Znaczenie terminu „misterium” w refleksji teologiczno-liturgicznej

Abstrakt

Tradycja i liturgia chrześcijańska wiązała termin „misterium” z wydarzeniem Jezusa Chrystusa. Samo pojęcie „misterium” tłumaczone jest dosyć często na język polski jako „tajemnica”, przez co może być odbierane jedynie jako jakaś tajemna wiedza, co w odniesieniu do Jezusa mogłoby oznaczać jedynie Jego naukę nie dla wszystkich dostępną i zrozumiałą. Przy takim rozumieniu terminu „misterium” chrześcijaństwo łatwo może być sprowadzone do światopoglądu czy systemu moralnego. Ważne jest zatem dokładne zrozumienie samego pojęcia „misterium” oraz ewolucji, jaką słowo to przechodziło w refleksji teologiczno-liturgicznej. Wywodzący się z kultury greckiej termin „misterium” został przyjęty przez chrześcijaństwo i już w Nowym Testamencie służył do wyjaśnienia zamysłów Bożej woli oraz zbawczych dzieł Boga dokonanych w Jezusie Chrystusie. W teologii Ojców Kościoła termin ten staje się dosyć szybko centralnym pojęciem, za którego pomocą określali cały fenomen realizacji Bożego zbawienia w Chrystusie i w Kościele, szczególnie w jego aktach kultu, i równocześnie dla oznaczenia wielkości tych zbawczych dzieł Boga i ich nieprzeniknioności (por. Ef 3,8). Teologowie współcześni i magisterium Kościoła przyjęli to pojęcie dla zilustrowania zbawczego dzieła Chrystusa oraz Jego proklamacji i aktualizacji w kulcie Kościoła, w całej działalności Kościoła i w codziennym życiu chrześcijan. Misterium i misteria Chrystusa zatem to nie Jego tajemnicza nauka, lecz wydarzenia zbawcze, które domagają się przyjęcia w wierze. Uwagi te są szczególnie ważne dla kaznodziei, którego zadaniem jest doprowadzić wiernych do udziału w zbawczych misteriach Chrystusa aktualizujących się w liturgii oraz do mistycznego i egzystencjalnego zjednoczenia się z Nim.