Criminal Liability of Artists for Offences against Religious Feelings

Stanisław Dziwisz

doi:10.18290/rnp.2017.27.1-1en

Stanisław Dziwisz Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2017.27.1-1en

Słowa kluczowe: offence against religious feelings; freedom of artistic expression; crimes against the freedom of conscience and religion; non-legal justification based on art

Abstrakt

The article focuses on the possibility of excluding criminal liability of artists for their conduct which bears the attributes of an offence against religious feelings and which is a manifestation of their artistic expression. The existing conceptions of a non-legal justification based on art are analysed. The article also deals with the importance of the right enjoyed by journalists to publish negative appraisals of creative, professional and public acts, and its impact on the assessment of the punishability of a conduct that insults religious feelings. Also, reference is made to the possibility of evoking a justification by the injured party’s consent in the case of an offence against religious feelings, especially in a situation when the victim comes into contact with the offensive content deliberately and voluntarily. The dogmatic considerations are supplemented with a presentation of court rulings that are relevant to the study.

Bibliografia

Bieczyński, Mateusz Maria. Prawne granice wolności i twórczości artystycznej w zakresie sztuk wizualnych. Warsaw: Wolters Kluwer, 2011.

Brzozowski, Paweł. „Podstawa prawna odmowy wszczęcia (umorzenia) postępowania karnego w sytuacji wystąpienia pozaustawowego kontratypu.” Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 835 (2014): 197–211.

Budyń-Kulik, Magdalena, and Marek Kulik. „Wolność działalności artystycznej jako okoliczność wyłączająca odpowiedzialność karną.” In Prawnokarne aspekty wolności: materiały z konferencji, Arłamów16–18 maja 2005 r., edited by M. Mozgawa, 233–249. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2006.

Cieślak, Wojciech. „Kontratyp swobody artystycznej w oczach praktyka.” In Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, edited by F. Ciepły, 181–188. Warsaw: Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2014.

Ćwiąkalski, Zbigniew. „Komentarz do art. 256 k.k.” In Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, edited by A. Zoll, 395–400. Warsaw: Wolters Kluwer, 2013.

Gardocka, Teresa. „Czy w polskim prawie potrzebny jest kontratyp sztuki?” Palestra 1–2 (2015): 24–30.

Garlicki, Lech. „Komentarz do art. 10 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.” In Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Komentarz do art. 1–18, vol. I, edited by L. Garlicki, 583–648. Warsaw: C.H. Beck, 2010.

Hałas, Radosław. „Pojęcie kontratypu i rodzaje kontratypów (Rozdział III § 25).” In Prawo karne, edited by A. Grześkowiak and K. Wiak. Warsaw: C.H. Beck, 2015.

Janyga, Wojciech. Przestępstwo obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym w świetle współczesnego pojmowania wolności sumienia i wyznania. 209–220. Warsaw: Wydawnictwo Sejmowe, 2010.

Kiereś, Henryk. „Spór o sztukę. Pomiędzy moralnością a prawem.” In Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, edited by F. Ciepły, 19–33. Warsaw: Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2014.

Kłączyńska, Natalia. „Komentarz do art. 196 k.k.” In Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, edited by J. Giezek, 497–514. Warsaw: Wolters Kluwer, 2014.

Kozłowska-Kalisz, Patrycja. „Komentarz do art. 196 k.k.” In Kodeks karny komentarz, edited by M. Mozgawa. Warsaw: Wolters Kluwer, 2014.

Kubiak, Rafał. „Czy istnieje «kontratyp zwyczaju»”, Prokuratura i Prawo 7–8 (2015): 82–110.

Kulesza, Witold. „Pochwalanie faszyzmu i komunizmu w świetle prawa karnego (uwagi «de lege praevia, lata et ferenda»).” In Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Materiały z konferencji naukowej, Lublin, 26–27 września 2011 roku, edited by A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, and J. Piórkowska-Flieger, 99–119. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2011.

Kuspit, Donald. Koniec sztuki, translated by J. Borowski. Gdańsk: Muzeum Narodowe, 2006.

