Towarzystwo Historyczno-Literackie and Polish Library in Paris: Experience in Terms of Interlibrary Exchange in 2008/2009

Main Article Content

Joanna Okarma

Abstract

The article presents the history of Towarzystwo Historyczno-Literackie / Polish Library in Paris located on St. Ludwik from the moment of establishing by the Great Emigration to modern times. The internal structure of the Historical-Literary Society and the Polish Library in Paris is described, as well as collections: books and magazines in the Reading Room, archives and manuscripts in the Special Collections Laboratory (only scientists and researchers), artistic collections in the Artistic Collections Laboratory. A brief description of the three unknown museums in Poland: the Adam Mickiewicz Museum, the Fryderyk Chopin Salon, the Bolesław Biegas Museum, constituting permanent exhibitions integrally incorporated into the building of the Polish Library in Paris. Attention was focused on their own professional library experience in the Polish Library in terms of interlibrary exchange in 2008/2009 and everyday life in it. Parallel to the description of THL / BPP, the then fate of the nearby historic residence, Hôtel Lambert, was once mentioned to the Czartoryski family and was a Polish cultural and political center. The article draws attention to the public debate and opposition of the French conservationist and French Polonia, which took place from December 2008 to March 2009, in view of the plan to reconstruct and modernize the original development of Hôtel Lambert by the new owner.

Article Details

Section
Articles

References

Adamowicz D., Biblioteka Polska w Paryżu (Bibliothèque Polonaise de Paris), „Tytuł Ujednolicony” 2012, nr 8, s. 18-22, https://issuu.com/nukat/docs/tu.8.2012 [dostęp: 29.04.2018].
Baza Biogramów Biblioteki Jagiellońskiej, http://www.bj.uj.edu.pl/biogramy/szukaj-biogramow [dostęp: 29.04.2018].
Baza: [BPP] Fond Ancien, http://193.0.122.72/egi-bin//makwww.exe?BM=1 [dostęp: 29.04.2018].
Biblioteka Polska w Paryżu – skarbnica kultury narodowej: materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, Dyskusja, 4 listopada 2014, Warszawa: Kancelaria Senatu 2014, s. 51-67 (dokument elektroniczny).
Biblioteka Polska w Paryżu w NUKAT, http://www.ebib.info/content/view/1593/202/ [dostęp: 29.10.2009].
Błoński P., Témoignages. Grand frère fidèle [Jean Offredo – przyp. aut.], „6, quai d’Orléans d’Orléans: lettre de la Société Historique et Littéraire Polonaise et de la Bibliothèque Polonaise de Paris” 2012, nr 16, s. 2, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/quai_16_web_2.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Byczkowska Z., Dublety Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 2000, nr 4, s. 26-28.
Cel i Ustawy, Towarzystwo Paryzkie Lekarzy Polskich, Cel i Ustawa, Paryż, dn. 10 kwietnia 1858 roku, Zbiory BPP, sygn. 26 514 II (1-6).
Chopin i jego malarz: Teofil Kwiatkowski (1809-1891): malarstwo i rysunek ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie i Biblioteki Polskiej w Paryżu = Chopin et son peintre: Teofil Kwiatkowski (1809-1891): peintures et dessins dans les collections du Musée national de Varsovie et de la Bibliothèque Polonaise de Paris, oprac. K. Pijanowska, av. coll. A. Czarnocka, A. Rudzińska, tł. na jęz. franc. D. Karczewska, J. Ruszel, E. Stachurski, tł. na jęz. pol. J. Lemańska, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie 2010, Varsovie: Musée national de Varsovie 2010, [Katalog dzieł].
Chmielewski W., W trosce o narodowy i niezależny charakter Biblioteki Polskiej w Paryżu w czasie drugiej wojny światowej, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych” 66(2013), s. 15-32.
