Opłaty w sprawach cywilnych w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1876 roku)

Abstrakt

Artykuł dotyczy opłat uiszczanych przez strony procesów sądowych w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim (do czasu rusyfikacji sądownictwa w latach siedemdziesiątych XIX w.). Na koszty procesu składały się: opłaty sądowe, wynagrodzenia pełnomocników procesowych oraz biegłych, koszty dojazdu stron i innych osób, których stawiennictwo było niezbędne, diety dla samych stron, świadków i urzędników sądowych oraz koszty doręczeń (dokonywanych przez urzędników sądowych).

Spośród wyżej wymienionych największe znaczenie miały opłaty sądowe uiszczane za pomocą papieru stemplowego. Autor koncentruje się na treści trzech kolejnych ustaw, które kompleksowo regulowały zasady poboru podatku stemplowego (z 1809 r., 1811 r. i 1863 r.). W procesach o roszczenia majątkowe, wysokość opłaty stemplowej zależała od wartości przedmiotu sporu, przy czym miała ona charakter regresywny (wraz ze wzrostem wysokości roszczenia stawki opłaty malały). Natomiast w sprawach o roszczenia niemajątkowe, opłata zależała od zamożności stron lub miała charakter ryczałtowy.