Die Gier ist der Tod der Ethik

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Żądza jest śmiercią etyki

Wobec ogólnemu wyobrażeniu, jakoby etyka czynu wykluczała się z etyką miłości bliźniego i solidarności, papież Benedykt XVI podkreśla w swojej nowej encyklice społecznej Caritas in veritate, że nie może istnieć żadna przepaść pomiędzy etyką gospodarczą a etyką jednostki. System gospodarczy posiada wprawdzie autonomię względną, ale nie jest to system deterministyczny z zasadami autonomicznymi. Ostatecznie wszelkie działanie gospodarcze opiera się na decyzjach przedsiębiorczych a nie na anonimowych zasadach. W odróżnieniu od każdego planowo-gospodarczego porządku w rodzinie, w przedsiębiorstwie, w klasztorze, porządek gospodarczo-rynkowy wspiera się na konkurencji, a w ten sposób na wolności podmiotów gospodarczych. Przy konkretnym sukcesie lub niepowodzeniu każdy przedsiębiorca odkrywa, czyjego decyzje były prawidłowe czy nie. Właśnie poprzez wolność wyrasta wielka odpowiedzialność we wszystkich udziałowcach procesu gospodarczego. Według Benedykta XVI każdy przedsiębiorca musi być świadomy, że bez prawdy, bez zaufania i miłości wobec tego, co prawdziwe, nie może być żadnej społecznej odpowiedzialności. Bez zorientowania się na prawdzie społeczne działanie staje się grą prywatnych interesów, logikami władzy i prowadzi do kryzysu gospodarczego i finansowego. Gospodarka w zglobalizowanym świecie nie może orientować się na żądzy zysku, lecz musi ukierunkować się na dobro wspólne i sprawiedliwość, ponieważ w przeciwnym razie dojdzie do rosnącej nierówności i niesprawiedliwości, do społecznych niepokojów i walki o zasoby naturalne. Każde ukierunkowanie czynu musi być ponownie powiązane z tymi etycznymi zasadami. To może się wtedy udać, jeżeli wzmocniona zostanie tylko tamta instancja w społeczeństwie, która tworzy warunki dla funkcjonowania społeczeństwa czynu, mianowicie rodzina. Dlatego dla funkcjonowania porządku gospodarki, opartej na wolności i samoodpowiedzialności, konieczne jest wykształcenie cnót, które wewnątrz systemu gospodarki nie mogą zostać wytworzone. Ponieważ jednak rodzina została dzisiaj osłabiona, stąd jednym z najpilniejszych zadań państwa musi być jej wzmocnienie i ochronienie w tej przedpaństwowej przestrzeni. Dlatego też wzmocnienie rodziny jest najlepszym warunkiem dla dobrego funkcjonowania gospodarki rynkowej i najlepszym zabezpieczeniem przed kryzysami, które powstają z żądzy zysku.