Czy drugi wyrok w procesie małżeńskim jest konieczny?

Abstrakt

Chcąc odpowiedzieć na postawione w tytule pytanie, musimy mieć przede wszystkim świadomość, że w czasach współczesnych sądy Kościoła spotykają się z powszechną mentalnością rozwodową, która nie tylko nie rozumie, ale także nie akceptuje przymiotu nierozerwalności oraz sakramentalnego charakteru małżeństwa. Do zasygnalizowanej sytuacji, w której pracują dzisiejsze sądy kościelne, trzeba także dodać bardzo powszechny relatywizm moralny oraz idący za nim, niestety zakorzeniający się także w środowiskach kościelnych, relatywizm dotyczący swobodnego oraz wybiórczego interpretowania normy prawnej.

Nowe ustawodawstwo papieża Franciszka dotyczące spraw o orzeczenie nieważności małżeństwa udzieliło w materii konieczności drugiego wyroku jasnej odpowiedzi. Trzeba także dopowiedzieć, że w dotychczasowej doktrynie prawnej Kościoła są „za” i „przeciw” co do konieczności drugiego zgodnego wyroku pozytywnego. Powyższe wypowiedzi mają już dzisiaj charakter historyczny, jednakże dla rozwoju doktryny oraz norm prawnych pozostaną ważnym punktem odniesienia, zapewne także mogą posłużyć dla lepszego zrozumienia reformy procesu małżeńskiego przeprowadzonej przez papieża Franciszka.

Zniesienie obowiązku drugiego wyroku i zezwolenie na trybunał jednoosobowy to niewątpliwie nie tylko „przyspieszenie”, ale także „uproszczenie” procesu o orzeczenie nieważności małżeństwa. Stąd rodzą się pytania: Czy nie doprowadzi to do wypaczenia sądownictwa kościelnego? Czy należycie będzie chronić przymiot nierozerwalności małżeństwa? Tym bardziej że od papieża Benedykta XIV, który określany jest jako „wielki kanonista”, poprzez Kodeks Prawa Kanonicznego z 1917 r. oraz z 1983 r. wraz z instrukcją procesową Dignitas connubii z 2005 r. mamy do czynienia z normami jasno stanowiącymi na temat konieczności drugiego wyroku pozytywnego w celu zawarcia nowego małżeństwa w Kościele.