Natura i funkcja przeszkód małżeńskich w systemie kanonicznego prawa małżeńskiego

Wojciech Góralski

doi:10.18290/rnp21313.9

Wojciech Góralski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie https://orcid.org/0000-0001-6548-4120

DOI: https://doi.org/10.18290/rnp21313.9

Słowa kluczowe: małżeństwo, przeszkoda małżeńska, natura przeszkody, funkcja przeszkody

Abstrakt

Proklamowane w kan. 219 KPK (oraz w kan. 778 KKKW) powszechne prawo człowieka do swobodnego wyboru stanu życia znalazło uściślenie w kan. 1058 KPK, który deklaruje prawo do zawarcia małżeństwa: „Wszystkie osoby, którym prawo nie zabrania, mogą zawrzeć małżeństwo”. Generalna norma kan. 1058 KPK zawiera więc klauzulę: „którym prawo nie zabrania”, co oznacza, że prawo do zawarcia małżeństwa może być jednak ograniczone. Jednym z obszarów, w którym istnieje to ograniczenie, są przeszkody małżeńskie zrywające (impedimenta dirimentia).

Stanowiąc w kan. 1073 KPK, że przeszkoda zrywająca czyni osobę niezdolną do zawarcia małżeństwa, ustawodawca określił charakter prawny obowiązujących przeszkód małżeńskich. Impedimentum matrimoniale jest więc prawem, które przede wszystkim zabrania zawierania małżeństwa, ale jest prawem, które wywołuje określone skutki prawne: czyni osobę niezdolną w rozumieniu kan. 10 KPK.

Przeszkody małżeńskie pełnią funkcję ochrony dobra całej wspólnoty i zapobiegania ewentualnej osobistej i bezpośredniej krzywdzie jednej ze stron, przynajmniej gdy chodzi o niektóre przeszkody.

Bibliografia

Abate Antonio: Gli impedimenti matrimoniali nel nuovo Codice di Diritto Canonico, ,,Apollinaris” 60 (1987), nr 3-4, s. 451-505.

Alwan Hanna: Gli impedimenti, [w:] Il matrimonio nel Codice dei canoni delle Chiese Orientali, red. R. Funghini, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1994, s. 127-185.

Bañares Juan Ignacio: Comentario al can. 1058, [w:] Comentario Exegético al Código de Derecho Canónico, t. III, red. J. Otaduy, A. Viana, J. Sedano, Pamplona: Univesidad de Navarra 1996, s. 1063-1071.

Bernárdez Cantón Alberto: Curso de derecho matrimonial canónico, Madrid: Ed. Tecnos 1966.

Bianchi Paolo: Can. 1058, [w:] Codice di Diritto Canonico, red. Quaderni di Diritto Ecclesiale, Milano: Ancora 2001, s. 850-861.

Blat Alberto: Commentarium textus Codicis Iuris Canonici, Lib. III: De rebus, Pars I: De sacramentis, Romae: Typographia Pontificia in Instituto Pii IX 1920.

Castaño José F.: Gli impedimenti matrimoniali in generale, ,,Apollinaris” 61 (1988), nr 1-2, s. 69-97.

Castaño José F.: Gli impedimenti matrimoniali, [w:] Matrimonio canonico fra tradizione e rinnovamento, red. A. Longhitano, Bologna: Edizioni Dehoniane 1985, s. 101-131.

D’auria Andrea: Gli impedimenti mtrimoniali nel Codice di Diritto Canonico della Chiesa latina, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2007.

De Smet Alöis: Tractatus Theologicus-Canonicus de Sposalibus et Matrimonio, Bugis [b.w.] 1927.

Dzierżon Ginter: Niezdolność do zawarcia małżeństwa jako kategoria kanoniczna, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2002.

Flaming Mario, Bender Ludovico: Praelectiones Iuris Matrimonii, Bussum in Hollandia: Paulus Brand 1950.

Franceschi Hector: Riconoscimento e tutela dello „ius connubii” nel sistema matrimoniale canonico, Milano: Giuffrè Editore 2004.

Fumagalli Carulli Omberta: La disciplina del matrimonio e il magistero conciliare, [w:] La normativa del nuovo Codice, red. E. Cappellini, Brescia: Edizioni Dehoniane 1983, s. 207-230.

Gasparri Petrus: Tractatus canonicus de matrimonio, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1932.

Góralski Wojciech: Ius connubii w Kodeksach Prawa Kanonicznego z 1917 oraz z 1983 roku, [w:] Studia nad małżeństwem i rodziną, red. W. Góralski, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2007, s. 173-194

Góralski Wojciech: Kanoniczne przeszkody małżeńskie „in genere”, ,,Prawo Kanoniczne” 55 (2012), nr 3, s. 3-17.

Góralski Wojciech: O miejsce ,,ius connubii” w systematyce prawa małżeńskiego, [w:] „Ius connubii” – ochrona i ograniczenia w prawie międzynarodowym, polskim i kanonicznym, red. W. Góralski, Płock: Płocki Instytut Wydawniczy 2016, s. 89-97.

Góralski Wojciech: Przeszkody małżeńskie w ogólności, [w:] Przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznym, red. W. Góralski, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2016, s. 37-66.

Hervada Javvier: Studi sull’essenza del matrimonio, Milano: Giuffré Editore 2000.

Lo Castro Gaietano: Matrimonio, diritto e giustizia, Milano: Giuffré Editore 2003.

Miguélez Lorenzo: Comentarios al Código de Derecho Canónico, t. II, Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos 1963.

Moneta Paolo: Il diritto al matrimonio (can. 1058), [w:] Diritto matrimoniale canonico, t. I, red. P.A. Bonnet, C, Gullo, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2002, s. 191-205.

Montini Giovanni: Gli impedimenti dirimenti in genere, [w:] Diritto matrimoniale canonico, t. I, red. P.A. Bonnet, C. Gullo, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2002, s. 345-360.

Serrano Ruiz José Maria: El carácter público del matrimonio en el M.P. ,,Causas matrimoniales”, [w:] Quaestiones de M.P. ,,Causas matrimoniales”, Romae: Ancora 1976, s. 7-17.

Wernz Franciscus Xaverius, P. Vidal Paulus: Ius canonicum, t. V: De matrimonio, Romae: Apud Aedes Universitatis Gregorianae 1946.

Viladrich Pedro Juan: Teoria de los derechos fundamentales del fiel, Pamplona: Universidad de Navarra 1969.

Żurowski Marian A.: Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Stan prawny po promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., Katowice: Księgarnia św. Jacka 1987.