskie” 26(1989), s. 195-220.
Kalinowska J.A., Stanisław Reszka (1544-1600) jako humanista i pisarz, „Studia Warmińskie” 27(1990), s. 235-244.
Kalinowska J.A., Wyjazd Kardynała Stanisława Hozjusza do Rzymu, „Studia Warmińskie” 26(1989), s. 181-209.
Kalinowska J.A., Stanisław Hozjusz jako humanista 1504-1579, Olsztyn: Hosianum 2004.
Kopiczko A., Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1525-1821, cz. 2. Słownik, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego 2000.
Kowalska H., Jan Kostka, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIV, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1968-1969, s. 345-348.
Kowalski M.D., Po łaski duchowne i korzyści doczesne. Polacy w Rzymie i w Kurii papieskiej w XV wieku, [w:] Polak we Włoszech, Włoch w Polsce. Sztuka i historia, red. M. Wrześniak, A. Bender, Warszawa: UKSW 2015, s. 33-46.
Kwapis O., Do Rzymu! Sztuka i wielkie jubileusze, Warszawa: IBL PAN 2014.
Kwiatkowska M.I., Rzym, [w:] Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. IV, red. K. Dopierała, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski 2005, s. 314-324.
Lepacka A.M., Działalność kulturalna Stanisława Reszki z Buku, Buk 2014.
Lepacka A.M., Początki Kolegium Polskiego w Rzymie, „Studia Warmińskie” 50(2013), s. 263-270.
Loret M., Życie polskie w Rzymie w XVIII wieku, Rzym 1930.
Machejek M., 400 lat kościoła i hospicjum polskiego w Rzymie, Rzym: Hosianum 1978.
Małłek J., Hryniewicz P., Plemięcki Jan, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXVI, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1981, s. 712-713.
Osiecka-Samsonowicz H., Rzymskie wizyty polskich królewiczów, [w:] Polak we Włoszech, Włoch w Polsce. Sztuka i historia, red. M. Wrześniak, A. Bender, Warszawa: UKSW 2015, s. 87-101.
Rudziński A., Działalność kardynała Stanisława Hozjusza w Rzymie w latach 1569-1579. Referat wygłoszony 9 października 2018 na konferencji „Kościół w społeczeństwie w Czechach i w Polsce w średniowieczu i we wczesnej epoce nowożytnej”, organizowanej przez Zespół Historii Czech i Stosunków Polsko-Czeskich Komitetu Nauk Historycznych przy Wydziale I Nauk Humanistycznych i Społecznych PAN.
Rudziński A., Elity polskiego Kościoła w listach Stanisława Reszki do Marcina Kromera (1568-1582), [w:] Viri Excellentes. Studia i szkice z dziejów elit w czasach Jagiellonów, red. E.L. Polańska, K. Osewski, współp. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia 2016 (Praeclara Stirps Jagiellonica, t. VII), s. 53-71.
Rudziński A., Listy z czasów przełomu. Wyzwania Kościoła katolickiego w Polsce w korespondencji Jerzego z Tyczyna i Marcina Kromera, [w:] Ecclesia et homines. Instytucje i ludzie kościoła w czasach Jagiellonów (XIV-XVI w.), red. A. Januszek-Sieradzka, Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia 2014 (Praeclara Stirps Jagiellonica, t. V), s. 59-60.
Rudziński A., Uniżony Sługa Najdostojniejszego Kardynała. Stanisław Reszka jako sekretarz Stanisława Hozjusza w Rzymie (1569-1579), „Ibidem”. Rocznik Koła Naukowego Historyków Studentów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego [w druku].
Sajkowski A., Włoskie przygody Polaków. Wiek XVI-XVII, Warszawa: PIW (Toruń: ZG) 1973.
Tygielski W., Polacy w nowożytnym Rzymie. Kilka uwag o polskich śladach, napotkanych przez peregrynantów w końcu XVI i w XVII wieku, „Ikonotheka”. Prace Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego 13(1998), s. 127-137.
Ulewicz T., Iter romano-italicum polonorum, czyli o związkach umysłowo-kulturalnych Polski z Włochami w wiekach średnich i renesansie, Kraków: Universitas 1999.
Umiński J., Kardynał Stanisław Hozjusz, biskup warmiński 1504-1579, Opole: Wydawnictwo Św. Krzyża 1948.
Urban W., Stanisław Hozjusz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. X, red. K. Lepszy, Wrocław: Ossolineum 1964, s. 42-46.
Wehr W., Polskie pamiątki heraldyczne w Rzymie, „Materiały do Biografii, Genealogii i Heraldyki Polskiej” 3(1966), s. 29-62.
Wojtyska H.D., Papiestwo-Polska 1548-1563. Dyplomacja, Lublin: TN KUL 1977.
Woś J.W., Rzym polski za czasów Stanisława Hozjusza, Rzym 1979.
Woś J.W., Stansilao Reszka, Segretario del Cardinale S. Hozjusz ed ambasciatore del Re di Polonia a Roma e Neapoli, „Annali della Scuola Normale Superiore di Pisa. Classe di Lettere e Filosofia” 8(1978), s. 187-202.
Żelewski R., Łaski Olbracht, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XVIII, red. E. Rostworowski, Wrocław: Ossolineum 1973, s. 246-250.