Majewski, Jarosław. Okoliczności wyłączające bezprawność czynu a znamiona subiektywne. Warsaw: Wolters Kluwer, 2013, 19–41.

Moryc, Cyprian. „Odpowiedzialność artysty za przekaz twórczy.” In Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, edited by F. Ciepły, 56–78. Warsaw: Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2014.

Mozgawa, Marek. „Rozdział III Okoliczności wyłączające bezprawność.” In Prawo karne materialne – część ogólna, edited by M. Mozgawa, 256–270. Warsaw: Wolters Kluwer, 2011.

Nalewajko, Justyna Joanna, and Rafał Kubiak. „Sztuka jako okoliczność wyłączająca bezprawność.” Palestra 8–9 (2000): 31–43.

Paprzycki, Rafał. „Kazus «Nergala». Kilka uwag na temat przestępstwa obrazy uczuć religijnych w związku z procesem oskarżonego muzyka Adama Darskiego.” Themis Polska Nova 2 (5) (2013): 221–33.

Paprzycki, Rafał. „Jak znieważyć przedmiot czci religijnej. Rozważania na temat znamienia «znieważenia» przedmiotu czci religijnej przestępstwa obrazy uczuć religijnych – art. 196 k.k.” Themis Polska Nova 2 (3) (2012): 95–109.

Piskorski, Justyn. „Kontratyp sztuki?” In Wokół problematyki prawnej zabytków i dzieł sztuki, vol. I, edited by W. Szafrański, 165–72. Poznań: Wydawnictwo Sejmowe, 2007.

Piskorski, Justyn. „Volenti non fit iniuria – niedoceniana czy przeceniana zasada prawa karnego?” In Zgoda pokrzywdzonego, edited by R. Zawłocki, 13–28. Warsaw: C.H. Beck, 2011.

Spotowski, Andrzej. „Zezwolenie uprawnionego i zgoda pokrzywdzonego a odpowiedzialność karna.” Państwo i Prawo 3 (1972): 81–87.

Warylewski, Jarosław. „Pasja czy obraza uczuć religijnych? Spór wokół art. 196 Kodeksu karnego.” In W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, edited by L. Leszczyński, E. Skrętowicz, and Z. Hołda, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.

Warylewski, Jarosław. „Prawnokarne uwarunkowania wolności w zakresie ekspresji seksualnej oraz twórczości (m.in. artystycznej, naukowej i dziennikarskiej)”. In Prawnokarne aspekty wolności: materiały z konferencji, Arłamów16–18 maja 2005 r., edited by M. Mozgawa, 89–106. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2006.

Wiak, Krzysztof. „Komentarz do art. 256 k.k.” In Kodeks karny. Komentarz, edited by A.Grześkowiak and K. Wiak, 1170–73. Warsaw: C.H. Beck, 2017.

Wojciechowska, Janina. „Komentarz do art. 196 k.k.” In Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do art. 117–221, edited by A. Wąsek, 733–36. Warsaw: C.H. Beck, 2004.

Wolter, Władysław. „O kontratypach i braku społecznej szkodliwości czynu.” Państwo i Prawo 10 (1963): 502–11.

Wróbel, Kazimierz. „Komentarz do art. 196 k.k.” In Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, 657–64. Warsaw: Wolters Kluwer, 2013.

Zoll, Andrzej. „Uwagi wprowadzające do rozdziału III Wyłączenie odpowiedzialności karnej.” In Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, edited by A. Zoll, 395–400. Warsaw: Wolters Kluwer, 2007.

Zoll, Andrzej. „«Pozaustawowe» okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną w świetle konstytucyjnej zasady podziału władzy,” in W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, edited by L. Leszczyński, E. Skrętowicz, and Z. Hołda, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2005.

Ziółkowski, Michał. „Komentarz do wyroku Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej z 12 czerwca 2007 r.” Accessed January 5, 2017. http://www.prawaczlowieka.edu.pl/index.php?dzial=komentarze&komentarz=c8306ae139ac98f432932286151dc0ec55580eca-c0.