On petitio principii in legal argumentation

Tomasz Barszcz

Tomasz Barszcz Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

Słowa kluczowe: petitio principii; argument; argumentacja prawnicza; stosowanie prawa

Abstrakt

O petitio principii w argumentacji prawniczej

W rozważaniach zawartych w artykule podjąłem próbę określenia pojęcia petitio principii jako błędu swoistego dla sfery argumentacji prawniczej. Wpierw scharakteryzowałem jak – z perspekty-wy historycznej i zarazem w kontekście częstotliwości używania wyrażenia 'petitio principii' – przede wszystkim jest rozumiane petitio principii. Następnie dane te (czyli ratio propria nazwy 'petitio principii', za pomocą którego rzeczony termin służy do oznaczania pewnego rodzaju błędu w dowodzeniu) skonfrontowałem z pojęciem argumentu (tj. wypowiedzi argumentacyjnej), miano-wicie z informacjami o strukturze argumentu i jego funkcji. Otrzymaną w ten sposób koncepcję petitio principii, którą – ze względu na jej ogólny i abstrakcyjny charakter – odnieść równie dobrze można do każdej odmiany argumentacji, dookreśliłem poprzez zestawienie jej z istotowymi i zarazem swoistymi właściwościami przekonywania, jakie istnieją w praktyce prawniczej.

Bibliografia

Chauvin Tatiana, Stawecki Tomasz, Winczorek Piotr: Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa: C. H. Beck 2012.

Gromski Włodzimierz: Decyzyjny model stosowania prawa. In: Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny. Ed. A. Bator. Warszawa: LexisNexis 2010 pp. 301-302.

Jabłońska-Bonca Jolanta: Prawnik a sztuka negocjacji i retoryki. Warszawa: LexisNexis 2003.

Hamblin Charles: Fallacies, London: Methuen & Co. Ltd 1970.

Kamiński Stanisław: Dowód. In: Powszechna Encyklopedia Filozofii. Ed. A. Maryniarczyk. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu 2001. T. 2, pp. 705-708.

Korolko Mirosław: Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Wiedza Powszechna” 1990.

Korolko Mirosław: Retoryka i erystyka dla prawników. Warszawa: Wydawnictwa prawnicze PWN 2001.

Lechniak Marek: Elementy logiki dla prawników. Lublin: Wydawnictwo KUL 2006.

Lewandowski Sławomir: Retoryczne i logiczne podstawy argumentacji prawniczej. Warszawa: LexisNexis 2013.

Marciszewski Witold: Petitio principii. In: Mała encyklopedia logiki. Ed. Idem. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum 1988 p. 140.

Morawski Lech: Argumentacje, racjonalność prawa i postępowanie dowodowe. Toruń 1988.

Morawski Lech: Zasady wykładni prawa. Toruń: Dom Organizatora 2006.

Perelman Chaïm: L'empire rhétorique: rhétorique et argumentation. Paris: Vrin 2002.

Perelman Chaïm: Logique juridique: nouvelle rhétorique. Paris: Dalloz 1999.

Poletyło Mikołaj: Dowodzenie. In: Mała encyklopedia logiki. Ed. W. Marciszewski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum 1988 pp. 49-50.

Pulka Zbigniew: Argumentacja prawnicza. In: Wprowadzenie do nauk prawnych. Leksykon tematyczny. Ed. A. Bator. Warszawa: LexisNexis 2010 p. 244.

Schreiber Scott.: Aristotle on False Reasoning: Language and the World in the Sophistical Refutations. New York: Suny Press 2003.

Stelmach Jerzy, Brożek Bartosz: Metody Prawnicze. Kraków: Wolters Kluwer 2006.

Stelmach Jerzy: Kodeks argumentacyjny dla prawników. Kraków: Zakamycze 2002.

Struck Gerhard: Topische Jurisprudenz. Argumentund Gemeinplatz in der juristischen Arbeit. Franfurt am Main: Athenäum 1971.

Szymanek Krzysztof: Argument. In: Idem. Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2001 pp. 37-45.

Szymanek Krzysztof: Petitio principii. In: Idem. Sztuka argumentacji. Słownik terminologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2001 pp. 235-236.

Woods John, Walton Douglas: Petitio Principii. Synthese 31: 1975 pp. 107-127.

Ziembiński Zygmunt: Logika praktyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1994.