Określenie i sposoby sprawowania sakramentu pokuty w prawie kanonicznym

Wojciech Lech

doi:10.18290/rnp.2017.27.1-5

Wojciech Lech Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2017.27.1-5

Słowa kluczowe: sakrament; spowiedź indywidualna; ogólne rozgrzeszenie

Abstrakt

W sakramencie pokuty i pojednania wierni, którzy wyznają uprawnionemu szafarzowi swoje grzechy, wyrażając za nie żal i mając postanowienie poprawy, przez sakramentalne rozgrzeszenie dostępują odpuszczenia grzechów po chrzcie popełnionych. Ponadto dostępują pojednania z Kościołem, któremu grzesząc zadali ranę. Jedynym zwyczajnym sposobem pojednania z Bogiem i Kościołem jest indywidualna i integralna spowiedź oraz rozgrzeszenie. Dlatego też tylko niemożliwość fizyczna lub moralna zwalnia od takiej formy spowiedzi. W takim przypadku pojednanie może dokonać się innymi sposobami określonymi w prawie.

Nadzwyczajnym sposobem pojednania wiernego z Bogiem i Kościołem jest ogólne rozgrzeszenie wielu penitentów, bez uprzedniej spowiedzi indywidualnej. Może być ono udzielone jedynie w niebezpieczeństwie śmierci, gdy nie ma czasu na to, by kapłan bądź kapłani wyspowiadali poszczególnych penitentów oraz istnieje poważna konieczność. O tym, czy zachodzą warunki wymagane do zaistnienia poważnej konieczności, decyduje biskup diecezjalny po uzgodnieniu z pozostałymi członkami konferencji biskupów. Wierny, aby mógł ważnie skorzystać z rozgrzeszenia ogólnego, udzielanego równocześnie wielu penitentom, powinien być odpowiednio dysponowany oraz mieć zamiar we właściwym czasie wyznać indywidualnie grzechy ciężkie, których obecnie tak wyznać nie może.

Bibliografia

Adamowicz Leszek: Wprowadzenie do prawa o sakramentach świętych według Kodeksu Prawa Kanonicznego i Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich, Lublin: Polihymnia 1999.

Czerwik Stanisław: Wprowadzenie do odnowionej liturgii pokuty i pojednania, [w:] Sakrament pokuty, red. A. Skowronek, Katowice: Księgarnia św. Jacka 1980, s. 161-182.

Hemperek Piotr: Ogólna absolucja sakramentalna, Roczniki Teologiczno-Kanoniczne 21 (1974), z. 5, s. 67-79.

Hemperek Piotr: Uświęcające zadanie Kościoła, [w:] Piotr Hemperek, Wojciech Góralski, Franciszek Przytuła [i. in.], Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. Księga III. Nauczycielskie zadanie Kościoła. Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła, t. III, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL 1986, s. 61-212.

Janczewski Zbigniew: Prawodawstwo Konferencji Episkopatu Polski i Prymasa w zakresie sakramentów uzdrowienia, Prawo Kanoniczne 41 (1998), nr 3-4, s. 109-113.

Krukowski Józef: Sakrament pokuty, [w:] Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III/2: Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła. Część I. Sakramenty. Część II. Pozostałe akty kultu Bożego. Część III. Miejsca i czasy święte, red. J. Krukowski, Poznań: Pallottinum 2011, s. 140-181.

Krukowski Józef: Święcenia, [w:] Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III/2: Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła. Część I. Sakramenty. Część II. Pozostałe akty kultu Bożego. Część III. Miejsca i czasy święte, red. J. Krukowski, Poznań: Pallottinum 2011, s. 221-223.

Migut Bogusław: Kapłan, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. VIII, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2000, kol. 680-681.

Pastuszko Marian: Chrześcijanin jako penitent (kanony 987-991), Prawo Kanoniczne 39 (1996), nr 3-4, s. 65- 153.

Pastuszko Marian: Pojednanie penitenta z Bogiem i Kościołem (kan. 960), Prawo Kanoniczne 42 (1999), nr 1-2, s. 3-56.

Pastuszko Marian: Rozgrzeszenie wielu penitentów bez uprzedniej ich spowiedzi indywidualnej, Prawo Kanoniczne 31 (1988), nr 1-2, s. 63.

Pastuszko Marian: Sakrament pokuty i pojednania, Kielce: Wydawnictwo Jedność 1999.

Pawluk Tadeusz: Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. II: Lud Boży jego nauczanie i uświęcanie, Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne 2002.

Rincón-Pérez Tomás: Sakrament pokuty, [w:] Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego, red. P. Majer, edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, Kraków: Wolters Kluwer Polska 2011, s. 718-743.

Sitarz Mirosław: Słownik prawa kanonicznego, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 2004.

Skorupka Stanisław, Auderska Halina, Łempicka Zofia: Mały słownik języka polskiego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968.

Słowikowska Anna: Uczestnictwo wiernych świeckich w liturgii Kościoła łacińskiego. Studium kanoniczne, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2014.

Stawniak Henryk: Wybrane funkcje szafarza sakramentu pokuty – aspekt prawny, Seminare 24 (2007), s. 69-82.

Zubert Bronisław W.: Prawo do sakramentów świętych, [w:] Zagadnienia międzywyznaniowe w realizacji misji uświęcającej Kościoła, red. J. Krukowski, M. Sitarz, K. Dziub, Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL 2010, s. 47-63.