Struktura wewnętrzna polskiej adaptacji Skali Przekonań Postkrytycznych
Abstract
Hutsebaut i współpracownicy (1996, 2000; Fontaine i in., 2003) skonstruowali Skalę Przekonań Postkrytycznych (PCBS) do pomiaru dwóch wymiarów: Włączenie vs Wykluczenie transcendencji oraz Interpretacja literalna vs symboliczna, za pomocą których Wulff (1991) opisał podejścia do religii. W prezentowanym artykule przedstawiono analizy struktury wewnętrznej polskiej adaptacji PCBS. Rezultaty uzyskane w 10 próbach (N = 1775) sugerują, że wewnętrzna struktura polskiej wersji częściowo odzwierciedla założoną strukturę teoretyczną PCBS. Ponadto w artykule przedstawiono wyniki analizy głównych składowych oraz analizę rzetelności podskal PCBS w badanych grupach.
References
Bartczuk, R. P., Dawidowicz, M., Jarosz, M., Zarzycka, B., Śliwak, J., Szymołon, J., & Wiechetek, M. (2009). Post-critical beliefs and anxiety in Polish sample. The Congress of the International Association for the Psychology of Religion. Vienna, Austria: August 23-27, 2009.
Bartczuk, R. P., Wiechetek, M., & Zarzycka, B. (2011). Skala Przekonań Postkrytycznych D. Hutsebauta. In M. Jarosz (Ed.), Psychologiczny pomiar religijności (pp. 201-229). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Biela, A. (1992). Skalowanie wielowymiarowe jako metoda badań naukowych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Brzeziński, J. (1996). Metodologia badań psychologicznych. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Desimpelaere, P., Sulas, F., Duriez, B., & Hutsebaut, D. (1999). Psycho-epistemological styles and religious beliefs. International Journal for the Psychology of Religion, 9(2), 125.
Drwal, R. Ł. (1990). Problemy kulturowej adaptacji kwestionariuszy osobowości. In A. Ciechanowicz (Ed.), Kulturowa adaptacja testów (pp. 115-138). Warsaw: Psychological Test Laboratory of the Polish Psychological Association (PTP), Faculty of Psychology (Univertsity of Warsaw), the Bohdan Zawadzki Laboratory of Diagnostic Techniques.
Duriez, B. (2003). Vivisecting the religious mind: Religiosity and motivated social cognition. Mental Health, Religion & Culture, 6(1), 79-86.
Duriez, B. (2004). Are religious people nicer people? Taking a closer look at the religion–empathy relationship. Mental Health, Religion & Culture, 7(3), 249-254.
Duriez, B., Appel, C., & Hutsebaut, D. (2003). The German Post-Critical Belief Scale: Internal and external validity. Zeitschrift für Sozialpsychologie, 34(4), 219-226.
Duriez, B., Dezutter, J., Neyrinck, B., & Hutsebaut, D. (2007). An introduction to the Post-Critical Belief Scale: Internal structure and external relationships. Psyche & Logos, 28(2), 767-793.
Duriez, B., Fontaine, J. R. J., & Hutsebaut, D. (2000). A further elaboration of the Post-Critical Belief Scale: Evidence for the existence of four different approaches to religion in Flanders-Belgium. Psychologica Belgica, 40, 153-181.
Duriez, B., Soenens, B., & Hutsebaut, D. (2005). Introducing the shortened Post-Critical Belief Scale. Personality and Individual Differences, 38, 851-857.
Fontaine, J. R. J., Duriez, B., Luyten, P., & Hutsebaut, H. (2003). The internal structure of the Post-Critical Belief Scale. Personality and Individual Differences, 35, 501-518.
Gower, J. C., & Dijksterhuis, G. B. (2004). Procrustes problems. New York: Oxford University Press.
Harrell, F. E. Jr. [with contributions from Charles Dupont and many others] (2012). Hmisc: Harrell Miscellaneous. R package version 3.10-1, http://CRAN.R-project.org/package=Hmisc (21.03.2014).
