The Method of Creation of the President of the Polish National Bank in Historical and Legal Perspective
Abstract
The results of the historical and legal research help establish some conclusions. Polish National Bank has been appointed under the 1945 decree. But the idea of its creation appeared in 1944. Despite this the legislator did not consider it in the rules a little constitution of 1947. State of omissions NBP by the normative act of the highest political rank lasted a relatively long time.
The method of creating the President of the NBP passed evolution, which resulted from the frequent changes in the law with regard to this matter. In summary it falls to stress the most important conclusions.
In my opinion, the lack of publishing the statute of Polish NBP from November 1959 in the government gazette was caused by the awareness of the adoption of the resolution adjustment, contrary to the law under Article 6, paragraph 4 of the Act on the NBP of 1958 relating to the creation of the President of the NBP.
Act of 1982 plucked a long-standing practice of subordination of NBP enforcement authorities for the creation by the Sejm.
„Small constitution” of 1992 was the first act of this magnitude, which regulated the functioning of the components of the central bank. However, fuller provisions in this matter contains the Constitution of 1997. Nowadays, the mode of appointment and term of office of the President of NBP gained constitutional status, which makes it difficult to make changes in this matter. De lege ferenda, it requires consideration of the demand constitionalization also mode of the President of the NBP.
References
Ajnenkiel Andrzej: Konstytucje Polski 1791-1997, Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm 2001. Bałaban Andrzej: Konstytucyjna pozycja Narodowego Banku Polskiego a Unia Monetarna, [w:] Konstytucja i władza we współczesnym świecie. Doktryna – prawo – praktyka. Prace dedykowane Profesorowi Wojciechowi Sokolewiczowi na siedemdziesięciolecie urodzin, red. M. Kruk, J. Trzciński, J. Wawrzyniak, Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2002, s. 340-345.
Bałtowski Maciej, Kozarzewski Piotr: Zmiana własnościowa polskiej gospodarki 1989-2013, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne 2014.
Bużowicz Mateusz: Ewolucja prawa własności w Polsce Ludowej w latach 1944-1956, Wrocławskie Studia Erazmiańskie. Studia Erasmiana Wratislaviensia 10 (2016), s. 485-503.
Dudek Dariusz: Opinia prawna w sprawie skutków prawnych wygaśnięcia kadencji Prezesa Narodowego Banku Polskiego na tle funkcjonowania organów Narodowego Banku Polskiego, Warszawa 2010.
Dunaj Katarzyna: Pozycja ustrojowa Prezesa NBP w świetle Konstytucji z 1997 r., [w:] Polska a unia bankowa. Wybrane zagadnienia prawne, red. P. Sitek, Warszawa: Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania 2015, s. 288-303.
Federowicz Magdalena: Pozycja ustrojowa Prezesa Narodowego Banku Polskiego – zagadnienia wybrane, Studia Lubuskie: prace Instytutu Prawa i Administracji Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie 6 (2010), s. 109-126.
Filipczak Teresa: Kancelaria Sejmu i Rady Państwa oraz Archiwum w latach [1944] 1952-1989, Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. Departament Organizacji i Udostępniania. Wydział Popularyzacji i Wydawnictw 2015.
Gronkiewicz-Waltz Hanna: Bank centralny. Od gospodarki planowej do rynkowej, Warszawa, Wydawnictwo Prawnicze 1994.
Gronkiewicz-Waltz Hanna: Europejska Unia Gospodarcza i Walutowa, Warszawa: LexisNexis 2009. Jezierski Andrzej, Leszczyńska Cecylia: Narodowy Bank Polski 1948-1970, Warszawa: Narodowy Bank Polski 2001.
Jurkowska-Zeidler Anna: Wybrane aspekty konstytucyjnej regulacji problematyki Narodowego Banku Polskiego, Gdańskie Studia Prawnicze 31 (2014), s. 811-826.
Kallas Marian: Historia ustroju Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2006. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza” 1983.
Kosikowski Cezary: Finanse publiczne w świetle Konstytucji RP oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego (na tle porównawczym), Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2004.
Kostowski Ludwik: Organizacja bankowości polskiej, [w:] Materiały do monografii Narodowego Banku Polskiego (1945-1970), cz. I, Warszawa: Narodowy Bank Polski. Ośrodek Informacji Ekonomicznej i Technicznej, 1973, s. 87.
Kowalewska Ewa: Pozycja prawna Prezesa Narodowego Banku Polskiego w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy o Narodowym Banku Polskim, [w:] XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym – ocena dokonań i wnioski na przyszłość, red. Z. Ofiarski, Szczecin: Uniwersytet Szczeciński. Wydział Prawa i Administracji 2014, s. 745-754.
