O potrzebie badań i refleksji aksjologicznych słów kilkoro. (Uwagi na marginesie konferencji „Kultura i metoda”, Lublin, KUL, 18-19.04.2013)
Abstrakt
Artykuł jest wynikiem refleksji zainspirowanej konferencją „Kultura i metoda” (Lublin, KUL, 18-19.04.2013). Autorka dostrzega przemiany w kulturze współczesnej, jak i pewne niepokojące tendencje w kulturoznawstwie. Są to: 1) eksplozja różnorakich jego odmian, a zarazem aspektowość i fragmentaryczność badań przy wielorakim rozumieniu kultury; 2) zacieranie się granic przedmiotowych; 3) wielość metod z przewagą opisowych i faktograficznych; 4) zanik nastawień aksjologicznych. Brak wartościowań prowadzi do upadku krytyki – artystycznej, literackiej czy naukowej. Trzeba podkreślić, że badania nad kulturą są także badaniami nad człowiekiem. Kulturoznawca nie może/nie powinien więc uchylać się od pytań o wartość i sens wytworów ludzkich ani wyrzekać się stanowisk wartościujących i tych kryteriów aksjologicznych, które pozwalają widzieć w kulturze odpowiedzialne dzieło człowieka.
Bibliografia
Aksjologia współczesności. Problemy i kontrowersje. Red. B. Truchlińska. Lublin: Wyd. UMCS 2012.
Ezoteryzm w kulturze zachodniej. Red. R.T. Ptaszek, D. Sobieraj. Lublin: Wyd. KUL 2013.
Gołaszewska M.: Fascynacja złem. Eseje z teorii wartości. Warszawa–Kraków: Wyd. Naukowe PWN 1994.
Granice kultury. Red. A. Gwóźdź. Katowice: Wyd. Naukowe „Śląsk” 2010.
Heisenberg W.: Część i całość. Rozmowy o fizyce atomu. Warszawa: PIW 1987.
Kultura i metoda. Metoda we współczesnych badaniach kulturoznawczych. KUL, Lublin 18-19 kwietnia 2013 (abstrakty).
Kulturo-znawstwo – dyscyplina bez dyscypliny? Red. W. J. Burszta, M. Januszkiewicz. Warszawa: Academic Press 2010.
Suchodolski B.: Przebudowa podstaw nauk humanistycznych. Warszawa: Ossolineum 1928.
Tożsamość kulturoznawstwa. Red. A. Pankowicz, J. Rokicki, P. Plichta. Kraków: Wyd. UJ 2008.
Truchlińska B.: Przełom antypozytywistyczny. W: Filozofia kultury Bogdana Suchodolskiego. Lublin: Wyd. UMCS 2006.
Truchlińska B.: Metody paradygmaty, dyskusje (sprawozdanie z ogólnopolskiej konferencji w Poznaniu, 25-26 kwiecień 2006 r.). „Ruch Filozoficzny” 63:2006 nr 4 s. 555-563.
Truchlińska B.: O problemie jedności i różnorodności w kulturze współczesnej oraz ukrytej aksjologii. „Drohiczyński Przegląd Naukowy” 2:2010 s. 15-26.
Wolniewicz B.: Filozofia i wartości. Rozprawy i wypowiedzi. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego 1993.