Uwagi co do zgodności z Konstytucją obecnych rozwiązań ustawowych odnośnie do możliwości powołania się przez lekarza na klauzulę sumienia

  • Anna Marcinkowska
Słowa kluczowe: sumienie; lekarz; klauzula; pacjent; godność

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza stanu prawnego związanego z uprawnieniem lekarza do od-mowy przeprowadzenia świadczenia medycznego i powołania się przez niego w tym celu na klauzulę sumienia. Omówiono różne stanowiska w tym zakresie. Opisano  warunki, jakie lekarz musi wypełnić, by powołać się na klauzulę sumienia. Szczegółowej analizie poddane zostały przepisy prawa, w tym przede wszystkim ustawa o zawodzie lekarza. Zajęto się również problematyką zgodności tych przepisów z Konstytucją.

Na wstępie opracowania omówiono międzynarodowe akty prawne, które dotyczą wolności su-mienia i wyznania. Następnie przedstawiono dotychczasowe orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego w tego typu sprawach, stanowisko Komitetu Bioetyki Polskiej Akademii Nauk z dnia 12.11.2013 r. i odmienne poglądy Naczelnej Rady Lekarskiej. Zaprezentowano możliwości nowych rozwiązań prawnych w tej dziedzinie. Przedstawiono również postulaty i propozycje, które zmierzają do rozwiązania sytuacji konfliktowych, jak podpisywanie umów między Narodowym Funduszem Zdrowia a świadczeniobiorcami, które zawierałyby zapisy chroniące sumienie lekarza z jednej strony, a interes pacjenta polegający na uzyskaniu świadczenia z drugiej lub stworzenie listy lekarzy, którzy nie udzielają niektórych świadczeń, przy zachowaniu konstytucyjnych reguł gwarancji sumienia i wyznania.

Biogram autora

Anna Marcinkowska

Mgr Anna Marcinkowska – prokurator Prokuratury Rejonowej w Krośnie

Bibliografia

Baran Krzysztof W.: Zasada ochrony godności i innych dóbr osobistych pracownika, [w:] Zarys systemu prawa pracy, t. I: Część ogólna prawa pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2010, s. 593-621.

Bosek Leszek, Rozdział pierwszy. Standardy konstytucyjne, 1: Klauzula sumienia, [w:] Prawo wobec medycyny i biotechnologii. Zbiór orzeczeń z komentarzami, red. M. Safjan, Warszawa 2011, s. 21-26.

Burzyński Paweł: Ustawowe określenie sankcji karnej, Warszawa 2008.

Dukiet-Nagórska Teresa: Niepodjęcie – zaprzestanie terapii a prawo karne, Prawo i Medycyna t. 12, 1 (38) 2010, s. 36-54

Kapelańska-Pręgowska Julia: Diagnostyka genetyczna embrionu i płodu ludzkiego w Polsce i Niemczech – prawo i praktyka, w: Prawa człowieka wobec rozwoju biotechnologii, red. J. Kondratiewa-Bryzik, K. Sękowska-Kozłowska, Warszawa 2013, s. 148-162.

Kobak Maciej: Konstytucyjne prawo do ochrony zdrowia a klauzula sumienia lekarza, [w:] Odpowiedzialność administracji i w administracji, red. Z. Duniewska, M. Stahl, Warszawa 2013, s. 361-378.

Kodeks karny. Część ogólna, t. I: Komentarz do art. 1-116 k.k., red. A. Zoll, Warszawa 20124.

Michałowska Grażyna: Ochrona praw człowieka w Radzie Europy i w Unii Europejskiej, Warszawa 2007.

Nawrot Oktawian: Klauzula sumienia w zawodach medycznych w świetle standardów Rady Europy, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 3 (35) 2012, s. 11-22.

Osiatyński Wiktor: Prawa człowieka i ich granice, Kraków 2011.

Ostrowska Dorota: Rozdział szósty. Wybrane prawa człowieka. Omówienie, 8: Prawo do wolności sumienia i wyznania, [w:] Joanna Hołda, Zbigniew Hołda, Dorota Ostrowska [i in.] Prawa człowieka. Zarys wykładu, Warszawa 20082, s. 128-130

Sozański Jarosław: Prawa człowieka w Unii Europejskiej (po Traktacie Lizbońskim), Poznań 20132.

Sroka Tomasz: Odpowiedzialność karna za niewłaściwe leczenie. Problematyka obiektywnego przypisania skutku, Warszawa 2013.

Winczorek Piotr: Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003.

Wiliński Paweł: Proces karny w świetle Konstytucji, Warszawa 2011, Lex Omega.

Zielińska Eleonora: Rozdział 5. Zasady wykonywania zawodu lekarza [Komentarz do art. 30: Obowiązek udzielenia pomocy], [w:] Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, red. E. Zielińska, Warszawa 20142, s. 554-574.

Zierkiewicz Ernest: Glosa do: Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 10 listopada 1995 r., II KRN 137/95, Państwo i Prawo 5 (1997), s. 108-112.

Zoll Andrzej: Charakter prawny klauzuli sumienia, Medycyna Praktyczna 1 (2014), s. 99-103.

Zoll Andrzej: Godność człowieka jako źródło wolności i praw, [w:] Hominum causa omne ius constitutum est. Księga jubileuszowa ku czci Profesor Alicji Grześkowiak, red. A. Dębiński, M. Gałązka, R.D. Hałas [i in.], Lublin 2006, s. 280-284.

Zoll Andrzej: Prawo lekarza odmowy udzielenia świadczeń zdrowotnych i jego gra-nice, Prawo i Medycyna t. 5, 1 (13) 2003, s. 18-24.

Opublikowane
2019-11-16
Dział
Artykuły: Prawo