The Terms Magic and Witchcraft in the Light of Anthropological and Religious Studies
Abstract
The subject of the article is a terminological reflection on the definition and interpretation of magic and witchcraft in the light of research by anthropologists and scholars of religion from the second half of the XIX c. to contemporary times. The views of evolutionists E. B. Tylor and J. G. Frazer, sociologists E. Durkheim, H. Hubert and M. Mauss, social anthropologist B. K. Malinowski, philosopher E. Cassirer and structuralist C. Lévi-Strauss are discussed. The principle criterion differentiating religion from magic is man referring to supernatural powers and beings. Practicing magic is socially approved of and has as its goal the good of an individual or social group. In the life of nonliterate peoples, religion and magic are united and that is why we speak of the religious-magical character of their beliefs, rituals and behaviour. Contemporary anthropologists and scholars of religion treat magic and religion as a field complementary and closely related with each other in the cultures of nonliterate peoples.
Magic must be differentiated from witchcraft, whose goal is to conjure evil upon a person or community. E. E. Evans-Pritchard identified among the Azande people (southern Sudan) two types of wizardry: acquired sorcery which meant that the sorcerer consciously uses mixtures, spells and rites attempting to conjure evil and inborn witchcraft in which the witch based upon inherited psychic power unconsciously injures others by sending or activating a certain substance. This division is not universally applied in Africa, since inborn witchcraft appears much more rarely among African peoples than acquired sorcery. Faith in charms fulfils a cognitive, psychological, social, political and legal role. At the dawn of modern transformations in Africa, witchcraft is linked with jealousy, hidden aggression, social and economic inequality and the desire for power. On the one hand, Africanists stress the increase in witchcraft practices and a return to anti-witchcraft movements, and on the other hand, they draw attention to the fact that modernization and secularization related with it slowly contribute to lessening searching for explanations of misfortunes, illness and death in witchcraft beliefs.
References
Aquina M.: A Sociological Interpretation of Sorcery and Witchcraft Beliefs among the Karanga. „Nada” 19:1968 nr 5 s. 47-53.
Austin R.: The Moral Economy of Witchcraft. W: Modernity and Its Malcontents. Ritual and Power in Postcolonial Africa. Eds. J. Comaroff, J. Comaroff. Chigaco: University of Chicago Press 1993 s. 129-166.
Bianchi U.: The History of Religions. Leiden: E. J. Brill 1975.
Bowie F.: Antropologia religii. Wprowadzenie. Tł. K. Pawluś. Kraków: Wydawnictwo UJ 2008.
Buchowski M.: Magia. W: Słownik etnologiczny. Terminy ogólne. Red. Z. Staszczak. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1987 s.218-222.
Buchowski M.: Magia i rytuał. Warszawa: Instytut Kultury 1993.
Buchowski M.: Magia. Jej funkcje i struktura. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1986.
Buchowski M.: Racjonalność translacja interpretacja. O badaniu myślenia magicznego w antropologii ifilozofii brytyjskiej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1990.
Chodzidło T., Zimoń H.: Dynamizm. W: Encyklopedia Katolicka. T. 4. Red. R.Łukaszyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz. Lublin: TN KUL 1983 s.424-425.
Codrington R. H.: The Melanesians. Studies in Their Anthropology and Folklore. Oxford: Clarendon Press 1891.
Cassirer E.:Esej o człowieku. Wstęp do filozofii kultury. Tł. A. Staniewska. Warszawa: Czytelnik 1971.
Douglas M.: Thirty Years after Witchcraft, Oracle and Magic. W: Witchcraft Confessions and Accusation. London: Tavistock Publications 1970 s. XIII-XXXVIII.
Douglas M.: Witch Beliefs in Central Africa. „Africa” 37:1967 s. 72-80.
Durkheim E.: Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii. Tł.A. Zadrożyńska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1990.
Durkheim E.: Les formes élementaires de la vie religiuse. Le système totémique en Australie. 5th ed. Paris: Presses Universitaires de France 1968.
Evans - Pritchard E. E.: A History of Anthropological Thought. London: Faber and Faber 1981.
Durkheim E.: Oracle-Magic of the Azande. „Sudan Notes and Records” 11:1928 s. 1-53.
Durkheim E.: Sorcery and Native Opinion. „Africa” 4:1931 s. 23-55.
Durkheim E.: The Intellectualist (English) Interpretation of Magic. „Bulletin of the Faculty of Art” 1:1933 cz.2 s. 282-311.
Durkheim E.: Theories of Primitive Religion. Oxford: Clarendon Press 1969.
