Przesłanki dopuszczalności ograniczeń własności zabytków w świetle konstytucyjnych i konwencyjnych standardów ochrony własności
Abstrakt
Problem prawnych form ograniczeń prawa własności zabytków jest znakomitym przykładem obrazującym stan napięcia między wolnością korzystania z własności a interesem publicznym wyrażającym się w konieczności ochrony zabytków. Zabytki stanowią jeden z kluczowych elementów dziedzictwa kulturowego państwa. Ochrona tego dziedzictwa jest elementem racji stanu państwa, obejmującej konieczność dbałości o pamięć na temat kulturowej tożsamości narodu. Celem artykułu jest wypunktowanie podstawowych problemów związanych z wyważeniem kolidujących wartości ochrony własności prywatnej oraz zabezpieczenia trwałości dziedzictwa kulturowego państwa i całej ludzkości. Zagadnienie ograniczeń prawa własności zabytków analizuję z perspektywy podstawowych standardów ochrony własności zawartych w Konstytucji RP i EKPC. Rozważania obejmują pojęcie ograniczeń własności, kryteria dopuszczalności ograniczeń (ze szczególnym uwzględnieniem zasady proporcjonalności) oraz problem odszkodowania z tytułu ograniczeń w korzystaniu z własności zabytku.
Bibliografia
Banaszkiewicz Bolesław: Konstytucyjne prawo do własności, [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych 2001, s. 27-54.
Chlebny Jacek: Ochrona własności w sprawach administracyjnych na podstawie EKPCz, Europejski Przegląd Sądowy 9 (2008), s. 39-44.
Czarnik Zbigniew: Istota i zakres władztwa planistycznego gminy, Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka 3 (2010), s. 5-30.
Czarnik Zbigniew: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jako podstawa wykonywania własności nieruchomości, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2 (2006), s. 42-50.
Dąbek Dorota: Prawo miejscowe, Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2015.
Drela Monika: Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 X 2007 r., K 20/07, Państwo i Prawo 11 (2008), s. 138-142.
Drela Monika: Własność zabytków, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2006.
Dybowski Tomasz: Ochrona prawa własności na tle konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, [w:] Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, red. F. Rymarz, A. Jankiewicz, Warszawa: Biuro Trybunału Konstytucyjnego 2001, s. 110-122.
Garlicki Leszek: Komentarz do art. 64 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. III, red. L. Garlicki, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2003, s. 1-21.
Garlicki Leszek: Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa: Wolters Kluwer 2015.
Jagielska–Burduk Alicja: Zabytek ruchomy, Warszawa: Wolters Kluwer 2011.
Jakimowicz Wojciech: Władztwo planistyczne gminy – kompetencje, zadania, wolności, Administracja. Teoria. Dydaktyka. Praktyka 1 (2012), 5-53.
Jarass Hans D.: Artikel 14 GG, [w:] Hans D. Jarass, Bodo Pieroth, Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland. Kommentar, München: C.H. Beck Verlag 2010, s. 380-418.
Jarosz–Żukowska Sylwia: Konstytucyjna zasada ochrony własności, Kraków: Zakamycze 2003.
Jaśkowska Małgorzata: Uznanie administracyjne a inne formy władzy dyskrecjonalnej administracji, [w:] System prawa administracyjnego, t. I: Instytucje prawa administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2010, s. 213-304.
Kowalski Wojciech, Zalasińska Katarzyna: Strategia regulacji prawa ochrony dziedzictwa kulturowego, [w:] Prawo ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk: Wolters Kluwer 2014, s. 56-80.
Łukaczyński Jakub: Wybrane zagadnienia prawnej ochrony dziedzictwa kulturowego w krajach Unii Europejskiej, Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 89 (2012), s. 21-38.
Mik Cezary: Ochrona prawa własności w prawie europejskim, [w:] O prawach człowieka – w podwójną rocznicę paktów. Księga pamiątkowa w hołdzie profesor Annie Michalskiej, red. C. Mik, T. Jasudowicz, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa 1996, s. 209-234.
