Z dziejów powiatu tomaszowskiego i jego roli w strukturze ochrony granic państwa

  • Janusz Adam Frykowski
Słowa kluczowe: powiat tomaszowski; administracja powiatu; struktura; ochrona granic

Abstrakt

Artykuł przedstawia rys historyczny funkcjonowania miasta Tomaszów Lubelski jako siedziby jednostki administracyjnej. Na wstępie przedstawiono okoliczności, w których Tomaszów po raz pierwszy stał się siedzibą władz administracyjnych, tj. okręgu, i dalsze funkcjonowanie miasta jako siedziby cyrkułu i powiatu. Opisano także, kiedy miasto traciło status siedziby władz i poddano analizie przyczyny tego zjawiska. W miarę możliwości przedstawiono struktury poszczególnych urzędów i odtworzono ich obsadę. W związku z tym, że powiat tomaszowski czterokrotnie w swoich dziejach położony był na rubieży państwa, omówiono jego rolę w systemie obrony granic państwowych. Wymieniono także jednostki wojskowe chroniące granicy, stacjonujące zarówno w mieście, jak i na terenie powiatu.

Bibliografia

Adamczyk A., Pastuszka S., Konstytucje polskie w rozwoju dziejowym 1791-1982, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985.

Ajnenkiel A., Administracja w Polsce. Zarys historyczny, Książka i Wiedza, Warszawa 1977.

Cisło B., Tomaszowianie XX wieku wpisani w historię miasta i powiatu, TomGraf, Tomaszów Lubelski 2002.

Ćwik W., Reder J., Lubelszczyzna. Dzieje rozwoju terytorialnego, podziałów administracyjnych i ustroju władz, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977.

Dokumentacja geograficzna, zeszyt nr 4, Podziały administracyjne Królestwa Polskiego w okresie 1815-1918 (Zarys historyczny), oprac. W. Trzebiński, A. Borkiewicz, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 1956.

Grossman H., Struktura społeczno-gospodarcza Księstwa Warszawskiego na podstawie spisów ludności z 1808 i 1810 r., „Kwartalnik Statystyczny” 1925, t. 2.

Kutrzeba S., Historya ustroju Polski w zarysie, t. III, Po rozbiorach, Wydawnictwo Gebethner i Wolff, Lwów 1917.

Mańkowski Z., Między Wisłą a Bugiem 1939-1944. Studium o polityce okupanta i postawach społeczeństwa, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1982.

Peter J., Szkice z przeszłości miasta kresowego, Nakładem własnym, Zamość 1947.

Szulc S., Wartość materiałów statystycznych dotyczących stanu ludności byłego Królestwa Polskiego. Przyczynki do statystyki byłego Królestwa Polskiego wydawane przez Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, t. I, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 1920.

Tokarz W., Galicya w początkach ery józefińskiej w świetle ankiety urzędowej z roku 1783, Wydawnictwo Gubrynowicz i Syn, Kraków 1905.

Wiśniewski S., W Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim 1809-1865, w: R. Szczygieł (red.), Tomaszów Lubelski. Monografia miasta, Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne, Lublin–Tomaszów Lubelski 2011.

Opublikowane
2020-08-26
Dział
Artykuły