Fall, a victory? The January Uprising in Norwid’s opinion (translated by Tadeusz Karłowicz)

  • Włodzimierz Toruń Institute of Church History and Patrology, John Paul II Catholic University of Lublin
Keywords: Norwid, January Uprising, demonstration, Warsaw, Philoctetes, Polish National Government, Romuald Traugutt

Abstract

The article is concerned with Norwid’s critical opinions connected with the January Uprising. The period preceding it, abounding in great patriotic-religious demonstrations in Warsaw, was considered by the poet as a very positive and by all means original one. On the other hand, he thought that the very uprising and its course was a secondary act, devoid of logic and aim. The author of Fulminant repeated his judgments, sometimes harsh ones, in the memorials, letters and poetical works that he wrote at that time. His critical opinions of the low level of the insurrectionist press, or the unwilling participation of the Polish intelligentsia in the insurrectionist actions, were not always just and true. In many cases Norwid simply did not accept historical facts. Maybe it was his personal traumas of an underestimated, or even rejected poet, that were voiced in this way. The attitude of a prophet shouting in the wilderness was a temptation that was difficult to resist. The awareness of his own mission, the imperative that he should proclaim the truth, encouraged Norwid to assume uncompromising stances. He tried to render the position of alienation, or even of rejection by referring to Sophocles’  legendary figure, Philoctetes, bit by a venomous snake and left by the Greeks on the island of Lemnos. The writer’s numerous press articles written in the period of the Uprising will be those magic, but unable to reach the target, arrows shot by Philoctetes.

References

Arcimowicz W. Cyprian Kamil Norwid na tle swego konfliktu z krytyką. Wilno 1935.

Bartoszewski K. Mieczysław Romanowski. Warszawa 1968.

Bender R. Rewolucja moralna 1861 r. „Zeszyty Naukowe KUL” 4:1961 nr 3 s. 83-94.

Bender R. Manifestacje patriotyczne i konspiracje przedpowstaniowe w Królestwie Polskim. W: Powstanie styczniowe 1863-1864. Wrzenie. Bój. Europa. Wizje. Red. S. Kalembka. Warszawa 1990 s. 198-231.

Borejsza J.W. Pochwała pokonanego powstania. W: J.W. Borejsza. Piękny wiek XIX. Wyd. 2 uzup. Warszawa 1990 s. 379-390.

Boudou A. Stolica Święta a Rosja. Stosunki dyplomatyczne między nimi w XIX stuleciu. Przeł. Z. Skowrońska. T. II. Kraków 1930.

Czepulis-Rastenis R. „Klassa umysłowa”. Inteligencja Królestwa Polskiego 1832-1862. Warszawa 1973; Inteligencja polska XIX i XX w. Studia. Red. R. Czepulis-Rastenis. Warszawa 1981.

Dubiecki M. Z przeszłości (1861-1862). Kijów 1910.

Erlach F.L. Partyzantka w Polsce w r. 1863 w świetle własnych obserwacji, zebranych na teatrze walki od marca do sierpnia 1863 roku. Przeł. J. Gagatek, W. Tokarz. Przedmowa i przypisy W. Tokarz. Warszawa 1919 s. 235-236.

Fabianowski A. Philoctet. W: Cyprian Norwid. Interpretacje. Red. S. Makowski. Warszawa 1986 s. 197-206.

Feliński Z.Sz. Pamiętniki. Oprac. i przedmowa E. Kozłowski. Warszawa 1986.

Gomulicki J.W. Pogardzona broń Filokteta (W 140. rocznicę urodzin Norwida). „Nowa Kultura” 1961 nr 39 s. 1, 4.

Inteligencja polska pod zaborami. Studia. Red. R. Czepulis-Rastenis. Warszawa 1978.

Kajsiewicz H. Nauka z powodu nabożeństwa odbytego za poległych w Warszawie dnia 27. lutego 1861. powiedziana w kościele Wniebowzięcia (De L’Assomption) w Paryżu dnia 9 marca 1981. „Tygodnik Katolicki” 1861 nr 13 s. 113-114.

Kieniewicz S. Warszawa w powstaniu styczniowym. Wyd. 4. Warszawa 1983.

Komar J. Warszawskie manifestacje patriotyczne 1860-1861. Warszawa 1970.

Koźmian S. Rzecz o roku 1863. T. III. Cz. 2. Kraków 1895.

Makowiecki T. Norwid wobec powstania styczniowego. „Pamiętnik Literacki” 26:1929 s. 564-581; przedruk w: T. Makowiecki. Poeta i myśliciel. Rozprawy i szkice o Norwidzie. Zebrała i opracowała E. Chlebowska, W. Toruń. Lublin 2013 s. 97-124.

Montalembert Ch. Une nation en deuil, la Pologne en 1861. „Correspondant” 17:1861 s. 825-872. Przekład ks. A. Prusinowskiego pt. Naród w żałobie opublikował „Tygodnik Katolicki” 1861 nr 38, 39, 40, 41. Odbitka została wydana w Grodzisku 1861.

Murek A. (Trojanowiczowa Z.). „Dzieje są jako testament”. Wiersz „Żydowie polscy” C.K. Norwida. W: Glosariusz 3. Od klasycyzmu. Wrocław 1987 s. 75-77.

Nagórska-Rudzka W. Młodzież Kongresówki w latach 1855-1861. „Przegląd Historyczny” 32: 1934 z. 1 s. 204.

Norwid C. Pisma wszystkie. T. I-XI. Zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki. Warszawa 1971-1976.

Popiel P. Pamiętniki (1807-1892). Kraków 1927.

Powstanie styczniowe. Materiały i dokumenty. Ser. 2. T. V: Ruch społeczno-polityczny na Ukrainie w 1863-1864 r. Kijów 1964.

Ramotowska F. Rząd carski wobec manifestacji patriotycznych w Królestwie Polskim. Wrocław 1971.

Ramotowska F. Rząd Narodowy Polski w latach 1863-1864 (skład, organizacja, kancelaria). Warszawa ‒ Łódź 1978.

Ramotowska F. Narodziny tajemnego państwa polskiego 1859-1862. Warszawa 1990.

Ramotowska F. Tajemne państwo polskie w powstaniu styczniowym 1863-1864. Struktura organizacyjna. Cz. 1-2. Warszawa 1999-2000.

Ratajczyk L. Polska wojna partyzancka 1863-1864. Warszawa 1966.

Stefanowska Z. Norwida spór o powstanie. W: Dziedzictwo literackie powstania styczniowego. Red. J.Z. Jakubowski, J. Kulczycka-Saloni, S. Frybes. Warszawa 1964 s. 68-90; przedruk w: Z. Stefanowska. Strona romantyków. Studia o Norwidzie. Lublin 1993 s. 83-104.

Weintraub W. Norwid wobec powstania styczniowego. Przeł. R. Werpachowski. „Studia Norwidiana” 12-13:1994-1995 s. 3-17.

Wereszycki H. Znaczenie powstania styczniowego w dziejach narodu polskiego. W: Powstanie styczniowe. Wrzenie. Bój. Europa. Wizje. Red. S. Kalembka. Warszawa 1990 s. 733, 735.

Wilcher A. Le poéme „Les Juifs polonais – 1861” de Cyprian Norwid. „Études Slaves et Est-Européennes” 17: 1972 s. 3-19.

Published
2020-05-07
Section
Articles