Mik Cezary: Prawo własności w europejskiej konwencji praw człowieka, Państwo i Prawo 5 (1993), s. 25-34.
Nakielska Izabela: Prawo do własności w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2002.
Niewiadomski Zygmunt, Jaroszyński Krzysztof, Szmytt Anna [i in.]: Artykuł 6, [w:] Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, red. Z. Niewiadomski, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2013, s. 52-67.
Nowicki Marek A.: Europejska Konwencja Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 1998.
Nowicki Marek A: Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń, Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2012.
Ossenbühl Fritz: Rechtliche Gebundenheit und Ermessen der Verwaltung, [w:] Allgemeines Verwaltungsrecht, red. H.-U. Erichsen, Berlin–New York: Walter de Gruyter 1995, s. 181-205.
Ossenbühl Fritz: Staatshaftungsrecht, München: C.H. Beck Verlag 1998.
Parchomiuk Jerzy: Zasada równości wobec ciężarów publicznych, [w:] Ius et Fides. Księga jubileuszowa z okazji siedemdziesiątych urodzin Profesora Jana Świtki, red. T. Guz, M. Kuć, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2006, s. 359-377.
Ruszkiewicz Beata: Wpływ decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków na wykonywanie własności zabytków nieruchomych, [w:] Prawo ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk: Wolters Kluwer 2014, s. 319-328.
Sienkiewicz Tomasz: Pozwolenie w ochronie zabytków, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.
Sienkiewicz Tomasz: Wywóz zabytków za granice w świetle polskich regulacji prawnych, [w:] Prawo ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk: Wolters Kluwer 2014, s. 373-394.
Sługocki Janusz: Opieka nad zabytkiem nieruchomym. Problemy administracyjnoprawne, Warszawa: Wolters Kluwer 2014.
Sommer Jerzy: Prawo własności a ochrona środowiska w warunkach gospodarki rynkowej, [w:] Ochrona środowiska a prawo własności, red. J. Sommer, Wrocław: Wydawnictwo Prawo Ochrony Środowiska 2000, s. 11-27.
Sześciło Dawid: Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 29 marca 2011 r. w sprawie Potomska i Potomski v. Polska (skarga nr 33949/05), Samorząd Terytorialny 9 (2011), s. 81-83.
Trzciński Maciej: Definicja zabytku archeologicznego – problemy i kontrowersje wokół stosowania prawa, [w:] Prawo ochrony zabytków, red. K. Zeidler, Warszawa–Gdańsk: Wolters Kluwer 2014, s. 115-122.
Trzciński Maciej: Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 października 2007 r., Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2 (2008), s. 167-174.
Wojtyczek Krzysztof: Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków: Zakamycze 1999.
Wolff Hans: Gesetzesgebundenheit und Verwaltungsspielräume, [w:] Hans Wolff, Otto Bachoff, Rolff Stober, Verwaltungsrecht I, München: C.H. Beck Verlag 1994, s. 358-386.
Wróbel Andrzej: Protokół nr 1 do Konwencji. Art. 1. Ochrona własności, w: Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom II. Komentarz do artykułów 19-59 oraz Protokołów dodatkowych, red. L. Garlicki, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2011, s. 468-545.
Zalasińska Katarzyna: Glosa do wyroku TK z dnia 8 października 2007 r., K 20/07, Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 2 (2008), s. 57-67.
Zalasińska Katarzyna: Prawna ochrona zabytków nieruchomych w Polsce, Warszawa: Wolters Kluwer 2010.
Zalasińska Katarzyna: Rola państwa i obywatela w ochronie zabytków, Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji 89 (2012), s. 49-59.
Zdyb Marian: Administracyjnoprawne ograniczenia praw rzeczowych, [w:] System Prawa Administracyjnego, t. VII: Prawo administracyjne materialne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck 2012, s. 531-618.
Zeidler Kamil: Prawo ochrony dziedzictwa kultury, Warszawa: Wolters Kluwer 2007.
Zoll Fryderyk: Prawo własności w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z perspektywy polskiej, Przegląd Sądowy 5 (1998), s. 24-33.
Copyright (c) 2017 Roczniki Nauk Prawnych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
