The Presence and Significance of Complementary Thinking in the Contemporary Theological Reflection

  • Roman Słupek Pontifical Faculty of Theology
Keywords: complementarity; principle of complementarity; Catholic character; rationality of argumentation; monism; fundamental theology; religious studies; ecclesiology; dogmatic theology; ecumenism

Abstract

A review of contemporary theological publications that concern a variety of different issues lets one notice a certain regularity, i.e. frequent referring to complementary thinking or the principle of complementarity in the theological reflection. In the present article first the fact is shown that referring to complementary thinking has a significant effect on the quality and versatility of theological thinking. Complementarity that is a fruit of the Church’s Catholic character may be a way of reaching the Catholic fullness and a peculiar antidote against the threat of reducing all the wealth of the mystery of faith to some individual aspect only. In the second part a distinct presence of complementary thinking in various areas of the contemporary theological reflection is pointed to.

References

Anderwald A.: Zastosowanie myślenia komplementarnego w teologii stworzenia. W: Ut mystrium vivendo exprimatur. Red. T. Dola, R. Pyrskała. Opole 2000 s. 291-298.

Anwander E.: Komplementarität zwischen Naturwissenschaft und Religion: Das Kom¬plementaritätsprinzip in der Auseinandersetzung zwischen Evolutionstheorie und Theologie. „Forum katholische Theologie” 23:2007 nr2 s.93-113.

Anwander E.: Verhältnis von Naturwissenschaft und Theologie: Vermischung oder Komplementarität? „Forum katholische Theologie” 17:2001 nr4 s.302-310.

Ardusso F.: Magisterium Kościoła. Tłum. M. Stebart. Kraków 2001.

Balthasar H. U. von: Antyrzymski resentyment. Poznań 2004.

Böhnke M.: Die Ursprungsbeziehung zwischen Vater und Geist: über die edeutung eines Denkens in Komplementarität für die ökumenische Hermeneutik. Cath 59:2005 nr4 s.305-326.

Bujak J.: Komunia Kościołów lokalnych a kolegialność episkopatu w dokumentach dialogu katolicko-prawosławnego. „Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie” 2004 nr 9 s. 67-79.

Campbell M.-M.: Guerre de religions ou œcuménisme culturel? Notes sur les rapports de la religiologie et de la théologie. „Religiologiques” 1994 nr 9 s.199-207.

Congar Y.: Diversités et communion. Paris 1982.

Congar Y.: L'Église, une, sainte, catholique et apostolique. Paris 1970.

Dagens C.: Hierarchia i wspólnota: podstawy władzy w początkach Kościoła. W: Kapłań¬stwo. Kolekcja Communio. T. 3. Poznań−Warszawa 1988 s. 54-64.

Dobbeler A. von: Die Restitution Israels und die Bekehrung der Heiden: Das Verhältnis von Mt 10, 5b. 6 und Mt 28, 18-20 unter dem Aspekt der Komplementarität. Erwägungen zum Standort des Matthäusevangeliums. „Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der älteren Kirche” 2000 nr1-2 s.18-44.

Dola T.: Komplementarność współczesnych modeli soteriologicznych. W: Veritati et carita¬ti. W służbie teologii i pojednania. Red. P. Jaskóła. Opole 1992 s. 270-280.

Dola T.: Problem komplementarności współczesnych modeli soteriologicznych. Opole 1994.

Dola T.: Zasada komplementarności w teologii. ZNKUL 38:1995 nr 1-2 s. 79-87.

Dorfmann - Lazarev I.: „Nature” et „sujet” apres Éphese: Essai sur la complémen¬tarité des langages christologiques. ISt 46:2001 nr 2 s.139-154.

Dulles A.: Models of Church. New York 1974.

Dupuis J.: Chrześcijaństwo i religie. Od konfrontacji do dialogu. Kraków 2003.

Durand E.: ΛOΓOΣ, MONOΓENHΣ et YIOΣ: Quelques implications Trinitaires de la Christologie Johannique. RSPT 88:2004 nr1 s.93-103.

