Saint Augustine’s Conception of the Will: A Philosophical-Anthropological Perspective
Abstract
Przedmiotem artykułu jest pojęcie wolnej woli zaprezentowane przez św. Augustyna w niektórych jego pismach. W pierwszej części artykułu przedstawiam pogląd Augustyna dotyczący struktury ludzkiej duszy. Kładę nacisk na fakt, że według Augustyna nasza wolna wola jest jednocześnie czymś różnym od rozumu i pamięci, ale również jest identyczna z duszą oraz podmiotem moralnym. W drugiej części przedstawiam wybrane charakterystyczne cechy związane z ludzką wolą i wolnością, na przykład: chcenie, bycie sprawcą, odpowiedzialność, autodeterminacja. Następnie omawiam dwie interpretacje augustyńskiej koncepcji grzechu pierworodnego (W.S. Babcocka i Scotta C. MacDonalda). Próbuję pokazać, że pierwsza z nich przyjmowała zbyt mocne pojęcie ciągłości między dyspozycjami, intencjami podmiotu a aktami jego woli, z kolei druga traktowała wolność w zbyt intelektualistyczny sposób. Ostatecznie omawiam woluntarystyczne wątki w augustyńskiej teorii szczęścia.
References
Arendt, Hannah. Wola. Tłum. Robert Piłat. Warszawa: Czytelnik, 1996.
Arystoteles. Etyka nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. W: Dzieła wszystkie, t. V. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996.
Augustyn, św. Expositio quarundam Propositionum ex Epistula Apostoli ad Romanos. Vindobonae: Hoelder-Pichler-Tempsky, 1971.
Augustyn, św. O Trójcy Świętej. Tłum. Maria Stokowska. Kraków: Znak, 1996.
Augustyn, św. O wielkości duszy. W: Dialogi filozoficzne. Tłum. Danuta Turkowska. Kraków: Znak, 1999.
Augustyn, św. O wolnej woli. W: Dialogi filozoficzne. Tłum. Anna Trombala. Kraków: Znak, 1999.
Augustyn, św. Państwo Boże. Tłum. Władysław Kubicki. Kęty: Antyk, 1998.
Augustyn, św. Wyznania. Tłum. Zygmunt Kubiak. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1987.
Augustyn. Sprostowania. Tłum. Jan Sulowski. W: Św. Augustyn. O nauce chrześcijańskiej. Sprostowania. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej, 1979.
Babcock, William S. „Augustine on Sin and Moral Agency”. The Journal of Religious Ethics 16 (1988): 28-55.
Babcock, William S. „The Human and the Angelic Fall, Will and Moral Agency in Augustine’s City of God”. W: Augustine: From Rhetor to Theologian, red. Joanne McWilliam, 133–150. Waterloo: Wilfrid Laurier University Press, 1992.
Bobzien, Susanne. „The Inadvertent Conception and Late Birth of the Free-Will Problem”. Phronesis 43 (1998), 2: 133–175.
Cary, Phillip. „Augustinian Compatibilism and the Doctrine of Election”. W: Augustine and Philosophy, red. Phillip Cary, John Doody, Kim Paffenroth, 79–102. Lanham: Lexington Books 2010.
Cary, Phillip. Augustine’s Invention of the Inner Self : The Legacy of a Christian Platonist. Oxford: Oxford University Press, 2000.
Couenhoven, Jesse. „Augustine’s rejection of the free-will defence: an overview of the late Augustine’s theodicy”. Religious Studies 43 (2007): 279–298.
Crawford, Dan D. „Intellect and Will in Augustine’s Confessions”. Religious Studies 24 (1988), 3: 291-302.
Frede, Michael, Free Will. Origins of the Notion in Ancient Thought. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 2011.
Gauthier, René A., Jean Yves Jolif. Aristote: L’éthique à Nicomaque. Introduction, traduction et commentaire par … 2e éd. Louvain: Publications universitaires, 1970.
Gilson, Étienne. Wprowadzenie do nauki św. Augustyna. Tłum. Zygmunt Jakimiak. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1953.
Gut, Przemysław, „Czy możliwa jest wolność bez wolnej woli?”. Analiza i Egzystencja 8 (2008): 21–33.
Irwin, Terence. The Development of Ethics. A Historical and Critical Study, vol. 1. Oxford: Oxford University Press, 2007.
Kahn, Charles H. Discovering the will. From Aristotle to Augustine. W: The Question of „Eclecticism”. Studies in Later Greek Philosophy, red. John M. Dillon i Anthony A. Long. Berkeley, Los Angeles, Oxford: University of California Press, 1988.
Kent, Bonnie. „Augustine’s Ethics”. W: The Cambridge Companion to Augustine, red. Eleonore Stump i Norman Kretzmann, 205–233. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
Kijewska, Agnieszka. Święty Augustyn. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2007.
King, Peter. „Introduction”. W: Augustine, On the Free Choice of the Will, On Grace and Free Choice, and Other Writings, red. i tłum. Peter King. Cambridge: Cambridge University Press, 2010, IX-XXXII.
Kurdziałek, Marian. „Średniowieczne pretomistyczne koncepcje stosunku filozofii do teologii: myśl świętego Augustyna”. Roczniki Filozoficzne 60 (2012), 3: 87–126.
MacDonald, Scott C. „Primal Sin”. W: The Augustinian Tradition, red. Gareth B. Matthews, 110–39. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 1998.
Matthews, Gareth B. „Augustine’s First-Person Perspective”. W: Augustine and Philosophy, red. Phillip Cary, John Doody i Kim Paffenroth, 41–60. Lanham: Lexington Books, 2010.
Matthews, Gareth B. Augustine. Oxford: Blackwell, 2005.
Noone, Timothy B. „Nature, Freedom, and Will: Sources of Philosophical Reflection”. Proceedings of the American Catholic Philosophical Association 81 (2008): 1–23.
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. [Biblia Tysiąclecia]. Poznań: Pallotinum, 2003.
Rist, John M. „Augustine on Free Will and Predestination”. The Journal of Theological Studies. New Series 20 (1969), 2: 420–447.
Rist, John M. Augustine. Ancient thought baptized. Cambridge: Cambridge University Press, 1994.
Russell, Daniel C., Happiness for Humans. Oxford: Oxford University Press 2012. DOI: 10. 1093/acprof:oso/9780199583683.001.0001
Sokolowski, Robert. Bóg wiary i rozumu. Podstawy chrześcijańskiej teologii. Tłum. Michał Romanek. Kraków: Fundacja Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii. Kolegium Filozoficzno-Teologiczne Polskiej Prowincji Dominikanów, 2015.
Sorabji, Richard. „Augustine On Lust and the Will”. W: Emotion and Peace of Mind: From Stoic Agitation to Christian Temptation, 400–417. Oxford: Oxford University Press, 2000. DOI:10.1093/acprof:oso/9780199256600.001.0001
Stump, Eleonore. „Augustine on free will”. W: The Cambridge Companion to Augustine, red. Eleonore Stump i Norman Kretzmann. Cambridge: Cambridge University Press, 2001.
Torchia, Joseph. „Creation, Finitude, and the Mutable Will: Augustine on the Origin of Moral Evil”. Irish Theological Quarterly 71 (2006): 47–66.
Wetzel, James. „Body Double: Saint Augustine and the Sexualized Will”. W: Weakness of Will from Plato to the Present (Studies in Philosophy and the History of Philosophy, vol. 49), red. Jude P. Dougherty i Tobias Hoffmann, 58–81. Washington: Catholic University of America Press, 2008.
Copyright (c) 2016 Roczniki Filozoficzne
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
