Instytucja antycypowanego niewykonania zobowiązania w prawie polskim w kontekście doktryny anticipatorybreach of contract – o konstrukcji art. 492(1) kodeksu cywilnego (analiza prawno-porównawcza)

Abstrakt

Rozmaite aspekty antycypowanego (spodziewanego) naruszenia obowiązków w ramach stosunku kontraktowego od lat stanowiły przedmiot dyskusji na gruncie kodeksu cywilnego z 1964 r., który nie przewidywał ogólnej podstawy prawnej uprawniającej wierzyciela do odstąpienia od umowy przed terminem wymagalności. Sytuacja ta zmieniła się wraz z wejściem w życie nowelizacji z 30 maja 2014 r. – implementacja art. 492¹ k.c. stanowi ważny krok legislacyjny na tle polskiego porządku prawnego, który wymaga wyczerpującego komentarza. Przeprowadzenie kompleksowej analizy językowej i funkcjonalnej przepisu regulującego nieuchronne niewykonanie zobowiązania wymaga jednak szerszego spojrzenia, w szczególności z perspektywy systemu common law (jako instytucja o anglosaskim rodowodzie) czy też innych międzynarodowych uregulowań (stanowiących źródło inspiracji dla polskiego ustawodawcy). Weryfikacja prawno-porównawcza ułatwia nie tylko pełniejsze zrozumienie istoty samej instytucji anticipatory breach, ale przede wszystkim umożliwia wyeksponowanie konsekwencji oraz szeregu kwestii spornych wiążących się z praktycznym zastosowaniem instytucji z art. 492¹ k.c. z perspektywy uczestników obrotu prawno-gospodarczego.