Advent Saints: Catherine and Andrew in Folk Tradition

  • Zdzisław Kupisiński The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Theology
Keywords: ethnographic fieldwork; matrimonial predictions; supernatural beings; ancestors' spirits; folk customs and beliefs; folk religiosity; folk tradition

Abstract

The aim of the paper is to present Saint Catharine of Alexandria and Saint Andrew in the context of country-folk religiosity and traditions. Memorials of these two Saints in the liturgy of the Roman Catholic Church fall at the end of liturgical year and the beginning of Advent. The Feasts of these two Saints also became the focal point of pre-Christian folk customs and beliefs pertaining mostly to matrimonial fortune-telling along with some magical accents. The vigil of the Feast of Saint Andrew was devoted to matrimonial predictions of young girls, whereas, the vigil of Saint Catharine's Feast Day was related to the same for young men.

The author used ethnographic data gathered during field work conducted in the Opoczno region in the years 1990-1993, and in the Opoczno and Radom regions of Poland in the years 1995-2005. The first section contains a short biography of Saint Catharine, further broadened by description of her role in county-folk customs and traditions. In the second section, Saint Andrew was introduced in similar manner.

The Feasts of these two Saints are interwoven with a wealth of folk beliefs in supernatural beings both good and malicious, which are believed to dwell on earth and affect human life. Under the influence of Christianity these two Saints have been drawn into the circle of folk beliefs, with some reference to pre-Christian cults. In present day Polish folk culture not much is left of those old beliefs and customs, and Saint Catharine and Saint Andrew are merely perceived as Patron Saints of pre-marital chastity and specific professions. The example set by these and other Saints is relevant to the lives of the contemporary faithful thought, since it shows how one can boldly follow Christ and preach the Gospel.

References

Bartosek S.: Zwyczaje, obrzędy i wierzenia adwentowe i bożonarodzeniowe w parafii Dys (archidiecezja lubelska). Lublin 2000 (mps KUL).

Bartoszewski K.: Adwent. III. W tradycji polskiej. W: Encyklopedia Kkatolicka. T.1. Red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski. Lublin: TN KUL 1993 kol. 114.

Chodzidło T., W. Szubzda.: Andrzej Apostoł. I. Życie i kult. W: Encyklopedia Katolicka. T.1. Red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski. Lublin: TN KUL 1973 kol. 533.

Ferenc E.: Polskie tradycje świąteczne. Wyd. 3. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha 1998.

Gęca E. I.: Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia adwentowo-bożonarodzeniowe w parafii Jabłonna (archidiecezja lubelska). Lublin 2008 (mps KUL).

Janicka - Krzywda U.: Patron, atrybut, symbol. Poznań: Pallottinum 1993.

Klinger W.: Doroczne święta ludowe a tradycje grecko-rzymskie. Kraków: Gebethner i Wolff 1931.

Kolberg O.: Dzieła wszystkie. T. 24: Mazowsze. Cz. 1. Kraków: PTL 1885.

Kolberg O.: Dzieła wszystkie. T. 28: Mazowsze. Cz. 5. Kraków: PTL 1890.

Kozierska G.: Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia adwentowe i bożonarodzeniowe wparafii Świętej Trójcy w Wieszowie (diecezja gliwicka). Lublin 1998 (mps KUL).

Kruk R.: Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia adwentowe i bożonarodzeniowe w parafii pw. św. Barbary w Przeworsku (diecezja przemyska). Lublin 2003 (mps KUL).

Kuchowicz Z.: Z dziejów obyczajów polskich. W wieku XVII i pierwszej połowie XVIII. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1957.

Kuczerenko M.: Zwyczaje, obrzędy oraz wierzenia adwentowe i bożonarodzeniowe w parafii Gwizdów. Gwizdów: Parafia Rzymskokatolicka w Gwizdowie 1999.

Kuczyńska - Mędrek J.: Andrzej Apostoł. W ikonografii. W: Encyklopedia Katolicka. T.1. Red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski. Lublin: TN KUL 1973 kol. 533-534.

Kupisiński Z.: Adwent i Boże Narodzenie w regionie opoczyńskim. Studium religijności ludowej. Warszawa: Verbinum 1997.

Kupisiński Z.: Śmierć jako wydarzenie eschatyczne. Zwyczaje, obrzędy i wierzenia pogrzebowe oraz zaduszkowe mieszkańców regionu opoczyńskiego i radomskiego. Lublin: Wyd. KUL 2007.

Landowski R.: Dawnych obyczajów rok cały. Między wiarą, tradycją i obrzędem. Pelplin 2000.

Niewęgłowski W.: Leksykon świętych. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN 1998.

Nowak J.: Adwent i Boże Narodzenie w regionie tomaszowskim. Studium religijności ludowej. Lublin: TN KUL 2003.

Ogrodowska B.: Radość wszelkiego stworzenia − rzecz o Adwencie i Bożym Narodzeniu − historia, tradycja, obyczaj Polski. Warszawa: Verbinum 2008.

Ogrodowska B.: Święta polskie. Tradycja i obyczaj. Warszawa: Alfa 1996.

Ogrodowska B.: Zwyczaje, obrzędy i tradycje w Polsce. Mały słownik. Warszawa: Verbinum 2000.

Paprocki H.: Katarzyna Aleksandryjska. II. Kult. Encyklopedia Katolicka. T. 8. Red. B. Migut i in. Lublin 2000 kol. 986-987.

Piszczek W.: Wspomnienie świętych na każdy dzień. Martyrologium. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy 2005.

Smolińska T.: Tradycyjne zwyczaje i obrzędy śląskie. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 2004.

Smosarski J.: Oblicza świąt. Warszawa: Biblioteka „Więzi” 1990.

Sobór Watykański II. Konstytucje. Dekrety. Deklaracje. Poznań: Pallottinum 2002.

Tomicki R.: Religijność ludowa. W: M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka (red.). Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej. T. 2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1981 s. 29-70.

Uryga J.: Rok Polski w życiu, tradycji i obyczajach ludu. Włocławek: Wydawnictwo Duszpasterstwa Rolników 1998.

Zadrożyńska A.: Przewodnik po tradycji. Świętowania polskie. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl” 2002.

Zadrożyńska A.: Światy, zaświaty. O tradycji świętowań w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl” 2000.

Zadrożyńska A., Braun K.: Zielnik polskich świętowań. Warszawa: Wydawnictwo Książkowe „Twój Styl” 2003.

Zaleski W.: Rok kościelny. Święta Pańskie, Matki Bożej, Apostołów, Świętych i Błogosławionych Pańskich oraz dni okolicznościowe. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie 1993.

Zaleski W.: Święci na każdy dzień. Łódź: Wydawnictwo Salezjańskie 1982.

Zawistowicz K.: Wróżby w wigilie św. Andrzeja i św. Katarzyny. „Wiedza i Życie” 8:1988 nr 11 s. 863-870.

Zbiciak J.: Katarzyna Aleksandryjska. I. Życie. W: Encyklopedia Katolicka. T. 8. Red. B. Migut i in. Lublin TN KUL 2000 kol. 986.

Ziółkowska M.: Szczodry wieczór, szczodry dzień: obrzędy, zwyczaje, zabawy. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydaw. 1989.

Published
2021-01-30
Section
Articles