Kozłowska Aneta: Status Narodowego Banku Polskiego na tle unormowań Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Konstytucja. Ustrój polityczny. System organów państwowych. Prace dedykowane Profesorowi Marianowi Grzybowskiemu, red. S. Bożyk, A. Jamróz, Białystok: Temida 2, 2010, s. 257-266.
Kubuj Katarzyna: Opinia w sprawie zasad wyznaczania początku kadencji członków Rady Polityki Pieniężnej, Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu 2 (50) 2016, s. 52-60. Landau Zbigniew: Polityka finansowa PKWN, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne 1965.
Lasek-Surowiec Iwona: Miary prawnej niezależności banku centralnego, Roczniki Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu 8 (8) 2009, s. 247-259.
Leszczyńska Cecylia: Zarys historii polskiej bankowości centralnej, Warszawa, Narodowy Bank Polski. Departament Edukacji i Wydawnictw 2010.
Łańcuchowska Malwina: Dzieje Narodowego Banku Polskiego w latach 1945-2004, Vade nobiscum. Materiały Studenckiego Koła Naukowego Historyków Uniwersytetu Łódzkiego 2 (2009), s. 137-142.
Mikos Agnieszka: Ustrojowa pozycja Banku Centralnego w Polsce, Warszawa: C.H. Beck 2006. Morawski Wojciech: Bankowość prywatna w II Rzeczypospolitej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH 1996.
Mordwiłko Janusz: Opinia w sprawie statusu centralnego banku państwa (art. 227 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), Przegląd Sejmowy 5 (2002), s. 97-124.
Myślak Ewa: Narodowy Bank Polski wobec transformacji ustrojowej: pozycja prawna – organizacja – funkcje, Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 4 (2013), s. 121-141.
Opinia prawna Biura Analiz Sejmowych z dnia 5 maja 2010 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim (druk sejmowy nr 3008).
Peretiatkowicz Antoni: Państwo współczesne, Poznań: Księgarnia Wł. Wilak 1946. Radziszewski Emil: Bank jako instytucja zaufania publicznego. Gwarancje prawne i instytucjonalne, Warszawa: Komisja Nadzoru Finansowego 2013.
Skobelski Robert: Przebieg ogólnonarodowej dyskusji nad projektem konstytucji PRL w 1952 r. na ziemiach zachodnich i północnych Polski, Piotrkowskie Zeszyty Historyczne 3 (2001), s. 189-201.
Słownik wyrazów obcych PWN, red. J. Tokarski, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1978. Sokolewicz Wacław: Komentarz do art. 227 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 2007, s. 1-73.
Stanisławiszyn Piotr: Powołanie i odwołanie Prezesa Narodowego Banku Polskiego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawie o Narodowym Banku Polskim, Ekonomia i Prawo 7 (2011), s. 145-160.
Szmyt Andrzej: W sprawie statusu organów centralnego banku państwa (art. 227 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), Przegląd Sejmowy 5 (2002), s. 97-124.
Wierzbicki Jarosław: Rozwój ustrojowych regulacji polskich finansów publicznych, Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace. Szkoła Główna Handlowa 1 (2014), s. 35-63. Winczorek Piotr: Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Warszawa: Liber 2008.
Winczorek Piotr: Prawo nie formułuje jasno wymogów zawodowych wobec Prezesa NBP, Rzeczpospolita z dnia 6-7 stycznia 2007 r.
Wojtyczek Krzysztof: Władza wykonawcza w Polsce: dualistyczna czy wieloczłonowa?, Państwo i Prawo 12 (2001), s. 58-65.
Zakrzewska Janina: Z dziejów Krajowej Rady Narodowej, [w:] Wybrane problemy prawa konstytucyjnego, red. W. Skrzydło, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 1985, s. 29-30.
Zdebel Marek: Niezależność ustrojowa Narodowego Banku Polskiego na tle europejskiego systemu banków centralnych – poglądy doktryny, [w:] Konstytucyjne uwarunkowania tworzenia i stosowania prawa finansowego i podatkowego, red. P. Lewkowicz, J. Stankiewicz, Białystok: Temida 2 Wydawnictwo Stowarzyszenia Absolwentów Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku przy współpr. Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku 2010, s. 578-588.
Ziobrowska Justyna: Własność w ujęciu konstytucyjnym, Studenckie Prace Prawnicze, Administratywistyczne i Ekonomiczne 20 (2016), s. 147-158.
Zubik Marek: Narodowy Bank Polski (Analiza konstytucyjno-ustrojowa), Państwo i Prawo 6 (2001), s. 32-51.
Copyright (c) 2019 Roczniki Nauk Prawnych
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
