Pomocniczość, decentralizacja, samodzielność jako podstawowe zasady funkcjonowania samorządu terytorialnego (Wybrane zagadnienia)
Abstrakt
The paper characterises some selected principles of the law concerning local government. The legal foundations have been discussed and the significance of the principle of subsidiarity, de-centralisation and independence with regard to the functioning of local government in the Polish legal system. According to the principle of subsidiarity, the public authorities are obliged to co-operate with the citizens and their organisations in performing public tasks. De-centralisation presumes that a definite scope of power be passed on to the units of local government. The condition of de-centralisation is independence of de-centralised units. Once citizens are granted independence in performing public tasks, that is they have the right to decide on how they are supposed to be carried out and their related responsibility, we have a “complete” de-centralisation. In the Polish legal order there are regulations that ensure the principle of subsidiarity, de-centralisation, and independence of local government. Their implementation depends on the will and engagement of the public authorities, with regard to both local organs and the legislative body.
Bibliografia
Adamiak B., Borkowski J.: Instytucje prawne sądowej ochrony samodzielności, „Samorząd Terytorialny” 1991, nr 1-2.
Agopszowicz A., Gilowska Z.: Ustawa o samorządzie terytorialnym. Komentarz, Warszawa: C. H. Beck 1999.
Bigo T.: Związki publiczno-prawne w świetle ustawodawstwa polskiego, Warszawa 1928, reprint. Warszawa: Przemiany 1990.
Boć J., Kuta T.: Prawo administracyjne. Zagadnienia podstawowe, Warszawa: PWN 1984.
Bojanowski E.: Samodzielność gminy w świetle ustawy o samorządzie terytorialnym, w: Samorząd terytorialny cz. 1:. Wybrane problemy teoretyczne iprawnoustrojowe, red. E. Bojanowski, T. Langer, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 1992.
Ciapała J.: Zasada subsydiarności w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej iwUnii Europejskiej (zagadnienia podstawowe), w: Region europejski a polskie województwo, red. A. Bałaban, B. Sitek, Toruń: Wit-Graf 1998.
Cieślak Z., Lipowicz I., Niewiadomski Z.: Prawo administracyjne. Część ogólna, Warszawa: LexisNexis 2002.
Dolnicki B.: Czy polskie ustawodawstwo samorządowe odpowiada standardom europejskim?, „Samorząd Terytorialny” 1994, nr 9.
Dylus A.: Idea subsydiarności a integracja Europy, „Państwo i Prawo” 1995, nr5.
Dziobek-Romański J., Rudnicki M., Wrzosek S.: Elementy nauki o administracji publicznej, Radom: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlowej 2002.
Filipek J.: Prawo administracyjne. Instytucje ogólne, cz. 1, Kraków: Universitatis 1995.
Gary V. W.: The subsidiarity in European Union law- American federalism compared, „Case Western Reserve Journal of International Law” 1995, nr12.
Hueglin T. O.: Federalism, subsidiarity and the European tradition: some clarifications, „Telos” 1994, nr7.
Izdebski H.: Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa: LexisNexis 2003.
Jaworska-Dębska B.: Stabilizacja prawnoustrojowa społeczności lokalnej, w: Tradycje i współczesne odmiany samorządu, red. D. Walczak-Duraj, „Zeszyty Naukowe Szkoły Wyższej im. P. Włodkowica” 1999, vol.11.
Kisiel W.: Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa: LexisNexis 2003.
Kulesza M.: Uzasadnienie opinii dla Trybunału Konstytucyjnego, „Samorząd Terytorialny” 2000, nr 9.
Lasok D.: Zarys prawa Unii Europejskiej, Toruń: TNOiK „Dom Organizatora” 1995.
Leoński Z.: Samorząd terytorialny w RP, Warszawa: C. H. Beck 1998.
Łętowski J., Szreniawski J.: Kontrola administracji, w: System prawa administracyjnego, t. III, red. T. Rabska, J.Łętowski, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1978.
Michalska-Badziak R.: Organy administracji publicznej-zagadnienia ogólne, w: Zasady organizacji i działania terenowej administracji publicznej. Wstęp do prawa administracyjnego, red. M. Stahl, Warszawa: Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej 1991.
Miemiec W.: Europejska Karta Samorządu Terytorialnego jako zespół gwarancji zabezpieczających samodzielność finansową gmin, „Samorząd Terytorialny” 1997, nr 10.
Mildred W.: State policy under devolution: redistribution and centralization, „National Tax Journal” 2001, nr 9.
Millon-Delsol Ch.: Zasada pomocniczości, Kraków: Znak 1995.
Niewiadomski Z.: Samorząd terytorialny wKonstytucji RP, „Samorząd Terytorialny” 2002, nr 3.
