Obliczanie czasu w prawie kanonicznym. Wybrane zagadnienia
Abstrakt
Czas jest miarą bytu zjawisk i zdarzeń, jest on podstawą porządku oraz organizacji i planowania działań w życiu społecznym i religijnym. Czas ma niebagatelne znaczenie w sferze prawnej. Wpływa on na powstanie, trwanie, zmianę czy też wygaśnięcie praw i obowiązków. Przepisy prawa kanonicznego często wymieniają czas, np. żądają określonego wieku do zawarcia sakramentalnego małżeństwa, święceń, do przyjęcia urzędu kościelnego. Ustanawiają terminy sądowe, określają czas na podjęcie określonych czynności prawnych, korzystanie z uprawnień, spełnianie obowiązków. Dlatego wśród norm ogólnych prawa kanonicznego znalazły się normy obliczania czasu. Pierwotnie czas ustalano w sposób prosty: według wschodu i zachodu słońca, południa i zapadania zmroku. W późniejszym okresie zaistniała potrzeba i konieczność dokładniejszego pomiaru czasu. Stało się to możliwe dzięki wynalezieniu zegara i ułożenie kalendarza. Świadectwa pierwotnego Kościoła dowodzą, że pierwsi chrześcijanie oddawali cześć Bogu na modlitwie w określonej porze dnia odmierzając swój religijny czas dniem Pańskim. Obecnie obowiązującym w Kościele katolickim i w większości krajów świata jest kalendarz zwany gregoriańskim, który wprowadził papież Grzegorz XIII w 1582 r. Ponadto Kościół katolicki korzysta z kalendarza liturgicznego. Zasadą obowiązującego prawa kanonicznego jest, że ilekroć zachodzi potrzeba ustalenia lub obliczenia czasu, należy kierować się przepisami zawartymi w obu kodyfikacjach Jana Pawła II (łacińskiej i wschodniej).
Bibliografia
Bączkowicz F.: Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. I, Kraków 1932.
Chiappetta L.: Il Codice di Diritto Canonico. Commento giuridico-pastorale, t. I, Roma 1996.
Hill R.A.: Computation of time, [w:] The Code of Canon Law. A Text and Commentary, red. J. Coriden, T.J. Green, D.E. Heintschel, New York 1985, s. 112-114.
Dudziak J.,: Prawo kanoniczne. I Normy ogólne, Tarnów 2002.
Glinkowski B.: Ocena przepisów prawnych i współpracy duchownych z kierownikami USC po 11 latach od wejścia w życie konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską, „Seminare” 28 (2010), s. 41-53.
Goody J.: Kradzież historii, Warszawa 2009.
Góralski W.: Konkordat Polski 1993 od podpisania do ratyfikacji, Warszawa 1998.
Góralski W.: Małżeństwo kanoniczne, Warszawa 2011.
Góralski W., Pieńdyk A.: Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w Konkordacie polskim z 1993 roku, Warszawa 2000.
Gromek K.: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2009.
Jędrejek G.: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Małżeństwo. Komentarz do art. 1-61, Warszawa 2013.
Jougan A.: Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa 1992.
Klose J., Simon J., Schwienhorst-Schönberger L. [i in.]: Zeit. Zeitlichkeit, „Lexikon für Theologie und Kirche”, Bd. X, kol. 1404-1413.
Kolańczyk K.: Prawo rzymskie, Warszawa 1986.
Konkordat Polski w 10 lat po ratyfikacji. Materiały z konferencji, red. J. Wroceński, H. Pietrzak, Warszawa 2008.
Kosikowski C.: Czas w prawie. Wprowadzenie, „Białostockie Studia Prawnicze” 7 (2010), s. 9-10.
Krukowski J.: Konkordaty współczesne. Doktryna, teksty (1964-1994), Warszawa 1995.
Krukowski J.: Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe, Lublin 2013.
Molano E.: Tytuł XI. Obliczanie czasu, [w:] Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego, red. P. Majer, Kraków 2011, s. 197-198.
Matuszewski J.: Wpływ prawa na czas i czasu na prawo, „Białostockie Studia Prawnicze” 7 (2010), s. 13-23.
Mezglewski A., Tunia A.: Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa 2007.
Nowak J.: Prawo w służbie wydarzeń zbawczych. Zarys prawodawstwa liturgicznego, Poznań 2004.
Pawluk T.: Prawo kanoniczne według kodeksu Jana Pawła II, t. I: Zagadnienia wstępne i normy ogólne, Olsztyn 1985.
Piasecki K.: Prawo małżeńskie, Warszawa 2011.
Pieńkoś J.: Słownik łacińsko-polski, Warszawa 1993.
Pospishil V.J.: Eastern Catholic Church Law. According to the Code of Canons of the Eastern Churches, New York 1993.
Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
Richards E.G.: Kalendarz i jego historia. Odmierzanie czasu, Warszawa 1999.
Rippel G., Himjoben H.: Piękności Kościoła katolickiego. Przedstawione w zew-nętrznych uroczystościach, obrzędach i zwyczajach, t. I, Warszawa 1889.
Sitarz M.: Czas ciągły; czas użyteczny, [w:] M. Sitarz, Słownik prawa kanonicznego, Warszawa 2004, kol. 35.
Skórzyński Z.: Czas wolny, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. III, Lublin 1979, kol. 777-780.
Sobański R.: Tytuł XI. Obliczanie czasu, [w:] Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. Księga I. Normy ogólne, red. J. Krukowski, t. 1, Poznań 2003, s. 291-296.
Sójka-Zielińska K.: Historia prawa, Warszawa 1993.
Sztafrowski E.: Podręcznik prawa kanonicznego, t. I, Warszawa 1985.
Tarkowska E.: Czas w społeczeństwie. Problemy, tradycje, kierunki badań, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987.
Włodarski B.: Chronologia Polska, Warszawa 2013.
Zięba S., Mazierski S., Prężyna W.: Czas, [w:] Encyklopedia Katolicka, t. III, Lublin 1979, kol. 770-776.
Copyright (c) 2014 Roczniki Nauk Prawnych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
