Ecumenical Patriarch Bartholomew’s “Green Message” to the World

  • Krzysztof Leśniewski The John Paul II Catholic University of Lublin
Keywords: Ecumenical Patriarch Bartholomew; “The Green Patriarch”; the worldwide ecological and social crisis; the protection of the natural environment; Christian anthropology; science and ontology

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

„Zielone orędzie” do świata Patriarchy Ekumenicznego Bartłomieja

Współcześnie coraz poważniej traktuje się ekologiczno-społeczny kryzys w świecie. Kwestia odpowiedzialności za postępujące zniszczenie środowiska naturalnego jest ważna nie tylko dla rządów państw, polityków, działaczy samorządowych i naukowców, ale również dla hierarchii Kościołów chrześcijańskich. Wkład Kościołów jest bardzo ważny ze względu na uświadamianie ludziom, że istnieje bezpośrednie powiązanie między stanem duchowym osoby ludzkiej a kondycją świata stworzonego.

W niniejszym artykule została bardzo syntetycznie przestawiona ekologiczna działalność Jego Świątobliwości Bartłomieja, Patriarchy Ekumenicznego, na forum światowym. W pierwszej części ukazano „zielone powołanie” Patriarchy Bartłomieja, który od dwudziestu lat kontynuuje i rozwija w duchu szeroko rozumianego dialogu dzieło swego poprzednika Patriarchy Ekumenicznego Dimitriosa. Ważnym elementem zaangażowania ekologicznego obecnego Patriarchy Konstantynopola są encykliki wydawane co roku z okazji początku prawosławnego roku kościelnego – 1 września, które dotyczą ekologicznej odpowiedzialności prawosławnych chrześcijan za cały stworzony świat. Od 1997 r. Patriarcha Bartłomiej nazywany jest „Zielonym Patriarchą”. Jednym z przejawów jego misji jest ukazywanie prawdy o tym, że wszystkie szkody wyrządzane środowisku naturalnemu stanowią odzwierciedlenie duchowych problemów ludzkości. Stąd też ustawicznie Patriarcha głosi, że refleksja antropologiczna powinna stanowić warunek wstępny naszego rozumienia świata. Współcześnie coraz bardziej konieczne staje się łączenie chrześcijańskiej ontologii z naukami szczegółowymi. Ten postulat Patriarcha Bartłomiej urzeczywistnia w praktyce poprzez różnorodną działalność jednoczącą przedstawicieli różnych państw, społeczności, religii, naukowców czy dziennikarzy.

Szczególną rolę pośród wielu organizowanych czy współorganizowanych przez Patriarchę międzynarodowych, interdyscyplinarnych czy międzyreligijnych spotkań naukowych odgrywają przedstawione w części drugiej artykułu tzw. zielone sympozja na wodzie. Odbywają się one w różnych częściach świata i dotyczą ważnych problemów związanych ze stanem mórz i rzek. Są one tak wyjątkowe, że przyciągają międzynarodową uwagę do miejsc szczególnie zagrożonych, jak np. Morze Egejskie (1995), Morze Czarne (1997), rzeka Dunaj (1999), Morze Adriatyckie (2002), Morze Bałtyckie (2003), rzeka Amazonka (2006) czy Arktyka (2007). W czasie tych sympozjów dochodzi do twórczego i owocnego dialogu naukowców i teologów, polityków i filozofów, biznesmenów i nauczycieli.

W części trzeciej artykułu Patriarcha Bartłomiej zostaje ukazany jako znany w całym świecie mówca i działacz ekologiczny, który oddziałuje na polityków i władze państwowe różnych szczebli, poprzez uświadamianie im, że w działaniach na rzecz środowiska naturalnego należy uwzględniać związki zachodzące między międzynarodową ekonomią a ekologią na poziomie ogólnoświatowym. W swoich oficjalnych wystąpieniach „Zielony Patriarcha” podkreśla znaczenie prawd o człowieku, społeczeństwie i świecie stworzonym, jakie wniosło chrześcijaństwo. Jest głęboko zatroskany na poziomie duchowym o tych wszystkich ludziach, którzy ucierpieli czy stracili swoje życie w wielkich katastrofach ekologicznych. Odważnie też mówi o zagrożeniach wynikających z nadkonsumpcji w krajach rozwiniętych oraz głodu w krajach rozwijających się.