Hutsebaut, D. (1980). Belief as lived relations. Psycholgica Belgica, 20, 33-47.
Hutsebaut, D. (1996). Post-critical belief. A new approach to the religious attitude problem. Journal of Empirical Theology, 9, 48-66.
Hutsebaut, D. (1997a). Identity statuses, ego-integration, God representation and religious cognitive styles. Journal of Empirical Theology, 10(1), 39-54.
Hutsebaut, D. (1997b). Structure of religious attitude in function of socialization pattern. Paper presented at the 6th European Symposium for Psychologists of Religion, Barcelona, August 24-28, 1997.
Hutsebaut, D. (2000). Post-Critical Belief Scale. Exploration of a possible developmental process. Journal of Empirical Theology, 13(2), 19-28.
Lorenzo-Seva, U., & ten Berge, J. F. M. (2006). Tucker’s congruence coefficient as a meaningful index of factor similarity. Methodology, 2, 57-64.
Martos, T., Kézdy, A., Robu, M., Urbán, S., & Horváth-Szabó, K. (2009). Újabb adatok a kritika utáni vallásosság Skála alkalmazásához e elmélet és módszertan. [New data, theory and practice for the application of the post-critical belief scale]. Magyar Pszichológiai Szemle, 64(4), 643-669.
Moghanloo, M., Aguilar-Vafaie, M., & Shahraray, M. (2010). The relationship between identity styles and religiosity in students. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 15(4), 377-387.
Muñoz-García, A., & Saroglou, V. (2008). Believing literally versus symbolically: Values and personality correlates among Spanish students. Journal of Beliefs and Values, 29, 233-241.
Neyrinck, B., Vansteenkiste, M., Lens, W., Duriez, B., & Hutsebaut, D. (2006). Cognitive, affective and behavioral correlates of internalization of regulations for religious activities. Motivation & Emotion, 30(4), 321-332.
Preżyna, W. (1968). Skala Postaw Religijnych. Roczniki Filozoficzne, 16(4), 75-89.
R Core Team (2012). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria, http://www.R-project.org/.
Ricoeur, P. (2004). The conflict of interpretations. London: Continuum.
Schönemann, P. H. (1966). A generalized solution of the orthogonal Procrustes problem. Psychometrika, 31(1), 1-10.
Szymołon, J. (2005). Religijność postkrytyczna jako nowa kategoria w psychologii religii – a paper presented at the 6th Polish Academic Conference: Secularization as a Challenge to Religion and Church: Myth or Reality? Poznań: November 23-25, 2005.
Śliwak, J. (2005). Religijne style poznawcze a postawy wobec śmierci. In J. Makselon (Ed.), Człowiek wobec śmierci. Aspekty psychologiczno-pastoralne (pp. 317-336). Cracow: Wydawnictwo PAT.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2010). Wybrane korelaty przekonań postkrytycznych. Analecta Cracoviensia, 42, 67-85.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2011). Postkritische Religiosität – Theorie und empirische Befunde. Wege zum Menschen, 63(1), 52-68.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2012). The interplay between post-critical beliefs and anxiety: An exploratory study in a Polish sample. Journal of Religion and Health, 51(2), 419-430.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2013). Is it possible to discriminate the value patterns of Wulff`s approaches to religion in a Polish sample? Psychologica Belgica, 53(2), 33-49.
Wieczorkowska, G., & Król, G. (2006). Odtwarzanie mapy poznawczej za pomocą skalowania wielowymiarowego. In J. Brzeziński (Ed.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór testów (pp. 417-441). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wulff, D. M. (1991). Psychology of religion: Classic and contemporary views. New York: Wiley.
Zarzycka, B. (2009). Tradition or charisma – Religiosity in Poland. In: What the World Believes: Analysis and Commentary on the Religion Monitor 2008 (pp. 201-222). Gütersloh: Verlag Bertelsmann Stiftung.
Zarzycka, B. (submitted for publication). Przekonania post-krytyczne a emocje względem Boga. Eksploracyjne badania w próbie polskiej. Polskie Forum Psychologiczne.