Chopiniana in the collections of the Polish Historical and Literary Society / the Polish Library in Paris = dans les fonds de la Société Historique et Littéraire Polonaise / Bibliothèque Polonaise de Paris = ze zbiorów Towarzystwa Historyczno-Literackiego / Biblioteki Polskiej w Paryżu, współpr. A. Czarnocka, J. Davous, M.M. Grąbczewska, A. Długosz, M. Głodek, E. Niemirowicz, E. Rutkowska, J. Sapeta, E. Telma-Davous, K. Thomas, K. Žák, Paris: Société Historique et Littéraire Polonaise / Bibliothèque Polonaise de Paris 2010, [Album].
Czarnocka A., Kolekcje artystyczne Biblioteki Polskiej w Paryżu, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/TEKSTACPL.pdf [dostęp: 29.10.2009].
Czarnocka A., Kolekcje artystyczne Biblioteki Polskiej w Paryżu, 2012, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 174-177.
Ćwik F.L., Biblioteka Polska w Paryżu: dziwne zwolnienia, „Nasz Dziennik” (Warszawa) 2002, nr 10, s. 10.
Evin F., Dernier round pour sauver l’hôtel Lambert, joyau de XVIIe, „Le Monde” 8-9 mars 2009, s. 18.
Evin F., Des Qataris un peu trop entreprenants. La famille de l’émir du Qatar a acheté en 2007 l’hôtel Lambert, sur l’île Saint-Louis, à Paris. Elle veut y faire réaliser de grands travaux: parking, ascenseurs… L’Etat, décisionnaire, y est favorable, „Le Monde” 20 décembre 2008, s. 3.
Evin F., Feu vert sous réserves à la réhabilitation de l’hôtel Lambert, „Le Monde” 12 mars 2009, s. 22.
Evin F., Hôtel Lambert, suivez le guide, „Le Monde” 18-19 janvier 2009, s. 21.
Evin F., M. Delanoë refuse la renovation de l’hôtel Lambert. Le projet de la famille de l’émir du Qatar attise les tensions entre la Ville et l’Etat, „Le Monde” 25 décembre 2008, s. 18.
Gałkowski A., Krasowska H., Biblioteka Polska w Paryżu – przegląd historiografii, „Nauka Polska. Jej potrzeby, organizacja i rozwój”, Rocznik Kasy im. Józefa Mianowskiego Fundacja Popierania Nauki (Warszawa) 24(2015), s. 105-119.
Głodek M., Narodowy Program Rozwoju Humanistyki szansą dla Biblioteki Polskiej w Paryżu, „6, quai d’Orléans: pismo informacyjne Towarzystwa Historyczno-Lite¬rackiego” 2014, nr 18, s. 21-22, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/quai18PL_2.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Grąbczewska M.M., „Miscellanea photographica”: narodziny języka fotografii, „Teksty Drugie” 2013, nr 4, s. 13-29.
Grąbczewska M.M., Powstanie i historia dagerotypowych wizerunków Fryderyka Chopina – nowe ustalenia, „Muzyka” 2008, nr 3, s. 75-86.
Grąbczewska M.M., Zbiór dagerotypów Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Rocznik Historii Sztuki” 32(2007), s. 125-154.
Heruday-Kiełczewska M., Archiwum Stowarzyszenia Solidarité France-Pologne w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Folia Toruniensia” 2017, nr 17, s. 175-187.
Hôtel Lambert : la polémique enfle entre M. Delanoë et Mme Albanel, „Le Monde” 26 décembre 2008, s. 15.
Ignaczak P., Muzea w Bibliotece Polskiej w Paryżu, „Muzealnictwo” 2016, nr 57, s. 226-233.
Instytucja „Czci i Chleba”. (Akt założenia, sprawozdania …), Paryż 1862-1882, Zbiory BPP, sygn. 41140, (dep. BP w ML), [za:] Skarby kultury polskiej ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, Warszawa 2004, s. [25] (s.n.).
