Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 2009 roku, sygn. akt P88/08

Abstrakt

Zaprezentowana glosa dotyczy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 listopada 2009 r., sygn. akt. P88/08, w przedmiocie orzeczenia art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe i naprawcze [zwane p.u.n.], w zakresie odnoszącym się do dłużnika niekorzystającego z pomocy adwokata lub radcy prawnego, wskazuje na niezgodność art. 28 ust. 1 wyżej wymienionej ustawy z art. 45 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie niezgodność z art. 32 ust. 1 Konstytucji. Marszałek Sejmu, Prokurator Generalny, Biuro Studiów i Analiz przedstawili stanowisko aprobujące zgodność art. 28 ust. 1 p.u.n. z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny wskazuje na liczne wymagania formalne, szczególnie wobec wniosku o ogłoszenie upadłości składanego przez dłużnika. Podnosi, że prawo do sądu może być naruszone nie tylko bezpośrednio, ale również pośrednio wskutek takiego ukształtowania przez ustawodawcę wymagań proceduralnych, które czynią zainicjowanie postępowania nadmiernie utrudnione. W konsekwencji zwraca uwagę, że nadmierny rygoryzm połączony ze znaczną formalizacją wniosku o ogłoszenie upadłości nie spełnia funkcji kompensacyjnej, nie chroni w dostateczny sposób dłużnika, jego przedsiębiorstwa. W kontekście profesjonalnych pełnomocników wyraża stanowisko o przygotowaniu zawodowym, które zapewnia fachowość obsługi prawnej w postępowaniu procesowym przed sądami. Trybunał Konstytucyjny dokonał rozróżnienia między dłużnikami mającymi zawodowego pełnomocnika i działającymi samodzielnie, określając cechę relewantną, która pozwala na wyodrębnienie grupy. W następstwie kwestionowany przepis nie spełnia wymogów konstytucyjnych w art. 45 ust. 1 Konstytucji. W odniesieniu do art. 32 Konstytucji Trybunał Konstytucyjny prezentuje pogląd, że przy znacznym skomplikowaniu i rygoryzmie połączonym z brakiem reprezentacji w konkretnym przypadku dojść może do naruszenia praw gwarantowanych konstytucyjnie. W ramach wyroku Trybunału Konstytucyjnego zgłoszono zdanie odrębne w części dotyczącej kwestii zgodności art. 28 p.u.n. z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Niniejsza glosa podziela argumentacje, którą zauważył Trybunał Konstytucyjny, jednocześnie zwracając uwagę na interes społeczny, negatywne skutki spóźnionego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, wskazując sygnalizacyjnie ustawodawcy na rozważenie zwiększenia ochrony przedsiębiorców dłużników.