Rys historyczny klauzuli porządku publicznego w arbitrażu handlowym w prawie polskim do okresu PRL włącznie

Słowa kluczowe: klauzula porządku publicznego, arbitraż, postępowanie arbitrażowe, prawo prywatne międzynarodowe

Abstrakt

Klauzula porządku publicznego jest nierozerwalnie związana z sądownictwem arbitrażowym. Wyrażono pogląd, że sądownictwo polubowne, a tym samym klauzula porządku publicznego, jest tak stare jak historia ludzkości oraz znacznie starsze od sądownictwa powszechnego. Zarówno sądownictwo arbitrażowe, jak i instytucja klauzuli porządku publicznego były już znane w starożytnych systemach prawnych. Początek naukowej refleksji nad klauzulą porządku publicznego związany jest z początkami międzynarodowego prawa prywatnego. Należy zauważyć, że również obecnie nie ma konsensu odnośnie do pojęcia i treści klauzuli porządku publicznego w arbitrażu handlowym. Brak jednolitego rozumienia tej instytucji prawnej występuje nie tylko na gruncie polskim, ale i międzynarodowym. Wykładnia historyczna okaże się bardzo przydatna dla ustalenia pojęcia oraz treści tej instytucji prawnej, gdyż bez zrozumienia korzeni tej instytucji prawnej nie da się określić jej obecnego kształtu i funkcji w arbitrażu handlowym.

Bibliografia

Bagan-Kurluta Katarzyna: Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa: C.H. Beck 2006.

Bagan-Kurluta Katarzyna, Stus Marek: Stosowanie klauzuli porządku publicznego w Polsce w odniesieniu do europejskiego ustawodawstwa partnerskiego, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2005, nr 1-2, s. 227-252.

Ballada Przemysław: Zagadnienie obowiązku stosowania prawa materialnego w postępowaniu przed sądem polubownym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002, nr 1, s. 87-103.

Błaszczak Łukasz, Ludwik Małgorzata: Sądownictwo polubowne (arbitraż), Warszawa: C.H. Beck 2007.

Czepelak Marcin: Umowa międzynarodowa jako źródło prawa prywatnego międzynarodowego, Warszawa: Wolters Kluwer Polska 2008.

Gilas Janusz: Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2002.

Jakubowski Jerzy: Prawo międzynarodowe prywatne. Zarys wykładu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1984.

Kahn Franz: Abhandlungen zum internationalen Privatrecht, München: Verlag Duncker & Humblot 1928.

Longchamps de Bérier Roman: Uzasadnienie projektu Kodeksu Zobowiązań, Warszawa: Wydawnictwo Urzędowe Komisji Kodyfikacyjnej 1934, BUWr PAd 325560 II, https://bibliotekacyfrowa.pl/dlibra/publication/38921/edition/40516/content [dostęp: 6.10.2019].

Nowaczyk Piotr: Sąd Arbitrażowy przy KIG na tle innych instytucji arbitrażowych, Court of Arbitration at the Polish Chamber of Commerce compared to other arbitral institutions, „Biuletyn Arbitrażowy” 2008, nr 7, s. 64-67.

Olechowski Marcin: Porządek publiczny jako ograniczenie swobody umów, „Państwo i Prawo” 1999, nr 4, s. 60-72.

Pazdan Maksymilian: Prawo prywatne międzynarodowe, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis 2012.

Rycko Nikodem: Stosowanie klauzuli porządku publicznego przez Polski Sąd Państwowy w sprawach dotyczących arbitrażu (Prace laureatów konkursu na najlepszą pracę magisterską dotyczącą problemów sądownictwa polubownego i mediacji im. prof. dr. hab. Jerzego Jakubowskiego), edycja piąta, Warszawa: C.H. Beck 2012, s. 197-243.

Ryszkowski Karol: Klauzula porządku publicznego jako klauzula generalna w arbitrażu handlowym w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014, nr 3, s. 17-20.

Ryszkowski Karol: Klauzula procesowego porządku publicznego w arbitrażu handlowym w prawie polskim na tle innych systemów prawnych, Warszawa: C.H. Beck 2019.

Ryszkowski Karol, Prokocki Piotr: Losy prawa rzymskiego na Wschodzie od śmierci Justyniana Wielkiego do upadku Cesarstwa Bizantyjskiego, „Edukacja Prawnicza” 2020, nr 1, s. 11-16.

Sośniak Mieczysław: Klauzula porządku publicznego w prawie międzynarodowym prywatnym, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1961.

Sośniak Mieczysław: Prawo prywatne międzynarodowe, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1991.

Sośniak Mieczysław: Uwagi do projektu polskiego prawa prywatnego międzynarodowego, „Nowe Prawo” 1962, nr 7-8, s. 1110-1119.

Sośniak Mieczysław, Walaszek Bronisław: Zarys prawa prywatnego międzynarodowego, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1973.

Szczęśniak Alicja: Funkcja klauzuli porządku publicznego i metoda kontroli zgodności wyroku sądu polubownego z porządkiem publicznym RP, [w:] Ius est a iustitia appelatum. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. Tadeusz Ereciński, Jacek Gudowski, Maksymilian Pazdan, Michał Tomalak, Warszawa: Wolters Kluwer 2017, s. 1165-1178.

Wiśniewski Andrzej W.: Klauzula porządku publicznego jako podstawa uchylenia wyroku sądu arbitrażowego (ze szczególnym uwzględnieniem stosunków krajowego obrotu gospodarczego), „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2019, nr 2(6), s. 119-131.

Zachariasiewicz Maciej: Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, Warszawa: C.H. Beck 2018.

Zawada Kazimierz: Klauzula porządku publicznego w prawie prywatnym międzynarodowym, „Nowe Prawo” 1979, nr 4, s. 71-84.

Zieliński Marcin: Klauzula porządku publicznego przy uznawaniu i wykonywaniu wyroków w międzynarodowym arbitrażu handlowym w świetle systemów prawnych Polski, Niemiec, Szwajcarii, oraz porządku prawnego Unii Europejskiej (Prace laureatów konkursu na najlepszą pracę magisterską dotyczącą problemów sądownictwa polubownego i mediacji im. prof. dr. hab. Jerzego Jakubowskiego), Warszawa: C.H. Beck 2003, s. 229-286.

Zoll Fryderyk: Zobowiązania w zarysie według polskiego Kodeksu Zobowiązań, Warszawa: Nakł. Gebethnera i Wolffa 1945.

Opublikowane
2021-07-21
Dział
Artykuły: Prawo