Stan aktualny i perspektywy rozwoju polskiego prawa spółdzielczego

Piotr Zakrzewski

doi:10.18290/rnp.2017.27.4-5

Piotr Zakrzewski Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2017.27.4-5

Słowa kluczowe: spółdzielnia; reforma prawa spółdzielczego; cel spółdzielni; uczestnictwo spółdzielni w spółce; spółdzielnie rolnicze; kapitały spółdzielcze

Abstrakt

Artykuł omawia aktualny stan, zagrożenia legislacyjne związane z przygotowaniem przyszłej polskiej ustawy spółdzielczej oraz wybrane propozycje legislacyjne. Stan prawny dotyczący polskich spółdzielni jest niezadowalający. Wadliwe są podstawowe założenia, struktura oraz treść przepisów, które cechują się archaicznością i szczątkowością.

Uchwalenie nowej ustawy o spółdzielniach nie rozwiąże problemów, jeżeli nowa ustawa przyjmie w istocie postać nowelizacji obowiązujących przepisów. Kolejne niebezpieczeństwo może wynikać z wadliwego określenia istoty i miejsca spółdzielni w społecznej gospodarce rynkowej.

Przyszła ustawa o spółdzielniach powinna być ograniczona do zagadnień ogólnych, które dotyczą każdej spółdzielni. Ustawy szczegółowe powinny regulować poszczególne spółdzielnie, np. spółdzielnie kredytowe. Ustawa powinna gwarantować szeroką swobodę statutową. Bardzo ważne jest precyzyjne, ale jednocześnie obszerne określenie celu spółdzielni. Dobrym przykładem może tu być definicja zaczerpnięta z fińskiej ustawy spółdzielczej w brzmieniu: celem spółdzielni jest wspieranie interesów gospodarczych lub zawodowych swoich członków przez prowadzenie przedsiębiorstwa, w ramach którego członkowie korzystają z usług dostarczanych przez spółdzielnię lub usług, które spółdzielnia organizuje, aranżuje bezpośrednio lub pośrednio lub inny sposób. Przyszła regulacja nie powinna ograniczać przystępowania spółdzielni do spółek handlowych w charakterze członka.

Zachodzi proces zacierania się różnic między osobami prawnymi i dotyczy to także spółdzielnie. Dlatego powinny one przejmować w pewnym stopniu rozwiązania typowe dla spółek handlowych, np. zbywalność udziałów.

Bibliografia

Andrews Michael A.: Analiza kapitału spółdzielczego, Raport, VI, (2015) nr 1, dodatek kwartalnika naukowego Pieniądze i Więź, s. 7-69.

Fici Antonio: An introduction to Cooperative Law, [w:] International Handbook of Cooperative Law, red. D. Cracogna, A. Fici, H. Hagen, Heidelberg: Springer Verlag 2013, s. 3-65.

Beuthien Volker: Genossenschaftsgesetz mit Umwandlungs- und Kartellrecht sowie Statut der Europäischen Genossenschaft, München: C.H. Beck Verlag 2004.

Beuthien Volker: Komentarz do § 1, [w:] Ernst H. Meyer, Gottfried Meulenbergh, Volker Beuthien, Genossenschaftsgesetz mit Umwandlungsrecht, München: C.H. Beck Verlag 2000, s. 6-103.

Gersdorf Mirosław: Komentarz do art. 34, [w:] Mirosław Gersdorf, Jerzy Ignatowicz, Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze 1966, s. 89.

Gersdorf Mirosław: Komentarz do art. 38 i 46, [w:] Mirosław Gersdorf, Jerzy Ignatowicz, Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze. Wydawnictwo Spółdzielcze 1985, s. 97-101; 125-131.

Jedliński Adam: Perspektywy rozwoju prawa spółdzielczego, [w:] Kierunki zmian prawa spółdzielczego w Polsce, Zeszyty Senackie 22 (2014), s. 9-19.

Paulick Heinz: Die eingetragene Genossenschaft als Beispiel gesetzlicher Typenbeschränkung zugleich ein Beitrag zur Typenlehre im gesselschaftsrecht, Tübingen: J.C. Mohr 1954.

Piechowski Adam: Spółdzielczość w krajach Unii Europejskiej potencjał i regulacje prawne, Społeczeństwo Obywatelskie 3 (2016), nr. 3-4, s. 25-52.

Pöhlmann Peter: Komentarz do § 1, [w:] Eduard Hettrich, Peter Pöhlmann, Bernd Gräser [i in.] Genossenschaftsgesetz. Kommentar zu dem Gesetz betreffend die Erwerbs- und Wirtschaftsgenossenschaften und zu umwandlungsrechtlichen Vorschriften für Genossenschaften, München: C.H. Beck Verlag 2001, s. 3-16.

Suchoń Aneta: Prawna koncepcja spółdzielni rolniczych, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2016.

Wrzołek–Romańczuk Małgorzata: Przyszłość prawa spółdzielczego w Polsce, [w:] Prawo spółdzielcze. Zagadnienia materialno-prawne i procesowe, red. A. Herbet, J. Misztal–Konecka, P. Zakrzewski, Lublin: Wydawnictwo KUL 2017, s. 17-51.

Zakrzewski Piotr: Fundusze własne spółdzielni de lege ferenda, Przegląd Prawa Handlowego 292 (2016), nr 12, s. 16-21.

Zakrzewski Piotr: Projekt w sprawie modelu Europejskiego Przedsiębiorstwa Spółdzielczego zgłoszony w ramach europejskiej inicjatywy obywatelskiej, Teka Komisji Prawniczej. Polska Akademia Nauk Oddział w Lublinie t. VIII (2015), s. 129-141.

Zakrzewski Piotr: Zasady Międzynarodowego Związku Spółdzielczego, Kwartalnik Prawa Prywatnego XIV (2005), z. 1, s. 277-294.