Pracownicy i absolwenci Wydziału Prawa Kanonicznego KUL w lubelskim sądownictwie kościelnym podczas okupacji niemieckiej

Grzegorz Bzdyrak

doi:10.18290/rnp.2015.25.4-5

Grzegorz Bzdyrak Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp.2015.25.4-5

Słowa kluczowe: sędziowie; historia Sądu Biskupiego; pracownicy Sądu; funkcjonowanie Sądu Biskupiego podczas II wojny światowej

Abstrakt

Sąd Biskupi w Lublinie funkcjonował nieprzerwanie nawet podczas okupacji niemieckiej, zapewniając tym samym wiernym prawo i możliwość uregulowania swojego życia sakramentalnego. Wśród pracowników Sądu w omawianym okresie (1939-1944) aż jedenastu było absolwentami lub pracownikami Wydziału Prawa Kanoniczego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wszyscy uzyskali stopień licencjata, a sześciu z nich tytuł doktora prawa kanonicznego. Dobrze wykształceni, posiadający odpowiednie kwalifikacje moralne, zajmowali różne urzędy – od notariuszy do wiceoficjałów. Okres II wojny światowej był szczególnie trudnym czasem dla pracowników Kurii i Sądu. Już pod koniec 1939 r. rozpoczęły się aresztowania. Część z pracowników Trybunału poniosła śmierć w obozach koncentracyjnych. Ci, którym udało się przeżyć wojnę, kontynuowali pracę w Sądzie, a także pracę dydaktyczną na KUL-u. Byli nie tylko gorliwymi kapłanami, ale także oddanymi pracy naukowej wychowawcami młodych pokoleń.

Bibliografia

Bączkowicz Franciszek, Baron Józef, Stawinoga Władysław: Prawo Kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. III, Wydawnictwo Diecezjalne Św. Krzyża, Opole 1958.

Biskupski Stefan: Obrońca węzła w kanonicznym procesie małżeńskim, Łódź 1937.

Biskupski Stefan: Prawo małżeńskie Kościoła rzymskokatolickiego, t. II: Proces małżeński, Kuria Biskupia Diecezji Warmińskiej, Olsztyn 1960.

Biskupski Stefan: Promotor sprawiedliwości. Nazwa i pojęcie urzędu, AK 42 (1938), s. 482-484.

Depczyński Wincenty: Śp. ks. Mgr Marian Peryt (1907-1966), WDL (1968), nr 1-6, s. 135-136.

Dębiński Antoni [i in.] (red.): Dziekani Wydziału Prawa, Prawa Kanoniczego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008.

Fiejdasz Lidia [i in.] (red.): Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. Ludzie – nauka – struktura, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.

Goliński Zdzisław: Biskupi i kapłani Lubelszczyzny w szponach gestapo 1939-1945, Towarzystwo Wiedzy Chrześcijańskiej, Lublin 1946.

Grabowski Ignacy: Notariusz w ustawodawstwie kościelnym, CT 16 (1935), s. 585-636.

Grzywacz Jerzy: Promotor sprawiedliwości, jego mianowanie i przymioty, RTK 14 (1967), z. 5, s. 41-49.

Idziakowski Edmund: Sądownictwo Kościelne na terenie diecezji lubelskiej (1790-1985), Lublin 1985, mps AAL.

Ilcewicz Edmund: Ks. dr Jan Fiuta-Faczyński, WDL (1974), nr 10-12, s. 251-257.

Jóźwiak Stanisław: Prawo kanoniczne w strukturach Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, [w:] Antoni Dębiński [i in.] (red.), Księga Jubileuszowa z okazji 90- lecia Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008, s. 391-392.

Kądziołka Tadeusz: Wielki wychowawca kapłanów – Ksiądz Paweł Pałka (*1904†1992), [w:] Henryk Misztal (red.), W duchu i prawdzie. Wybrane sylwetki kościoła lubelskiego (1805-2005), Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2005, s. 445-448.

Kuśmierczyk Marek: Ks. prof. dr Paweł Pałka – kanonista. Działalność dydaktyczna i naukowa, Lublin 1987, mps.

Słownik języka polskiego, oprac. Bogumił Samuel M. Linde, t. V, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów 1854-1859.

Marczewski Jarosław: Mąż zaufania i wielkiej pracy – Ksiądz infułat dr Piotr Stopniak (*1892†1979), [w:] Henryk Misztal (red.), W duchu i prawdzie. Wybrane sylwetki kościoła lubelskiego (1805-2005), Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2005, s. 243-251.

Miziński Artur: Cantor Dei – Ksiądz Zdzisław Ochalski (*1902†1942), [w:] Henryk Misztal (red.), W duchu i prawdzie. Wybrane sylwetki kościoła lubelskiego (1805-2005), Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2005, s. 74-76.

Pieronek Tadeusz: Normy ogólne kanonicznego procesu sądowego, cz. 1, Akademia Teologii Katolickiej, Warszawa 1970.

Słownik języka polskiego, oprac. Maurycy Orgelbrand, cz. 2, ,,wydano staraniem i kosztem Maurycego Orgelbranda”, Wilno 1891.

Starnawski Zbigniew: Wspomnienia pośmiertne – Śp. Ks. Biskup Teodor Bensch z Gorzowa (1903-1958), WDL (1958), nr 1-2, s. 99-101.

Stępniak Janusz: Mąż zaufania – Ksiądz Zygmunt Surdacki (*1905†1941), [w:] Henryk Misztal (red.), W duchu i prawdzie. Wybrane sylwetki kościoła lubelskiego (1805-2005), Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2005, s. 183-187.

Walewander Edward: Ojciec i pasterz – Biskup Marian Leon Fulman (*1866†1945), [w:] Henryk Misztal (red.), W duchu i prawdzie. Wybrane sylwetki kościoła lubelskiego (1805-2005), Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium, Lublin 2005, s. 142-147.

Zachorowski Stanisław: Sądy synodalne w Polsce, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1911.