Prawnokarna ocena testowania produktów kosmetycznych na zwierzętach

Abstrakt

Artykuł dotyczy prawnokarnych aspektów testowania na zwierzętach produktów kosmetycznych lub ich składników. Zagadnienie to nie traci wciąż swojej aktualności – zarówno uwzględniając rozwój nauki i technologii, jak i biorąc pod uwagę modyfikację przepisów prawnych oraz społeczną ocenę tego typu zachowań. Z uwagi na rolę, jaką pełnić mogą testy na zwierzętach we wskazanym kontekście, zakwalifikować należy je jako formę testowania toksyczności lub badania bezpieczeństwa, mieszczących się w ramach procedur, w rozumieniu przepisów ustawy z 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych. Z tego względu wszelkiego rodzaju nadużycia w zakresie przeprowadzania takich testów powinno się analizować przez pryzmat odpowiedzialności karnej na gruncie powyższej ustawy (narażanie zwierząt na niepotrzebny ból, strach, cierpienie lub trwałe uszkodzenie organizmu) lub ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (znęcanie się nad zwierzętami oraz niehumanitarne lub nieuzasadnione pozbawienie ich życia). Przyjęcie odpowiedniej wykładni i zastosowanie właściwych przepisów jest szczególnie istotne, biorąc pod uwagę uchylenie dotychczasowej ustawy z 30 marca 2001 r. o kosmetykach i wejście w życie nowych regulacji w ramach ustawy z 4 października 2018 r. o produktach kosmetycznych, a także w związku z surowymi karami pieniężnymi grożącymi za naruszenie zakazu testowania kosmetyków na zwierzętach.

Celem artykułu jest dokonanie prawnokarnej oceny przeprowadzania testów kosmetyków na zwierzętach w zależności od spełnienia wymogów formalnych przewidzianych dla procedur doświadczalnych z wykorzystaniem zwierząt. Poruszono również kwestie znaczenia ochrony humanitarnej zwierząt, warunków przeprowadzenia legalnych procedur doświadczalnych, stosowania metod alternatywnych w ich ramach oraz potencjalnych konsekwencji prawnych związanych ze skazaniem za przestępstwo wymierzone w ochronę humanitarną zwierząt doświadczalnych.