Armia w przebudowie – wysiłki szlachty na rzecz uzdrowienia sił zbrojnych w okresie stanisławowskim

Paweł Majdański

doi:10.18290/rnp.2016.26.3-3

Paweł Majdański Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Prawa i Administracji

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2016.26.3-3

Słowa kluczowe: wojsko; panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego; Sejm Wielki (1788-1792); oświecenie w Polsce; reformy ustrojowe

Abstrakt

Niniejszy artykuł jest próbą syntetycznego spojrzenia na sprawy wojskowości w okresie panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. Omówiono w nim ewolucję instytucjonalną organów władzy państwowej sprawujących nadzór organizacyjno-aprowizacyjny nad armią, zaprezentowano koncepcje rozwoju sił zbrojnych wyrażane przez cenionych publicystów doby polskiego oświecenia, zilustrowano sam proces przeobrażeń zachodzących wówczas w wojskach monarchii polsko-litewskiej oraz przedstawiono bezpośrednie implikacje działań zainicjowanych przez czynniki rządzące.

Przedmiotowej syntezy dokonano w oparciu o umowny podział na wydarzenia: sprzed zwołania Sejmu Wielkiego, z okresu samych obrad Sejmu Czteroletniego oraz tych po zakończeniu jego prac. W podsumowaniu autor przedstawia konkluzje o przyczynach braku powodzenia podjętych przedsięwzięć na rzecz aukcji i unowocześnienia wojska.

Bibliografia

[brak inf. o autorze] Sposób Powiększenia Sił Krajowych w Polszcze przez popisowe Milicye, autor nieznany, [w:] Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa, http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/doccontent?id=24525 [dostęp: 22.05.2016].

Augustyniak Urszula: Historia Polski 1572-1795, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008.

Bednaruk Waldemar: Sejmiki lubelskie w okresie stanisławowskim (1764-1794), Lublin: Wydawnictwo KUL 2011.

Hupert Witold: Historja wojenna polska w zarysie, Lwów i Warszawa: Księgarnia Polska Bernarda Połonieckiego 1921.

Kaczmarczyk Zdzisław, Leśnodorski Bogusław: Historia państwa i prawa Polski, t. II: Od połowy XV wieku do r. 1795, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1968.

Kalinka Walerian: Sejm Czteroletni, t. I, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen 1991.

Kołłątaj Hugo: Listy Anonima i Prawo polityczne narodu polskiego, t. I, oprac. B. Leśnodorski, H. Wereszycka, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1954.

Konopczyński Władysław: Polscy pisarze polityczni XVIII wieku, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2012.

Kościuszko Tadeusz: Pisma Tadeusza Kościuszki, oprac. H. Mościcki, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1947.

Leśniewski Sławomir: Poczet hetmanów polskich i litewskich, t. II: XVIII wiek, Warszawa: Wydawnictwo ANTA 1992.

Lityński Adam: Sądy i prawo w powstaniu kościuszkowskim, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo 1989.

Nowak Tadeusz, Wimmer Jan: Dzieje oręża polskiego: do roku 1793, Warszawa Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1968.

Organiściak Wojciech: Kodeksy wojskowe w Polsce roku 1775, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2001.

Rostworowski Emanuel: Hugo Kołłątaj wobec zagadnienia obywatelskiej siły zbrojnej (1784-1793), Przegląd Historyczny 1951, nr 42, s. 331-364.

Rostworowski Emanuel: Maj 1791 – maj 1792, rok monarchii konstytucyjnej, Warszawa: Zamek Królewski 1985.

Samsonowicz Henryk: Historia Polski do roku 1795, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne 1985.

Staszic Stanisław: Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, oprac. S. Czarnowski, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza 1926.

Topolski Jerzy: Rzeczpospolita Obojga Narodów 1501-1795, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2015.