Fantino J.: Les emprunts du discours théologique: L'exemple du concept de complémen¬tarité. LThPh 59:2003 nr3 s.471-484.

Fernandez V. M.: La complémentarité irréductible. NRTh 128:2006 nr4 s.561-578.

Forte B.: Kościół ikoną Trójcy Świętej. Wrocław 1991.

Garijo - Guembe M. M.: Die Komplementarität der Traditionen als methodisches Prinzip für den Dialog zwischen Orthodoxie und Katholizismus. OCA 1996 nr251 s.613-630.

Garrigues J.-M.: A la suite de la clarification romaine sur le filioque: reciprocite et complementarite du Christ et de l'Esprit dans l'economie du salut. NRTh 119:1997 nr 3 s. 321-334.

Garrigues J.-M.: La complémentarité de l'Esprit par rapport au Christ dans la vie sacramentelle. RThom 106:2006 nr4 s.565-585.

Gherardini B.: La „Charta oecumenica” o del „consenso differenziato”. Div 45:2002 nr3 s.325-336.

Greisch J.: Penser la bible: L'herméneutique philosophique a l'école de l'exégèse bibli¬que. RB 2000 nr1 s.81-104.

Hjelde S.: Religionswissenschaft und Theologie: Die Frage ihrer gegenseitigen Abgren¬zung in historischer Perspektive. StTh 52:1998 nr2 s.85-102.

Hryniewicz W.: Chrystus nasza Pascha. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej. T.1. Lublin 1987.

Hryniewicz W.: Dramat nadziei zbawienia. Warszawa 1996.

Hryniewicz W.: Nasza Pascha z Chrystusem. Zarys chrześcijańskiej teologii paschalnej. T.2. Lublin 1987.

Hryniewicz W.: Paradoksy chrześcijańskiej tożsamości. „Więź” 23:1981 nr 5 s. 100-113.

Hryniewicz W.: Pascha Chrystusa w dziejach człowieka i wszechświata. Zarys chrześcijańskiej teologii pas-chalnej. T. 3. Lublin 1991.

Hryniewicz W.: Rola Tradycji w interpretacji teologicznej. Lublin 1976.

Hryniewicz W.: U źródeł eklezjologii eucharystycznej. CT 52:1982 f.2 s. 69-83.

Hryniewicz W.: Wspólna troska o los chrześcijaństwa. W: Kościół i dialog. Red. A. Czaja, L. Górka, V.Kmiecik. Lublin 2005 s. 11-17.

Irek. W.: Napięcie między rozumem i wiarą. Dziesięć lat Fides et ratio. W: Z miłości do Kościoła. Księga pamiątkowa dedykowana księdzu infułatowi profesorowi Władysławowi Bochnakowi. Red. B. Drożdż. Legnica 2008 s. 263-278.

JanPaweł II: Adhortacja apostolska Christifideles laici. Watykan 1988.

JanPaweł II: Adhortacja apostolska Ecclesia in Africa. Watykan 1995.

JanPaweł II: Encyklika Fides et ratio. Watykan 1998.

JanPaweł II: List apostolski Mulieris dignitatem. Watykan 1988.

JanPaweł II: Adhortacja apostolska Pastores gregis. Watykan 2003.

JanPaweł II: Przekroczyć próg nadziei. Lublin 1994.

JanPaweł II: Encyklika Redemptoris missio. Watykan 1990.

JanPaweł II: Adhortacja apostolska Vita consecrata. Watykan 1996.

Kowalczyk M.: Komplementarność apostolskiej misji Kościoła w życiu konsekrowa¬nym. Studium teologiczno-dogmatyczne. Ząbki 2005.

Kozak M.: Kościół jako communio według Gerarda Philipsa. Lublin 2003.

Kroplewski Z.: Warunki racjonalności argumentacji wewnątrzreligijnej. Próba systema¬tyzacji. W: Scio cui credidi. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Rusec¬kiego w 65. rocznicę urodzin. Red. I. S. Ledwoń, K. Kaucha i in. Lublin 2007 s. 1165-1180.