Instytut Pamięci Narodowej. Nagroda Kustosz Pamięci Narodowej 2013, https://ipn.gov.pl/pl/aktualnosci/konkursy-i-nagrody/nagroda-kustosz-pamieci/2013/24285,Biblioteka-Polska-w-Paryzu.html [dostęp: 29.04.2018].
Inventaire des Archives de l’Association Solidarité France-Pologne 1980-2004. Inwentarz Archiwum Stowarzyszenia Solidarité France Pologne 1980-2004, oprac. M. Heruday-Kiełczewska, Paris: Association Solidarité France Pologne: Sociétè Historique et Littéraire Polonaise 2013.
Kalczyńska M., Refleksje z pobytu na stypendium naukowym w Bibliotece Polskiej w Paryżu, [2014], http://www.ebib.pl/2009/105/a.php?kalczynska [dostęp: 29.04.2018].
Kania A., Domalewska D., Spotkanie Dyrektorów i Bibliotekarzy Systemowych Bibliotek współtworzących NUKAT [w BUW, Warszawa, 5 grudnia 2014 r.], https://bg.uek.krakow.pl/biblioteka/biuletyn/artykuly.php?Strona=Art&Wybor=44&Art=ks_nukat [dostęp: 29.04.2018].
Katalog elektroniczny BPP, https://katalogkrak.cyfronet.pl/search/query?theme=BPP [dostęp: 29.04.2018].
Kęsicka H., Międzynarodowa wymiana materiałów bibliotecznych, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 2000, nr 4, s. 17-20.
Kłossowski A., Instytucja spełnionej nadziei: Paryska Libella i Galeria Lambert Zofii i Kazimierza Romanowiczów: [katalog] wystawy 6 grudnia 1994 – 15 stycznia 1995, Pałac Rzeczypospolitej, Warszawa: Biblioteka Narodowa 1994/1995, s. 35, [za:] B. Konopka, Bibliothèque Polonaise de Paris / Biblioteka Polska w Paryżu 1993/2012, Paris: La Société Historique et Littéraire Polonaise 2013.
Krakowski Zespół Biblioteczny (KZB), http://www.kzb.krakow.pl/index.php?p=kzb [dostęp: 29.04.2018].
Kulecki M., Sprawozdanie z prac archiwalnych w Bibliotece Polskiej w Paryżu, „Miscellanea Historico-Archivistica” 17(2010), s. 263-265.
Leszek Talko (1916-2003): o Bibliotece Polskiej w Paryżu, rozmowę przeprowadził A. Gałkowski [z początku stycznia 2000 r.], „Zeszyty Historyczne / Instytut Literacki” 2003, z. 146, s. 120-136.
L’hôtel Lambert: le grand voisin, „6, quai d’Orléans: lettre de la Société Historique et Littéraire Polonaise et de la Bibliothèque Polonaise de Paris” 2008, nr 11, s. 4-8, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/biuletyn11.pdf [dostęp: 29.10.2009].
Lubicz-Zaleski K.P., Aneks. Historia zarządzania Biblioteką Polską w Paryżu, Paryż 2013, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 15-16.
Lubicz-Zaleski K.P., Biblioteka Polska w Paryżu, tł. z jęz. franc. K. Rutkowski, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/articleCPZtraductionpolonaise.pdf [dostęp: 29.10.2009].
Lubicz-Zaleski K.P., Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu, 2004 i 2012, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 7-14.
Łaskarzewska H., Wojenne losy części zbiorów paryskiej Biblioteki Narodowej, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 101-103.
Markiewicz Z., Zygmunt Lubicz-Zaleski (29 września 1882 – 15 grudnia 1967) [nekrolog], „Pamiętnik Literacki”. Czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 1969, nr 1, s. 413-414.
Matuszewska M., Biblioteka Polska jest otwarta dla czytelników, „Gazeta Wrocławska” 18 grudnia 2010, https://gazetawroclawska.pl/biblioteka-polska-jest-otwarta-dla-czytelnikow/ar/346947 [dostęp: 29.04.2018].
