Error qualitatis (Can. 1097 § 2 CIC) in the Jurisprudence of the Roman Rota
Abstract
In can. 1097 § 2 of the CIC (,,Error concerning a qualkity of the person does rendera marriage invalid even if it the cause for the contract, uniess this quality is directly and principally intendad”) error qualitatis, deprived of legal effectiveness for centuries in relation to marital consent, obtained it based on the contractor’s intentions (direct and essential intention of the attribute); an objectively accidental attribute, therefore, becomes a subjectively significant attribute.
In the analysis of the canon mentioned in the light of the Roman Rota jurisprudence, the author takes into account the individual elements of this legal figure, i.e. error, the person’s attribute (as the subject of the error), the lack of effectiveness of invalidating error causam dans, the effectiveness of invalidating error as to the intended and direct intention.
In proving error qualitatis directe et principaliter intentae, which is undoubtedly particularly difficult, the judge must first of all recognize the correct intention of the alleged victim of error. This is served by both direct (testimony of the same contractor confirmed by testimonies of witnesses and any documents) and indirect (criterion of assessing the attribute by the presumed victim of error and criterion of reaction after discovering the truth).
References
Bañares Juan I.: Error ,,causam dans” y error en cualidad directa y principalmente pretendida, ,,Ius Canonicum” 33 (1993), s. 103-115.
Bañares Juan I.: La relación intelecto-voluntad en el consentimiento matrimonial: notas sobre los cc. 1096-1102 del CIC de 1983, ,,Ius Canonicum” 33 (1993), s. 589-612.
Bonnet Piero Antonio: Il consenso, [w:] Matrimonio canonico fra tradizione e rinnovamento, Bologna: Edizioni Dehoniane Bologna 1985.
Erlebach Grzegorz: L’errore sulla persona e sulle qualità personali (can. 1097), [w:] La giurisprudenza della Rota Romana sul consenso matrimoniale (1908-2008), Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2009, s. 61-84.
Erlebach Grzegorz: L’interpretazione del can. 1097 § 2 a parte della giurisprudenza della Rota Romana: rilievi sostantivi, [w:] Errore e dolo nella giurisprudenza della Rota Romana, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2001, s. 61-84.
Funghini Rafaele: Errore sulla qualità della persona direttamente e principalmente intesa, [w:] Errore e dolo nel consenso matrimoniale canonico, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1995, s. 39-51.
Giacchi Orio: Il consenso nel matrimonio canonico, Milano: Giuffré Editore 1968.
Góralski Wojciech: Błąd co do przymiotu osoby a ważność małżeństwa kanonicznego (kan. 1097 § 2 KPK), Płock: Płockie Wydawnictwo Diecezjalne 2012.
Góralski Wojciech: Błąd co do przymiotu osoby (kan. 1097 § 2 KPK), ,,Ius Matrimoniale” 4 (1999), s. 45-59.
Góralski Wojciech: Błąd co do przymiotu osoby (kan. 1097 § 2) w świetle wyroku Roty Rzymskiej z 22 V 1991 r. c. Palestro, [w:] tenże, „Matrimonium facit consensus”. Z orzecznictwa Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa z tytułów dotyczących zgody małżeńskiej (1984-1997), Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2000, s. 207-223.
Góralski Wojciech: Matrimonium facit consensus. Z najnowszego orzecznictwa Roty Rzymskiej w sprawach o nieważność małżeństwa w obszarze zgody małżeńskiej (2014-2018), Pelplin: Bernardinum 2020.
Góralski Wojciech: „Qualitas personae” jako przedmiot błędu w kann. 1097 § 2 oraz 1098 KPK, „Prawo Kanoniczne” 45 (2002), nr 3-4, s. 23-52.
Hilbert Michael: Error in qualitate personae (can. 1097 § 2), ,,Periodica” 87 (1998), s. 403-442.
Lopez Alacron Mariano: El error de cualidad en el consentimiento matrimonial. Comentario al nuevo canon 1097 § 2, [w:] La nueva codificacion canonica, t. I: Temas fundamentales en el nuevo Codigo, Salamanca: Pretor 1984, s. 290-308.
Mussinghoff Heinrich: Adnotationes de errore. Ad usum privatum, Roma 1996.
Pree Helmuth: Kirchenrecht. Algemeine Normen und Eherecht, Wien–New York: Springer 1983.
Serrano Ruiz José M.: L’errore sulla qualità “directe et principaliter intenta”, [w:] Diritto matrimoniale canonico, t. II: Il consenso, red. Piero A. Bonnet, C. Gullo, Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 2003, s. 163-175.
Siwek Paweł: Psychologia metaphisica, Romae: Universitas Gregoriana 1962.
Teti Domenico: La nullità del matrimonio per errore sulle qualità della persona. Aspetti sostanziali e processuali, Roma: Libreria Editrice Vaticana 2006.
Vanzetto Tiziano: L’errore sulla qualità della persona nella giurisprudenza del Tribunale Ecclesiastico Regionale Triveneto, con riferimento alle sentenze rotali recenti e alla dottrina di alcuni autori, ,,Quaderni di Diritto Ecclesiale” 5 (1992), nr 1, s. 227-244.
Viladrich Pedro Juan: Konsens małżeński. Sposoby prawnej oceny i interpretacji w kanonicznych procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa (kanony 1095-1107 Kodeksu Prawa Kanonicznego), tłumacz. z jęz. hiszpańskiego S. Świaczny, Warszawa: Wydawnictwo UKSW 2002.
Zubert Bronisław Wenanty: Error in persona et in qualitate personae (can. 1097 § 1-2 CIC 1983), [w:] Kościół i prawo, t. XIII, red. Józef Krukowski, Florian Lempa, Franciszek J. Mazurek, Lublin: RW KUL 1998, s. 261-281.
Żurowski Marian Al.: Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Katowice: Księgarnia św. Jacka 1987.
Copyright (c) 2021 Roczniki Nauk Prawnych
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