Królikowski J.: O teologii i teologu. „Currenda” 1997 nr 3 s. 388-402.

Ladriere J.: Science et théologie. RTL 34:2003 nr1 s.3-26.

Lanne E.: L'Église locale et l'Église universelle. Ir 43:1970 s. 481-511.

Ledwoń I. S.: „... i nie ma w żadnym innym zbawienia”. Wyjątkowy charakter chrześci¬jaństwa w teologii posoborowej. Lublin 2006.

Legrand H.: Parce que l'Eglise est catholique, elle doit être particulière. CahSD 127: 1972 s. 346-354.

Maldame J.-M.: Science et foi, conditions nouvelles du dialogue. RThom 97:1997 nr3 s.525-562.

Małecki R.: W poszukiwaniu komunijnej prawdy o Kościele. Eklezjologiczne intuicje Johna Zizioulasa. W: Communio w chrześcijańskiej refleksji o Kościele. Red. A. Czaja, M. Mar¬czewski. Lublin 2004 s. 395-414.

Marcel P.: La complementarité dans la Bible. RRef 43:1993 nr 177 s.15-34.

Oeldemann J.: Die Komplementarität der Traditionen. Grundlagen, Problemfelder und Perspektiven des ökumenischen Dialogs mit der Orthodoxie. Cath 56:2002 nr1 s.44-67.

Parmentier M.: Charisma und Amt. IKZ 88:1998 nr421 s.26-34.

Poupard P.: Science et foi: pour un nouveau dialogue. LThPh 52:1996 nr3 s.761-776.

Ratzinger J.: Demokracja w Kościele. Tłum. M. Labiś. Kraków 2004.

Ratzinger J.: Wprowadzenie w chrześcijaństwo. Tłum. Z. Włodkowa. Kraków 1970.

Reich K. H.: The chalcedonian definition: an example of the difficulties and the usefulness of thinking in terms of complementarity. „Journal of Psychology and Theology” 1990 nr 2 s. 148-157.

Rusecki M.: Argumentacja w teologii fundamentalnej. W: Leksykon Teologii Fundamen¬talnej. Red. Tenże. Lublin−Kraków 2002 s. 109-110.

Rusecki M.: Traktat o cudzie. Lublin 2006.

Schineller P.: Inkulturacja. Pielgrzymowanie ku katolickości czyli powszechności. „Znak” 46:1994 nr 472 s. 32-39.

Sesbüé B.: Władza w Kościele. Tłum. P. Rak. Kraków 2003.

Słupek R.: Jesteśmy Kościołem Trójjedynego Boga. Kolegialność Kościoła według Yves'a Congara. Lublin 2004.

Słupek R.: Nauczanie Jana Pawła II o kolegialności w Kościele Chrystusowym. W: Jana Pawła II inspira¬cje chrystologiczne. Red. K. Kaucha, J. Mastej. Lublin–Kielce–Kraków 2006 s. 167-182.

Słupek R.: Teologiczne przesłanki zastosowania myślenia komplementarnego w teologii. „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 14:2006 nr 1 s.207-219.

Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium (1964).

Szczurek J.: Szczęście i cierpienie Boga. Acr 29:1997 s. 362-366.

Teasdale W., Divault A.: La mystique, franchissement des frontières ultimes: Une réflexion théologique. ConcF 1999 nr 280 s. 115-120.

Theissen G.: Theologie und Religionswissenschaft Gegenseitige Inspiration und Irrita¬tion zweier komplementärer Wissenschaften. NThT 59:2005 nr2 s.124-141.

Ullrich L.: Soteriologische Modelle in der Dogmengeschite. Skizze als Orientierungs¬hilfe. ThJb 1988 s. 234-252.

Valadier P.: La foi n'est pas un illuminisme: A propos de l'encyclique Fides et Ratio. „Etudes” 1998 nr6 s.653-656.

Wejman H.: Komplementarność duchowości stanów życia w Kościele. Poznań 2002.

Published
2021-01-30
Section
Articles