Męclewska M., Zbiór rzeczy narodowych. Dawne i nowe kolekcje numizmatyczne Biblioteki Polskiej w Paryżu, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 301-308.
Michalewicz A., Współpraca Polskiej Akademii Umiejętności z Towarzystwem Historyczno-Literackim, [w:] Wspólna sprawa. Studia i materiały do dziejów emigracji polskiej we Francji, Kraków: PAU 2017, s. 159-169.
Mignot C., Pour l’hôtel Lambert, faites encore un effort, Monsieur l’architecte en chef! Le plus discutable dans cette réhabilitation est le manque de bon sens patrimonial, „Le Monde” 24 février 2009, s. 17.
Miler J., Biblioteka Polska w Paryżu na tle polskich instytucji emigracyjnych, [w:] Biblioteka Polska w Paryżu – skarbnica kultury narodowej: materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, 4 listopada 2014, Warszawa: Kancelaria Senatu 2014, s. 46-50 (dokument elektroniczny).
Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny NUKAT, http://www.nukat.edu.pl/ [dostęp: 29.10.2009].
Niewęłowski A., Brève histoire de l’Hôtel 6, quai d’Orléans, [w:] Bibliothèque Polonaise de Paris, colloque de 20-21 septembre 2004, réd. M. Stęplewska, Cracovie : L’Académie Polonaise des Sciences et des Lettres 2008, s. 88-95.
Niewęgłowski A., Salon Chopina, „Cenne, Bezcenne / Utracone” 2011, nr 2, s. 14-15.
Organigramme THLP/BPP od 2013 r., http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/ORGANIGRAMME_2015_2.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Pamiętnik Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu, t. 10, Paryż 1878, Zbiory BPP, sygn. 001878, (dep. BP w ML), [za:] Skarby kultury polskiej ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, Warszawa 2004, s. [25] (s.n.).
Pezda J., Historia Biblioteki Polskiej w Paryżu w latach 1838-1893, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica” 2013.
Pezda J., Suplement do tomu V Katalogu Rękopisów Biblioteki Polskiej w Paryżu. Stowarzyszenie podatkowe – Instytucja „Czci i Chleba”, sygn. 756-759, [w:] Wspólna sprawa. Studia i materiały do dziejów emigracji polskiej we Francji, Kraków: PAU 2017, s. 119-133.
Pokaz zbiorów z BP z Paryża i POSK z Londynu konserwowanych w BN, http://www.bn.org.pl/aktualnosci/1351-pokaz-zbiorow-z-paryza-i-londynu-konserwowanych-w-bn.html [dostęp: 19.11.2009].
Polska Misja Katolicka we Francji, https://www.mission-catholique-polonaise.net/ [dostęp: 29.07.2018].
Pułaski F., Biblioteka Polska w Paryżu w latach 1893-1948, Paryż 1948.
Pyrzowska L., Projekt badawczy Polskiej Akademii Umiejętności Opracowanie katalogów XIX-wiecznych druków wydanych na emigracji i ziemiach polskich za granicą ze zbiorów Biblioteki Polskiej i Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu, [w:] Wspólna sprawa. Studia i materiały do dziejów emigracji polskiej we Francji, Kraków: PAU 2017, s. 177-181.
Rapacki M., Otwarto Bibliotekę Polską w Paryżu, Gazeta.pl/Wiadomości, 28.09.2004, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,2310365.html [dostęp: 29.10.2009].
Rutkowska E., Wiatyk na wieczność. O archiwach rękopiśmiennych Biblioteki Polskiej w Paryżu, 2008 i 2011, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 19-22.
Rutkowska E., Wiatyk na wieczność. O zbiorach rękopiśmiennych Biblioteki Polskiej w Paryżu, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/TEKSTERPL.pdf [dostęp: 29.10.2009].