Zarzycka, B., & Rydz, E. (2009). Poczucie koherencji a style poznania religijnego u młodzieży. In H. Gasiul & E. Wrocławska-Warchala (Eds.), Osobowość i religia (pp. 357-369). Warsaw: Wydawnictwo UKSW.
Zarzycka, B., & Rydz, E. (2013). Explaining the relationship between Post-critical Beliefs and Sense of Coherence in Polish young, middle and late adults. Journal of Religion and Health, DOI 10.1007/S10943-013-9680-7.
Bartczuk, R. P., Wiechetek, M., & Zarzycka, B. (2011). Skala Przekonań Postkrytycznych D. Hutsebauta. In M. Jarosz (Ed.), Psychologiczny pomiar religijności (pp. 201-229). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Biela, A. (1992). Skalowanie wielowymiarowe jako metoda badań naukowych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Brzeziński, J. (1996). Metodologia badań psychologicznych. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Desimpelaere, P., Sulas, F., Duriez, B., & Hutsebaut, D. (1999). Psycho-epistemological styles and religious beliefs. International Journal for the Psychology of Religion, 9(2), 125.
Drwal, R. Ł. (1990). Problemy kulturowej adaptacji kwestionariuszy osobowości. In A. Ciechanowicz (Ed.), Kulturowa adaptacja testów (pp. 115-138). Warsaw: Psychological Test Laboratory of the Polish Psychological Association (PTP), Faculty of Psychology (Univertsity of Warsaw), the Bohdan Zawadzki Laboratory of Diagnostic Techniques.
Duriez, B. (2003). Vivisecting the religious mind: Religiosity and motivated social cognition. Mental Health, Religion & Culture, 6(1), 79-86.
Duriez, B. (2004). Are religious people nicer people? Taking a closer look at the religion–empathy relationship. Mental Health, Religion & Culture, 7(3), 249-254.
Duriez, B., Appel, C., & Hutsebaut, D. (2003). The German Post-Critical Belief Scale: Internal and external validity. Zeitschrift für Sozialpsychologie, 34(4), 219-226.
Duriez, B., Dezutter, J., Neyrinck, B., & Hutsebaut, D. (2007). An introduction to the Post-Critical Belief Scale: Internal structure and external relationships. Psyche & Logos, 28(2), 767-793.
Duriez, B., Fontaine, J. R. J., & Hutsebaut, D. (2000). A further elaboration of the Post-Critical Belief Scale: Evidence for the existence of four different approaches to religion in Flanders-Belgium. Psychologica Belgica, 40, 153-181.
Duriez, B., Soenens, B., & Hutsebaut, D. (2005). Introducing the shortened Post-Critical Belief Scale. Personality and Individual Differences, 38, 851-857.
Fontaine, J. R. J., Duriez, B., Luyten, P., & Hutsebaut, H. (2003). The internal structure of the Post-Critical Belief Scale. Personality and Individual Differences, 35, 501-518.
Gower, J. C., & Dijksterhuis, G. B. (2004). Procrustes problems. New York: Oxford University Press.
Harrell, F. E. Jr. [with contributions from Charles Dupont and many others] (2012). Hmisc: Harrell Miscellaneous. R package version 3.10-1, http://CRAN.R-project.org/package=Hmisc (21.03.2014).
Hutsebaut, D. (1980). Belief as lived relations. Psycholgica Belgica, 20, 33-47.
Hutsebaut, D. (1996). Post-critical belief. A new approach to the religious attitude problem. Journal of Empirical Theology, 9, 48-66.
Hutsebaut, D. (1997a). Identity statuses, ego-integration, God representation and religious cognitive styles. Journal of Empirical Theology, 10(1), 39-54.
Hutsebaut, D. (1997b). Structure of religious attitude in function of socialization pattern. Paper presented at the 6th European Symposium for Psychologists of Religion, Barcelona, August 24-28, 1997.
Hutsebaut, D. (2000). Post-Critical Belief Scale. Exploration of a possible developmental process. Journal of Empirical Theology, 13(2), 19-28.