Durkheim E.: Witchcraft. „Africa” 8:1935 s. 417-422.
Durkheim E.: Witchcraft, Oracles and Magic among the Azande. 5th ed. Oxford: Clarendon Press 1965.
Fisly C. F., Geschiere P.: Sorcery, Witchcraft and Accumulation. Regional Variations in South and West Cameroon. „Critique of Anthropology” 11:1991 s. 251-278.
Fortes M., Dieterlen G.: The Seminar: General Review of the Discussions. W: M. Fortes, G. Dieterlen. African Systems of Thought. Studied Presented and Discussed at the Third International African Seminar in Salisbury, December 1960. London: Oxford Uniwersity Press 1965 s. 1-47.
Frazer J. G.: The Golden Bough. A Study in Magic and Religion. Vol.1. London: Macmillan 1960.
Frazer J. G.: Złota gałąź. Tł. H. Krzeczkowski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979.
Gächter O., Quack A.: Symbole, Magie und Religion. „Anthropos” 84:1989 s. 521-529.
Geschiere P.: The Modernity of Witchcraft. Politics and Occult in Postcolonial Africa. Charlotesville: University Press of Virginia 1997.
Geschiere P.: Witchcraft and Sorcery. W: Encyclopedia of Africa South of the Sahara. Vol. 4. Ed. J.Middleton. New York: Charles Scribiner's Sons 1997 s. 376-381.
Gluckman M.: The Logic of African Science and Witchcraft. An Appreciation of Evans-Pritchard's „Witchcraft, Oracles and Magic among the Azande” of the Sudan. „The Rhodes-Livingstone Journal” 1:1944 s.61-71.
Goody J.: Anomie in Ashanti? „Africa” 27:1957 s. 356-363.
Guthrie S.: A Cognitive Theory of Religion. „Current Anthropology” 21:1980 nr2 s.181-194.
Hill D. R.: Magic in Primitive Societies. W: Encyclopedia of Religion. Vol. 9. Ed. M.Eliade. New York: Macmillan Publishing Company 1987 s.89-92.
Hubert H., Mauss M.: Esquisse d'une théorie générale de la magie. „L'Année sociologique” 7:1902-1903 s. 1-146.
Huntingford G. W. B.: Nandi Witchcraft. W: Witchcraft and Sorcery in East Africa. Eds. J. Middleton, E. H. Winter. 2nd ed. London: Routledge and Kegan Paul 1964 s. 175-186.
Jerzak - Gierszewska T.: Religia a magia. Klasyczne koncepcje antropologiczne. Poznań: Wydawnictwo Fundacja Humaniora 1995.
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiecki W.: Słownik języka polskiego. T. 7. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1953.
Lehmann F. R.: Mana. Der Begriff des „außerordentlich Wirkungsvollen” bei Südseevölkern. Leipzig: Otto Spamer 1922.
Lévi - Strauss C.: La pensée sauvage. Paris: Plon 1962.
Lévi - Strauss C.: Myśl nieoswojona. Tł. A. Zajączkowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1969.
Lowie R. H.: Primitive Religion. 3rd edition. New York: Liveright Publishing Corporation 1952.
Lutyński J.: Sir James George Frazer i jego „Złota gałąź”. W: F. G. Frazer. Złota gałąź. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1979 s.11-23.
Mair L.: Witchcraft. London: Weidenfeld and Nicolson 1969.
Malinowski B. K.: Magia, nauka i religia. W: Tenże. Szkice z teorii kultury. Tł. T.Święcka. Warszawa: Książka i Wiedza 1958 s. 391-466.
Malinowski B. K.: Magic, Science and Religion and Other Essays. Garden City, NY: Doublelday and Company, Inc. 1954.
Malinowski B. K.: The Role of Magic and Religion. W: Reader in Comparative Religion. An Anthropological Approach. 3rd edition. Eds. W. A. Lessa, E. Z. Vogt. New York: Harper and Row, Publishers 1972 s. 63-72.
Marwick M. G.: African Witchcraft. W: The Encyclopedia of Religion. Vol. 15. Ed. M.Eliade. New York: Macmillan Publishing Company 1967 s.423-428.
Marwick M. G.: Another Anti-Witchcraft Movement in East Central Africa. „Africa” 20:1950 s. 100-112.
Marwick M. G.: Some Problems in the Sociology of Sorcery and Witchcraft. W: M. Fortes, G. Dieterlen. African Systems of Thought. Studies Presented and Discussed at the Third International African Seminar in Salisbury, December 1960. London: Oxford University Press 1965 s.171-191.