Mając świadomość, że nie jest możliwe rozwiązanie problemów ekologicznych współczesnego świata bez odwołania się do interdyscyplinarnego współdziałania naukowców, filozofów i teologów na bazie chrześcijańskiego rozumienia osoby ludzkiej i świata stworzonego, Patriarcha Bartłomiej nawołuje do korzystania z ontologicznych kategorii filozoficznych i teologicznych, takich jak: osoba (gr. prosopon, hypostasis), energia (gr. energeia) czy istota (gr. ousia). Przypomina, że to chrześcijaństwo wschodnie na piętnaście wieków przed teorią kwantową, stanowiącą podstawę współczesnej fizyki, nauczało, że materia jest energią. Radykalna zmiana w podejściu do środowiska naturalnego, zdaniem Patriarchy Bartłomieja, tylko wtedy będzie możliwa, gdy przyjmie się prawdę o stworzeniu człowieka i świata przez Boga w Trójcy Osób oraz uwierzy się w Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Zwieńczenie artykułu stanowi przedstawienie Ekologicznego Credo „Zielonego Patriarchy”, które stanowi syntezę podstaw jego odpowiedzialności za świat, w którym żyjemy.

References

Address of His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew at the Religion, Science and the Environment Symposium VI, “Amazon: Source of Life”, Manaus, Brazil, July 14, 2006, “The Fragile Beauty of the World”. “Greek Orthodox Theological Review” 51: 2006 No. 1-4 pp. 368-372.

Belopopsky, A. and Oikonomou, D.: What is the Ecological Crisis? In: A. Belopopsky and D. Oikonomou (eds.), Orthodoxy and Ecology. Resource Book. Bialystok 1996 pp. 8-9.

Chryssavgis, J.: Introduction. In: J. Chryssavgis (ed.). Cosmic Grace, Humble Prayer. The Ecological Vision of the Green Patriarch Bartholomew. Grand Rapids, Mich. 2009 pp. 1-31.

Chryssavgis, J.: Ecumenical Patriarch Bartholomew: insights into an Orthodox Christian worldview. “International Journal of Environmental Studies” 64: 2007 No. 1 pp. 9-18.

Chryssavgis, J.: Conference Report. A Symposium on the Danube: Religion and Science in Dialogue about the Environment. “Worldviews” 4: 2000 pp. 82-86.

Chryssavgis, J.: Symposium Report. Toward an Environmental Ethic. The Adriatic Sea – a sea at risk, a unity of purpose. “Worldviews” 6: 2002 No. 3 pp. 328-332.

Closing Address of His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew at the Sixth Religion, Science and Environment Symposium, Manaus, Brazil, July 2006. “Greek Orthodox Theological Review” 51: 2006 No. 1-4 pp. 372-375.

Concluding Address of Ecumenical Patriarch Bartholomew at the Environmental Symposium “Arctic: The Mirror of Life”, Nuuk, Greenland, September 12, 2007. “Greek Orthodox Theological Review” 52: 2007 No. 1-4 pp. 294-298.

Ecumenical Patriarch Bartholomew: In the World, Yet Not of the World. Social and Global Initiatives of Ecumenical Patriarch Bartholomew. New York, NY 2010.

His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew: Encountering the Mystery. Understanding Orthodox Christianity Today. New York, NY 2008.

Hobson, S., Mee, L.D. (eds.): The Black Sea in Crisis. London 2000.

Jeremiasz Archbishop (Anchimiuk J.): A Review of the Honorary Doctorate awarded to His All-Holiness Bartholomew, Archbishop of Constantinople, New Rome and Ecumenical Patriarch at the Catholic University of Lublin. In: Katolicki Uniwersytet Jana Pawła II, Jego Świątobliwość Bartłomiej I Patriarcha Ekumeniczny Doktor Honoris Causa. Lublin 2010 pp. 53-60.

Opening Address of Ecumenical Patriarch Bartholomew at the Environmental Symposium “Arctic: The Mirror of Life”, Nuuk, Greenland, September 7, 2007. “Greek Orthodox Theological Review” 52: 2007 No. 1-4 pp. 287-291.

Resolution of the Senate of John Paul II Catholic University of Lublin of 24 June 2010 on the conferral of the title of Doctor Honoris Causa of the of John Paul II Catholic University of Lublin upon His Holiness Bartholomew I Archbishop of Constantinople, New Rome and Ecumenical Patriarch (698/V/1). In: Katolicki Uniwersytet Jana Pawła II, Jego Świątobliwość Bartłomiej I Patriarcha Ekumeniczny Doktor Honoris Causa p. 51.

Second Address of Ecumenical Patriarch Bartholomew at the Environmental Symposium “Arctic: The Mirror of Life”, Nuuk, Greenland, September 9, 2007. “Greek Orthodox Theological Review” 52: 2007 No. 1-4 pp. 291-294.

The Black Sea in Crisis. “Environmental Health Perspectives” Vol. 105, No. 12, December 1997, pp. 1288-1289.

The Divine Liturgy of our Father among the Saints John Chrysostom. Oxford 1995.

Vischer L. (ed.): Churches on Climate Change: A Collection of Statements and Resolutions on Global Warming and Climate Change. Geneva 1992.

Published
2021-01-30
Section
Articles