Rozumienie humoru przez osoby starsze i jego poznawcze uwarunkowania

Abstract

W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie zdolnością rozumienia humoru przez osoby z różnych grup wiekowych. Wciąż niewiele jest danych dotyczących tego, w jaki sposób starzenie się wpływa na percepcję treści humorystycznych. Literatura wskazuje, że osoby starsze wykazują wzrastające trudności w rozumieniu żartów. Celem podjętych badań była analiza porównawcza poziomu rozumienia treści humorystycznych przez osoby w okresie wczesnej i późnej starości oraz ustalenie jego uwarunkowań. W badaniach uczestniczyło 109 osób z fizjologicznym starzeniem, podzielonych na dwie grupy wiekowe: grupa < 70 roku życia oraz grupa ≥ 71. Zastosowano wywiad, Krótką Skalę Oceny Stanu Umysłowego oraz Baterię Testów do Badania Funkcji Językowych i Komunikacyjnych Prawej Półkuli Mózgu. W Teście Humoru starsi seniorzy udzielili istotnie mniej poprawnych odpowiedzi niż młodsi. Kobiety wskazywały więcej prawidłowych odpowiedzi i mniej odpowiedzi absurdalnych niż mężczyźni. Istotnymi predyktorami umiejętności tworzenia humoru w starości są ogólny stan funkcji umysłowych i wyższe wykształcenie. Wyniki Testu Humoru korelowały z wynikami Krótkiej Skali Oceny Stanu Umysłowego, a także z rezultatami większości testów baterii. Zdolność rozumienia treści humorystycznych wydaje się uzależniona od wieku, płci, a także od poziomu funkcji językowych, myślenia pojęciowego, wrażliwości na elementy prozodyczne czy zdolności dyskursywnych. Wyniki potwierdzają pogarszanie się wraz z wiekiem procesów istotnie angażujących obszary prawej półkuli mózgu.