Marwick M. G.: Sorcery in Its Social Setting. A Study of the Northern Rhodesia Cewa. 1st reprint. Manchester: Manchester University Press 1970.
Marwick M. G.: The Decline of Witch Beliefs in Differentiated Societies. W: Witchcraft and Sorcery. Selected Readings. Ed. M. G. Marwick. 2nd edition (reprinted). Harmondsworth: Penguin Books Ltd 1986 s. 379-382.
Marwick M. G.: The Social Context of Cewa Witch Beliefs. „Africa” 22:1952 s. 120-135.
Mauss M.: Sociologie et antropologie. Paris: Presses Universitaires de France 1968.
Mauss M.: Socjologia i antropologia. Tł. M. Król, K. Pomian, J. Szacki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1973.
Mbon F. M.: Women in African Traditional Religions. W: Women in the World's Religions, Past and Present. Ed. U. King. New York: Paragon House 1987 s. 7-23.
McCaskie Th. C.: Anti-Witchcraft Cults in Asante. An Essay in the Social History of an African People. „History in Africa” 8:1981 s. 125-154.
Middleton J.: Theories of Magic. W: The Encyclopedia of Religion. Vol. 9. Ed. M.Eliade. New York: Macmillan Publishing Company 1987 s.82-89.
Middleton J., Winter E. H.: Introduction. W: Witchcraft and Sorcery in East Africa. Eds. J. Middleton, E. H. Winter. 2nd impression. London: Routledge and Kegan Paul 1964 s. 1-26.
Miller A. L.: Power. W: The Encyclopedia of Religion. Vol. 11. Ed. M. Eliade. New York: Macmillan Publishing Company 1987 s. 467-476.
Mitchell J. C.: The Meaning in Misfortune for Urban Africans. W: M. Fortes, G. Dieterlen. African Systems of Thought. Studies Presented and Discussed at the Third International African Seminar in Salisbury, December 1960. London: Oxford University Press 1965 s. 192-203.
Nadel S. F.: Malinowski on Magic and Religion. W: Man and Culture. An Evaluation on the Work of Bronislaw Malinowski. Ed. R. Firth. London: Routledge and Kegan Paul 1970 s. 188-208.
Nadel S. F.: Witchcraft in Four African Societies. An Essay in Comparison. „American Anthropologist” 54:1952 s. 18-29.
Parrinder G.: Witchcraft: European and African. 2nd edition. London: Faber and Faber 1963.
Pawlik J. J.: Czarownictwo w Afryce i jego współczesne interpretacje. „Afryka” 2000 nr11 s. 21-36.
Pawlik J. J.: Czarownictwo w dyskursie politycznym współczesnych państw afrykańskich. W: Plemię, państwo, demokracja. Uwarunkowania kultury politycznej w krajach pozaeuropejskich. Red. R. Vorbrich. Poznań: Biblioteka Telgte 2007 s. 195-209.
Pawlik J. J.: Pochodzenie zła w afrykańskiej tradycji religijnej. „Forum Teologiczne” 2:2001 s. 177-190.
Philosooph H.: Primitive Magic and Mana. „Man” 6:1971 s. 182-203.
Rowlands M., Warnier J.-P.: Sorcery, Power and the Modern State in Cameroon. „Man” 23:1988 s. 118-132.
Russell J. B.: Concepts of Witchcraft. W: The Encyclopedia of Religion. Vol. 15. Ed. M. Eliade. New York: Macmillan Publishing Company 1987 s. 415-423.
Sharpe E. J.: Comparative Religion. A History. London: Duckworth 1975.
Sobczak Z.: Frazer James George. W: Encyklopedia Katolicka. T. 5. Red. L. Bieńkowski i in. Lublin: TN KUL 1989 kol. 701-702.
Stevens Ph., Jr.: Magic. W: Encyclopedia of Cultural Anthropology. Vol. 3. Eds. D.Lelvinson, M. Ember. New York: Henry Holt and Company 1996 s. 721-726.
Swartz M. J.: Modern Condition and Witchcraft/Sorcery Accusations. W: Witchcraft and Sorcery. Selected Readings. Ed. M. Marwick. 2nd edition (reprinted). Harmondsworth: Penguin Books 1986 s. 391-400.
Szafrański A. A.: Magia i religia w ujęciu B. Malinowskiego. „Collectanea Theologica” 55:1985 fasc. 1 s. 173-177.
Szafrański A. A.: „Nowa antropologia” wobec dawniejszych koncepcji religii i magii. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos 2000.