Nowacka E.: Administracja publiczna a decentralizacja państwa, w: Administracja publiczna wpaństwie prawa. Księga jubileuszowa dla prof. J. Jędrośki, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1996, nr266.
Ochendowski E.: Prawo administracyjne. Część ogólna, Toruń: TNOiK „Dom Organizatora” 2001.
Panejko J.: Geneza i podstawy samorządu europejskiego, Paryż 1926, reprint, Warszawa: Przemiany 1990.
Pickvance Ch.: Decentralizacja i demokracja wEuropie Wschodniej, „Samorząd Terytorialny” 1996, nr 9.
Pius XI: Quadragesimo Anno, „Znak” 1982, nr 7-8.
Piekara A.: Decentralizacja i samorządność społeczności lokalnych a lokalna jakość życia, „Samorząd Terytorialny” 1995, nr 5.
Podgórski K.: Kierunki zmian prawa samorządowego, „Samorząd Terytorialny” 1992, nr 11.
Popławska E.: Zasada pomocniczości (subsydiarności), w: Zasady podstawowe polskiej Konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 1998.
Popławska E.: Symposium on the Constitution of the Republic of Poland – Part I: The Principle of Subsidiarity under the 1997 Constitution of Poland, „Saint Louis–Warsaw Transatlantic Law Journal” 1997, nr107.
Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław: Kolonia Limited 1998.
Przyborowska-Klimczak A., Skrzydło-Tefalska E.: Dokumenty Europejskie, tom III, Lublin: Morpol 1999.
Raadschelders Jos, C. N.: Centralizacja i decentralizacja: dychotomia ikontinuum, „Samorząd Terytorialny” 1994, nr6.
Rabska T.: Pozycja samorządu terytorialnego w Konstytucji, „Samorząd Terytorialny” 1995, nr 5.
Rabska T.: Samorząd terytorialny w projekcie konstytucji RP, w: Ocena projektu Konstytucji RP Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Materiały z sympozjum, Lublin 16 grudnia 1995 r., red. J.Krukowski, Lublin: TN KUL 1996.
Rabska T.: Administracja publiczna w świetle integracji z Unią Europejską, „Samorząd Terytorialny” 2003, nr 3.
Radwan M.: Zasada pomocniczości w polityce regionalnej EWG, „Samorząd Terytorialny” 1993, nr9.
Radwański Z.: Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa: C. H. Beck 1997.
Regulski J.: Kilka refleksji o integracji europejskiej i samorządzie terytorialnym, „Samorząd Terytorialny” 1995, nr5.
Saint-Quen F.: Podział władzy w demokracji europejskiej, „Samorząd Terytorialny” 1991, nr 6.
Samorząd i demokracja lokalna – osiągnięcia, zagrożenia, dylematy, red. J. Regulski, Warszawa 2002 www.frdl.org.pl/downloads/raport.doc
Samorząd terytorialny – ustrój i gospodarka, red. Z. Niewiadomski, Bydgoszcz–Warszawa 2001.
Stanowisko Międzynarodowej Unii Władz Lokalnych z 1997 r. na temat roli władz lokalnych w systemie władzy zdecentralizowanej (An IULA Policy Paper on Local Government's Role in Decentralised Developed Cooperation) www.iula.org
System prawa administracyjnego, t. I, red. J.Starościak, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 977, s. 153-154.
Śniecikowski W.: Czy pomocniczość jest receptą na powstanie społeczeństwa obywatelskiego?, „Samorząd Terytorialny” 1999, nr 1-2.
Szpor A.: Państwo asubsydiarność jako zasada prawa w UE i w Polsce, „Samorząd Terytorialny” 2001, nr 1-2.
The indicators of local democratic governance project. Concepts and hypotheses, red. G. Soos, Tocqueville Research Center and Local Government and Public Service Reform Initiative www.osi.hu/lgi
Vischer R. K.: Subsidiarity as a principle of governance: beyond devolution, ”Indiana Law Review” 2001, nr 35 (103).
Wierzbowski M., Wiktorowska A.: Podstawowe pojęcia teoretyczne wnauce prawa administracyjnego, w: Samorząd terytorialny i rozwój lokalny, red. A. Piekara, Z.Niewiadomski, Warszawa: UW. Centrum Studiów Samorządu Terytorialnego i Rozwoju Lokalnego 1992.
Wiktorowska A.: Czy kontrola wewnętrzna w samorządzie terytorialnym jest potrzebna?, „Samorząd Terytorialny” 1991, nr 1-2.
Wójcik S.: Samorząd terytorialny w Polsce w XX w. Myśl samorządowa, historia i współczesność, Lublin: RW KUL 1999.
Zgud Z.: Zasada subsydiarności w prawie europejskim, Kraków: Zakamycze 1999.
Ziemski K.: Zasady ogólne prawa administracyjnego, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 1989.
Copyright (c) 2005 Roczniki Nauk Prawnych
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
