Die Gier ist der Tod der Ethik

  • Heinz-Georg Kuttner
Słowa kluczowe: etyka, żądza ekonomiczna, solidarność, gospodarka rynkowa

Abstrakt

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Żądza jest śmiercią etyki

Wobec ogólnemu wyobrażeniu, jakoby etyka czynu wykluczała się z etyką miłości bliźniego i solidarności, papież Benedykt XVI podkreśla w swojej nowej encyklice społecznej Caritas in veritate, że nie może istnieć żadna przepaść pomiędzy etyką gospodarczą a etyką jednostki. System gospodarczy posiada wprawdzie autonomię względną, ale nie jest to system deterministyczny z zasadami autonomicznymi. Ostatecznie wszelkie działanie gospodarcze opiera się na decyzjach przedsiębiorczych a nie na anonimowych zasadach. W odróżnieniu od każdego planowo-gospodarczego porządku w rodzinie, w przedsiębiorstwie, w klasztorze, porządek gospodarczo-rynkowy wspiera się na konkurencji, a w ten sposób na wolności podmiotów gospodarczych. Przy konkretnym sukcesie lub niepowodzeniu każdy przedsiębiorca odkrywa, czyjego decyzje były prawidłowe czy nie. Właśnie poprzez wolność wyrasta wielka odpowiedzialność we wszystkich udziałowcach procesu gospodarczego. Według Benedykta XVI każdy przedsiębiorca musi być świadomy, że bez prawdy, bez zaufania i miłości wobec tego, co prawdziwe, nie może być żadnej społecznej odpowiedzialności. Bez zorientowania się na prawdzie społeczne działanie staje się grą prywatnych interesów, logikami władzy i prowadzi do kryzysu gospodarczego i finansowego. Gospodarka w zglobalizowanym świecie nie może orientować się na żądzy zysku, lecz musi ukierunkować się na dobro wspólne i sprawiedliwość, ponieważ w przeciwnym razie dojdzie do rosnącej nierówności i niesprawiedliwości, do społecznych niepokojów i walki o zasoby naturalne. Każde ukierunkowanie czynu musi być ponownie powiązane z tymi etycznymi zasadami. To może się wtedy udać, jeżeli wzmocniona zostanie tylko tamta instancja w społeczeństwie, która tworzy warunki dla funkcjonowania społeczeństwa czynu, mianowicie rodzina. Dlatego dla funkcjonowania porządku gospodarki, opartej na wolności i samoodpowiedzialności, konieczne jest wykształcenie cnót, które wewnątrz systemu gospodarki nie mogą zostać wytworzone. Ponieważ jednak rodzina została dzisiaj osłabiona, stąd jednym z najpilniejszych zadań państwa musi być jej wzmocnienie i ochronienie w tej przedpaństwowej przestrzeni. Dlatego też wzmocnienie rodziny jest najlepszym warunkiem dla dobrego funkcjonowania gospodarki rynkowej i najlepszym zabezpieczeniem przed kryzysami, które powstają z żądzy zysku.

Bibliografia

Arendt Hannah: Vita activa oder Vom tätigen Leben, Stuttgart 1960.

Bataille Georges: Das theoretische Werk. Der verfemte Teil, Bd. I, München 1979.

Benedikt XVI: Enzyklika „Caritas in Veritate“, in: „L’Oservatore Romano”, deutsche Ausgabe Nr. 28, 39. Jahrgang, 10. Juli 2009.

Birg Herwig: Unser Verschwinden würde gar nicht auffallen - Vierzehn Richtigstellungen von dreizehn Legenden über die demographische Entwicklung Deutschlands, in: „Frankfurter Allgemeine Zeitung” Nr. 147, 28.6.2006, S. 43.

C o m t e Auguste: Cours de la philosophie positive, Paris 1830 ff.

G r o y s Boris: Jenseits der Kreativität, in: Hans Thomas (Hrsg.), Chancen einer Kultur der Arbeit. Abschied von der Entfremdung, Herford 1990.

Huizinga Johan: Homo ludens. Versuch einer Bestimmung des Spielelementes der Kultur, Amsterdam 1939.

Pieper Josef: Zustimmung zur Welt. Eine Theorie des Festes, München 1963.

Ratzinger Joseph: Einführung in das Christentum. Vorlesungen über das Apostolische Glaubensbekenntnis, München 1968.

Spaemann Robert: Europa - Rechtsordnung oder Wertegemeinschaft? in: „Transit - Europäische Revue” 21/2001, S. 172-185.

T enbruck Friedrich: Die unbewältigten Sozialwissenschaften oder die

Abschaffung des Menschen, Graz-Wien-Köln 1984.

Thomas Hans (Hrsg.): Chancen einer Kultur der Arbeit. Abschied von der Entfremdung, Herford 1990.

Thomas Hans (Hrsg.): Ethik der Leistung, Herford 1988.

Veblen Thorsten: Die Theorie der feinen Leute, Köln-Berlin 1958.

Walter Norbert: Interview mit Joachim Heinz mit Norbert Walter, Der Papst zeigt klar, was Fortschritt ist, in: „Die Tagespost”, 11. Juli 2009.

Opublikowane
2020-08-26
Dział
Artykuły