Wpływ państwowych regulacji biznesu na wielkość szarej strefy
Abstrakt
Problem szarej strefy dotyczy wszystkich krajów świata. Jest to szczególnie dotkliwe dla krajów postradzieckich, które zaczęły budować system rynkowy w szarej strefie o wielkości ponad 30% PKB. Od 1991 do 2015 r. jego udział w Polsce spadł z 34,50% do 19,07%. Odpowiada to średniemu poziomowi w Europie (22,77% PKB). Na Ukrainie natomiast nastąpił wzrost (z 38,96% do 42,90% PKB). Redukcja szarej strefy jest obecnie jednym z ważniejszych zadań, jakie ma przed sobą wiele krajów. W Unii Europejskiej liderem w tej dziedzinie jest Austria (10% PKB).
W artykule zostały omówione głównie czynniki powstawania szarej strefy. Wśród nich należy uwzględnić charakter wpływu na ten problem jakości regulacji państwowej (prawnej) przedsiębiorczości. Analiza wskazanych zależności została przeprowadzona przy użyciu metod ekonomicznych i matematycznych. Pozwalają one na otrzymanie wiarogodnych, matematycznie i ekonomicznie uzasadnionych wniosków.
Wyniki badań. 1. Ponieważ pojęcie szarej strefy jest raczej ogólne i warunkowe, artykuł określa przedmiot badania jako przedsiębiorczość nielegalną – nielegalnie ukrytą przed rządowymi regulacjami biznesu. Stanowi ona dominującą część ukrytej gospodarki i jest najbardziej wrażliwa na skutki regulacji prawnych. 2. Do analizy wykorzystano badania Banku Światowego Doing Business, począwszy od 2015 roku. Na ich podstawie określono pięć sfer państwowej regulacji biznesu: uzyskanie pozwoleń na budowę, podłączanie do sieci elektroenergetycznej, płacenie podatków, handel transgraniczny, ogłaszanie upadłości, co ma znaczący wpływ na wielkość ukrytej działalności. 3. Na podstawie tych wyników dokonano porównania wpływu regulacji prawnych przedsiębiorczości na zmniejszenie jej nielegalnego udziału na Ukrainie i w Polsce. Pozwoliło to na zidentyfikowanie ich wad w Polsce i Ukrainie oraz zaproponowanie odpowiednich kierunków poprawy.
Istnieją cztery obszary regulacji prawnych, które są czynnikami nielegalnej przedsiębiorczości. Poprawa skuteczności takich regulacji może być podstawą do opracowania programu mającego na celu zmniejszenie szarej strefy w wielu krajach.
Bibliografia
Doing Business, World Bank Group, http://www.doingbusiness.org
Fundowicz J., Łapiński K., Peterlik M., Wyżnikiewicz B., Szara strefa w polskiej gospodarce w 2016 roku, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Warszawa 2016.
Giovannini E., Carol C., Young A., Korolev A., Measuring the Non-Observed Economy. A Handbook, OECD Publications Service, Paris 2002.
Malyovanyi M., Rolinskyi O., Lysa N., Selected Aspects of the Social Protection System’s Financial Security in the Context of Shadow Economy, “Economic Annals-XXI” 2016, No. 158(3-4)(2), pp. 88-91.
Pauch D., Zjawisko szarej strefy w gospodarce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 1(2015), nr 76, s. 247-255.
Schneider F., Medina L., Shadow Economies Around the World: What Did We Learn Over the Last 20 Years?, “IMF Working Papers” 2018, No. 18/17, pp. 69-76, http://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2018/01/25/Shadow-Economies-Around-the-World-What-Did-We-Learn-Over-the-Last-20-Years-45583
Schneider F., Williams C., The Shadow Economy, Institute of Economic Affairs, Profile Books Ltd.–Hobbs the Printers, London 2013.
World Economic Situation And Prospects 2018, United Nations, New York 2018.
Гуменюк В.В., Определение причин существования нелегального (теневого) предпринимательства, „Бизнес информ” 7(2015), s. 160-165.
Тенденції Тіньової Економіки В Україні У Січні-Вересні 2017 року, Бюлетень Міністерства економічного розвитку України „Тенденції тіньової економіки в Україні” 2018, http://www.me.gov.ua/Documents/List?lang=uk-UA&id=e384c5a7-6533-4ab6-b56f-50e5243eb15a&tag=TendentsiiTinovoiEkonomikiї.
Copyright (c) 2018 Roczniki Ekonomii i Zarządzania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
