Vid bezprytul’nytstva ta bezdohlyanutosti do povnotsinnoyi rodyny: problema sotsial’noho syritstva v chas ekonomichnoyi kryzy

Abstract

[Abstrakt tylko w j. polskim / Abstract only in Polish]

Od bezdomności i braku opieki do pełnej rodziny: problem sieroctwa społecznego w dobie kryzysu ekonomicznego

Światowy kryzys ekonomiczny przyczynił się do znacznego wzrostu bezrobocia na Ukrainie, tym samym mocno wpłynął na funkcjonowanie wielu rodzin, prowadząc do coraz większego zjawiska dezaadaptacji zarówno rodziców, jak i dzieci. Codziennie na terenie całego kraju wzrasta problem sieroctwa społecznego, który zyskuje wspólne cechy, podobne do problemu ubóstwa dzieci w innych krajach. Na Ukrainie, podobnie jak i w Polsce, znaczna część sierot społecznych to są tzw. eurosieroty.

Skala zjawiska aspołeczności dzieci porzuconych przez rodziców w czasie ekonomicznego kryzysu nie jest jeszcze precyzyjnie dookreślona i zbadana. Jednak faktem jest aktualność danej problematyki w literaturze i pracach badawczych psychologów, socjologów i pedagogów pracujących w wielu krajach Europejskich. Brak jednoznaczności w rozpoznaniu sytuacji dzieci opuszczonych przez rodziców na skutek migracji zarobkowych oraz umiejscowienia ich problemów w szerokiej kategorii sierot społecznych skłonił autora artykułu do podjęcia się tego tematu, odwołując się do sytuacji na Ukrainie. Celem artykułu jest przegląd skali dziecięcego „zubożenia” i braku opieki prawnej nad dziećmi oraz ukazanie istniejących kierunków udzielanego wsparcia rodzinom w rozłące migracyjnej. Autor szczegółowo analizuje terminologię naukową dotyczącą problematyki sieroctwa społecznego na Ukrainie, ukazując skalę tego zjawiska na tle niektórych krajów Europy. Opuszczanie dzieci, wyjazd rodziców do pracy, często poza granice, w celu zapewnienia im lepszego bytu jest zjawiskiem złożonym, mającym wiele aspektów zarówno pozytywnych, jak i negatywnych dla ubogich rodzin. Są one często bagatelizowane i nieuświadamiane zarówno przez dorosłych, jak i przez dzieci, wspólnie godzących się na rozłąkę, aby móc zaspokoić podstawowe potrzeby materialne.

Autor artykułu przedstawia dwa kierunki wsparcia „eurosierot” na Ukrainie. Pierwszy to bezpośrednia praca z rodzicami planującymi wyjazdy zagraniczne na czas nieokreślony. Działania te mają miejsce na poziomie Kościoła, Cerkwi, stowarzyszeń, szerokiej akcji informacyjnej wśród społeczeństwa, przede wszystkim w kierunku uświadomienia rodzicom konieczności zapewnienia opieki prawnej własnym dzieciom przed wyjazdem z kraju, gdyż bez niej dziecko jest socjalnie niezabezpieczone i nie ma możliwości korzystania z opieki zdrowotnej, prawnej, zasiłku socjalnego itp. Drugi kierunek działań jest skierowany ku organom władzy, które przygotowują projekty mające na celu obniżenie skali migracji zarobkowej rodziców niepełnoletnich dzieci.