Tambiah S. J.: Form and Meaning of Magical Acts. A Point of View. W: Modes of Thought. Essays on Thinking in Western and Non-western Societies. Eds. R. Horton, R.Finnegan. London: Faber and Faber 1973 s. 199-229.
Tambiah S. J.: Magia, nauka, religia a zakres racjonalności. Tł. B. Hlebowicz. Kraków: Wydawnictwo UJ 2007.
Tambiah S. J.: The Magical Power of Words. „Man” 3:1968 s. 175-208.
Thomas K.: The Relevance of Social Anthropology to the Historical Study of English Witchcraft. W: Witchcraft Confessions and Accusations. Ed. M. Douglas. London: Tavistock Publications 1970 s. 47-79.
Turner V. W.: The Forest of Symbols. Aspects of Ndembu Ritual. 7th printing. Ithaca: Cornell University Press 1967.
Tylor E. B.: Cywilizacja pierwotna. Badania rozwoju mitologii, filozofii, wiary, mowy, sztuki i zwyczajów. T. 1. Tł. Z. A. Kowarska. Warszawa 1896.
Tylor E. B.: The Origins of Culture. Part 1: Primitive Culture. New York: Harper and Row, Publishers 1958.
Tylor E. B.: Religion in Primitive Culture. Part 2: Primitive Culture. New York: Harper and Row, Publishers 1958.
Waal Malefijt de A.: Religion and Culture. An Introduction to Anthropology of Religion. New York: The Macmillan Company 1968.
Wax M., Wax R.: The Notion of Magic. „Current Anthropology” 4:1963 s. 495-518.
Widengren G.: Fenomenologia religii. Tł. J. Białek. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos 2008.
Willis R.: Camcape: An Anti-Sorcery Movement in South-West Tanzania. „Africa” 38:1968 s. 1-15.
Wilson M.: Good Company. A Study of Nyakyusa Age-Villages. 2nd edition. Boston: Beacon Press 1963.
Wilson M.: Witch Beliefs and Social Structure. „The American Journal of Sociology” 56:1951 s. 307-313.
Wyllie R. W.: Introspective Witchcraft among the Effutu of Southern Ghana. „Man” 8:1973 s. 74-79.
Yalman N.: Magic. W: International Encyclopedia of Social Sciences. Vol. 9. Ed. D. L. Sills. New York 1968 s. 521-528.
Zachrisson P.: Witchcraft and Witchcraft Cleansing in Southern Zimbabwe. „Anthropos” 102:2007 s. 33-45.
Zimoń H.: Afrykańskie rytuały agrarne na przykładzie ludu Konkomba. Warszawa: Verbinum 1992.
Zimoń H.: Evans-Pritchard Edward Evan. W: Encyklopedia Katolicka. T.4. Red. R. Łukaszyk, L.Bieńkowski, F. Gryglewicz. Lublin: TN KUL 1983 kol. 1363-1364.
Zimoń H.: Kobiety w tradycyjnych religiach afrykańskich. „Roczniki Teologiczne” 47:2000 z. 9 s. 125-142.
Zimoń H.: Kulty agrarne u ludów Afryki Wschodniej i Południowej. „Zeszyty Naukowe KUL” 18:1975 nr 3 s. 57-75.
Zimoń H.: Magizm. W: Encyklopedia Katolicka. T. 12. Red. S. Wilk i in. Lublin: TN KUL 2008 kol.802-804.
Zimoń H.: Mana. W: Encyklopedia Katolicka. T. 11. Red. S. Wilk i in. Lublin: TN KUL 2006 kol.1121-1122.
Zimoń H.: Monoteizm pierwotny. Wilhelma Schmidta teoria i jej krytyka w wiedeńskiej szkole etnologicznej. 2. wyd. Lublin: TN KUL 2001.
Zimoń H.: Müller Friedrich Max. W: Encyklopedia Katolicka. T. 13. Red. E. Gigilewicz. Lublin: TN KUL 2009 kol. 486-489.
Zimoń H.: Regenriten auf der Insel Bukerebe (Tanzania). Freiburg Schweiz: Universitätsverlag 1974.
Zimoń H.: Religijny wymiar wybranych rytuałów u ludu Konkomba z północnej Ghany. W: Studia etnologiczne i antropologiczne. T. 3. Red. I. Bukowska-Floreńska. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1999 s. 115-128.
Zimoń H.: Sakralność ziemi u ludu Konkomba z Afryki Zachodniej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1998.
Copyright (c) 2011 Roczniki Teologii Fundamentalnej i Religiologii
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