Seroka K., Biblioteka Polska w Paryżu (1838-1871): studium bibliologiczne, Warszawa: Grupa Cogito 2017.
Seroka K., Biblioteka Polska w Paryżu – polskie miejsce pamięci w Paryżu. Referat na konferencji naukowej „Miejsca pamięci w świadomości współczesnego człowieka” w dn. 10 maja 2013 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń 2014.
Siomkajło A., Największa na Zachodzie – Biblioteka Polska w Paryżu, „Studia Polonijne” 26(2005), s. 215-219.
Société Historique et Littéraire Polonaise / Bibliothèque Polonaise de Paris = SHLP/BPP = Polskie Towarzystwo Historyczno-Literackie / Biblioteka Polska w Paryżu = THLP/BPP, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/ [dostęp: 29.04.2018].
Sprawozdanie Biblioteki Narodowej za rok 2008, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2009, http://www.bn.org.pl/download/document/1241790645.pdf [dostęp: 09.12.2009].
Sprawozdanie Biblioteki Narodowej za rok 2009, Warszawa: Biblioteka Narodowa 2010, https://www.bn.org.pl/download/document/1275916984.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Stała Konferencja Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie (MABPZ), http://mabpz.org/ [dostęp: 29.04.2018].
Suchowiejko R., Spuścizna Michała Spisaka (1914-1965) w Paryżu: nowe źródła do badań nad twórczością kompozytora, „Muzyka” 2015, nr 2, s. 55-62, Aneks: wykaz utworów M. Spisaka, s. 63-97.
Talko L., Biblioteka Polska w Paryżu, rozmowę przeprowadziła A. Ciesielska-Ribard [14 stycznia 1999 r.], „Roczniki. PAN. Stacja Naukowa w Paryżu” 2(2000), s. 161-166.
Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014.
Towarzystwo Przyjaciół Biblioteki Polskiej w Paryżu, http://www.przyjacielebpp.org/ [dostęp: 29.04.2018].
Uchwała Nr XLIII/348/2017 Rady Miejskiej w Świątnikach Górnych z dn. 27 listopada 2017 r. w sprawie: nadania Statutu Szkole Podstawowej nr 2 w Świątnikach Górnych im. Biblioteki Polskiej w Paryżu, http://www.sp2-swiatniki.pl/index.php/dokumenty-szkolne [dostęp: 29.04.2018].
Ustawa Towarzystwa Paryzkiego Lekarzy Polskich, Paryż, dn. 1 marca 1865 roku, Zbiory BPP, sygn. 17 818 III.
Ustawy Towarzystwa Filharmonicznego Polskiego w Paryżu, Paryż 1880, Zbiory BPP, sygn. 93407, (dep. BP w ML), [za:] Skarby kultury polskiej ze zbiorów Biblioteki Polskiej w Paryżu, Warszawa 2004, s. [25] (s.n.).
Wagner A., By chronić i zdobić: o oprawach, superekslibrisach i ekslibrisach w Bibliotece Polskiej w Paryżu, Paryż–Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2014.
Wagner A., Najpiękniejsze superekslibrisy i ekslibrisy XVI-XX wieku w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu, „Tekstualia” 2013, nr 3, s. 191-200.
Wrotnowska D., Słownik artystów polskich emigracji 1830 roku: malarzy, grafików, litografów i rytowników, Paryż: Ecole de Louvre 1948.
Z dala od orkiestry, reż. i scen. Rafael Lewandowski, prod. Vertigo, Zygmunt Zaleski Stichting, Polska, 2017.
Zahorski W., Charakterystyka księgozbioru Biblioteki Polskiej w Paryżu, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/TEKSTW.ZPL.pdf [dostęp: 29.10.2009].
Zahorski W., Charakterystyka księgozbioru Biblioteki Polskiej w Paryżu, [w:] Towarzystwo Historyczno-Literackie, Biblioteka Polska w Paryżu: zarys historii i prezentacja zbiorów, red. W. Kordaczuk, E. Kosieradzka, E. Rutkowska, Paryż: Société Historique et Littéraire Polonaise 2014, Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie 2014, s. 95-97.