Lorenzo-Seva, U., & ten Berge, J. F. M. (2006). Tucker’s congruence coefficient as a meaningful index of factor similarity. Methodology, 2, 57-64.
Martos, T., Kézdy, A., Robu, M., Urbán, S., & Horváth-Szabó, K. (2009). Újabb adatok a kritika utáni vallásosság Skála alkalmazásához e elmélet és módszertan. [New data, theory and practice for the application of the post-critical belief scale]. Magyar Pszichológiai Szemle, 64(4), 643-669.
Moghanloo, M., Aguilar-Vafaie, M., & Shahraray, M. (2010). The relationship between identity styles and religiosity in students. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 15(4), 377-387.
Muñoz-García, A., & Saroglou, V. (2008). Believing literally versus symbolically: Values and personality correlates among Spanish students. Journal of Beliefs and Values, 29, 233-241.
Neyrinck, B., Vansteenkiste, M., Lens, W., Duriez, B., & Hutsebaut, D. (2006). Cognitive, affective and behavioral correlates of internalization of regulations for religious activities. Motivation & Emotion, 30(4), 321-332.
Preżyna, W. (1968). Skala Postaw Religijnych. Roczniki Filozoficzne, 16(4), 75-89.
R Core Team (2012). R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria, http://www.R-project.org/.
Ricoeur, P. (2004). The conflict of interpretations. London: Continuum.
Schönemann, P. H. (1966). A generalized solution of the orthogonal Procrustes problem. Psychometrika, 31(1), 1-10.
Szymołon, J. (2005). Religijność postkrytyczna jako nowa kategoria w psychologii religii – a paper presented at the 6th Polish Academic Conference: Secularization as a Challenge to Religion and Church: Myth or Reality? Poznań: November 23-25, 2005.
Śliwak, J. (2005). Religijne style poznawcze a postawy wobec śmierci. In J. Makselon (Ed.), Człowiek wobec śmierci. Aspekty psychologiczno-pastoralne (pp. 317-336). Cracow: Wydawnictwo PAT.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2010). Wybrane korelaty przekonań postkrytycznych. Analecta Cracoviensia, 42, 67-85.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2011). Postkritische Religiosität – Theorie und empirische Befunde. Wege zum Menschen, 63(1), 52-68.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2012). The interplay between post-critical beliefs and anxiety: An exploratory study in a Polish sample. Journal of Religion and Health, 51(2), 419-430.
Śliwak, J., & Zarzycka, B. (2013). Is it possible to discriminate the value patterns of Wulff`s approaches to religion in a Polish sample? Psychologica Belgica, 53(2), 33-49.
Wieczorkowska, G., & Król, G. (2006). Odtwarzanie mapy poznawczej za pomocą skalowania wielowymiarowego. In J. Brzeziński (Ed.), Metodologia badań psychologicznych. Wybór testów (pp. 417-441). Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wulff, D. M. (1991). Psychology of religion: Classic and contemporary views. New York: Wiley.
Zarzycka, B. (2009). Tradition or charisma – Religiosity in Poland. In: What the World Believes: Analysis and Commentary on the Religion Monitor 2008 (pp. 201-222). Gütersloh: Verlag Bertelsmann Stiftung.
Zarzycka, B. (submitted for publication). Przekonania post-krytyczne a emocje względem Boga. Eksploracyjne badania w próbie polskiej. Polskie Forum Psychologiczne.
Zarzycka, B., & Rydz, E. (2009). Poczucie koherencji a style poznania religijnego u młodzieży. In H. Gasiul & E. Wrocławska-Warchala (Eds.), Osobowość i religia (pp. 357-369). Warsaw: Wydawnictwo UKSW.
Zarzycka, B., & Rydz, E. (2013). Explaining the relationship between Post-critical Beliefs and Sense of Coherence in Polish young, middle and late adults. Journal of Religion and Health, DOI 10.1007/S10943-013-9680-7.
Published
2019-04-04
Issue
Section
Articles
Copyright (c) 2013 Roczniki Psychologiczne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