Zahorski W., Zygmunt Lubicz-Zaleski w archiwach Towarzystwa Historyczno-Literackiego i Biblioteki Polskiej w Paryżu, [w:] Politycy i artyści: materiały XXXVIII Sesji Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie, Londyn: Polski Ośrodek Społeczno-Kulturalny, 14-18 września 2016, komitet red. D. Platt, E.K. Hoffman-Jędruch, K.R. Jaworska, J. Kułakowska-Lis, M. Machlejd, Londyn: Biblioteka Polska POSK; Warszawa: Muzeum Historii Polski, cop. 2017, s. 76-80.
Zaleski C.P., Hommage à Jean Offredo, „6, quai d’Orléans: lettre de la Société Historique et Littéraire Polonaise et de la Bibliothèque Polonaise de Paris” 2012, nr 16, s. 1, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/quai_16_web_2.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Zaleski K.P., Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu – historia i teraźniejszość, [w:] Biblioteka Polska w Paryżu – skarbnica kultury narodowej: materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, 4 listopada 2014, Warszawa: Kancelaria Senatu 2014, s. 19-35 (dokument elektroniczny).
Zaleski K.P., Wspomnienie o Ewie Niemirowicz, „6, quai d’Orléans: pismo informacyjne Towarzystwa Historyczno-Literackiego” 2015, nr 19, s. 2, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/6QUAI19PL_web_2.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Zaleski K.P., Wspomnienie o Jean-Pierre Mustelier, „6, quai d’Orléans: pismo informacyjne Towarzystwa Historyczno-Literackiego” 2014, nr 18, s. 2, http://www.bibliotheque-polonaise-paris-shlp.fr/medias/quai18PL_2.pdf [dostęp: 29.04.2018].
Zeskanowany katalog kartkowy BPP, http://62.23.96.204:9000/webconsultation/skins/default_gray/findex.jsp [dostęp: 29.04.2018].
Zespół Szkół w Świątnikach Górnych: Gimnazjum im. Biblioteki Polskiej w Paryżu, Liceum Ogólnokształcące o profilu mundurowym, http://www.swiatniki-gorne.pl/page/247,zespoly-szkol.html?id=3 [dostęp: 29.10.2009].
Ziejka F., Biblioteka Polska w Paryżu – skarbnica kultury narodowej, [w:] Biblioteka Polska w Paryżu – skarbnica kultury narodowej: materiały z konferencji zorganizowanej przez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, 4 listopada 2014, Warszawa: Kancelaria Senatu 2014, s. 36-45 (dokument elektroniczny).
Ziejka F., Skarby kultury polskiej na Wyspie Świętego Ludwika w Paryżu, „Acta Universitatis Wratislaviensis”. Prace Literackie 2015, nr 55, s. 17-33.
Zygmunt Zaleski Stichting, https://www.zygmuntzaleskistichting.com/film [dostęp: 29.04. 2018].
Żarnowski J., Pułaski F., Chowaniec Cz., La Bibliothèque Polonaise de Paris sous l’occupation allemande (1940-1944) = Biblioteka Polska w Paryżu pod okupacją niemiecką (1940-1944), oprac. W. Zahorski, [w:] La vie quotidienne sur l’île Saint-Louis au XIXe et au début du XXe siècle dans les collections de la Société Historique et Littéraire Polonaise / Bibliothèque Polonaise de Paris = Życie codzienne na Wyspie św. Ludwika w XIX i na początku XX wieku w kolekcjach Towarzystwa Historyczno-Literackiego / Biblioteki Polskiej w Paryżu, trad. A. Czarnocka, V. Demidot, W. Zahorski, Paris: Société Historique et Littéraire Polonaise – Bibliothèque Polonaise 2017, s. 22-52.