Powstanie pułapki zadłużeniowej PRL i próby jej rozwiązania na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku (do 1989 r.)
Abstrakt
Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie problematyki dotyczącej powstania w dekadzie lat siedemdziesiątych XX w. problemu nadmiernego zadłużenia ówczesnego państwa polskiego. Było to wynikiem prowadzonej przez sprawującą wówczas władzę ekipę Edwarda Gierka polityki tzw. otwarcia na współpracę ekonomiczną z krajami zachodnimi. Podejście polegające na nawiązaniu finansowej i dyplomatycznej współpracy z państwami kapitalistycznymi w zamierzeniu jej animatorów miało prowadzić jednocześnie do nadrobienia stanu zapóźnienia cywilizacyjnego oraz do pacyfikacji negatywnych nastrojów społecznych. Jednocześnie oznaczało to dopuszczenie na szeroką skalę posługiwania się wzrostem zagranicznego zadłużenia Polski Ludowej jako podstawy zdynamizowania tempa rozwoju ekonomicznego.
Zaciągnięcie kredytów pomogło władzom komunistycznym przede wszystkim podtrzymać niewydolny system ekonomicznym, zapewniając mu fundusze na stworzenie tymczasowej, złudnej prosperity. W rezultacie zamiast zmniejszenia różnic cywilizacyjnych od lat siedemdziesiątych wzrosło uzależnienie Polski od zewnętrznych ośrodków. Ponadto powstanie problemu nadmiernego zadłużenia, a następnie niemożności jego obsługi na wiele lat sparaliżowało możliwości rozwoju polskiej gospodarki oraz przyczyniło się do ostatecznego upadku systemu socjalistycznego.
Bibliografia
Albert A.: Najnowsza historia Polski 1914-1993, t. II, Londyn: Puls 1994.
Albinowski S.: Nawigatorzy gospodarki i inne polemiki, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983.
Antonowska-Bartosiewicz I., Małecki W.: Zadłużenie zagraniczne Polski do końca 1991 r., Warszawa: Fundacja im. F. Eberta 1991.
Bałtowski M.: Gospodarka socjalistyczna w Polsce: geneza – rozwój – upadek, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2009.
Bartecki J.: Gospodarka na manowcach, Paryż: Instytut Literacki 1979.
Bartoszewicz T., Długosz S.: Służyłem dziewięciu premierom, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1992.
Bożyk P.: Marzenia i rzeczywistość, czyli anatomia polskiego kryzysu, Warszawa: Państwowy Instytut Ekonomiczny 1983.
Bożyk P.: Polityka gospodarcza w latach 70., w: Polska pod rządami PZPR, red. M.F. Rakowski, Warszawa: Profi 2000 s. 342 n.
Burzyński W., Koziński J.: Problemy handlu zagranicznego Polski w zakresie maszyn i środków transportu, „Handel Zagraniczny” 1977, nr 3.
Dwilewicz Ł.: Polityka selektywnego rozwoju w latach 1968-1970, w: Nauki ekonomiczno--społeczne i rozwój, red. K. Żukrowska, Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – Oficyna Wydawnicza 2008, s. 331 n.
Fallenbuchl Z.M.: Polityka gospodarcza PRL, Londyn: Odnowa 1980.
Głuchowski J.: Międzynarodowe stosunki finansowe, Warszawa: Państwowe Wydawnictwa Ekonomiczne 1997.
Grala T.D.: Reformy gospodarcze w PRL (1982-1989): próba uratowania socjalizmu, Warszawa: Wydawnictwo Trio 2005.
Jaruzelski W.: Stan wojenny, dlaczego…, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1992.
Jędruszek J.: Polityczne i międzynarodowe uwarunkowania negocjacji dotyczących rozwiązania problemu zadłużenia, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych 1989.
Karcz Z.: Zadłużenie zagraniczne Polski: gra o miliardy, kiedy do euro?, Warszawa: Difin 2006.
Karpiński J.: Portrety lat. (Polska w odcinkach 1955-1988), Londyn: Polonia 1989.
Kostikow P., Roliński B.: Widziane z Kremla. Moskwa. Warszawa. Gra o Polskę, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1992.
Krok-Paszkowski J.: Europa Wschodnia w okresie przemian, Londyn: Polonia Book Fund 1967.
Kuczyński W.: Po wielkim skoku, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne 1981.
Madej Z.: Zwroty na polskiej drodze: rozważania o polityce i gospodarce, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne 1988.
Malia M.: Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917-1991, Warszawa: Philip Wilson 1998.
Pangsy-Kania S.: Zadłużenie zagraniczne Polski, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego 2001.
Pawłow W.: Byłem rezydentem KGB w Polsce, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1994.
Protokoły tzw. Komisji Grabskiego: tajne dokumenty PZPR, do druku przygotowała i wstępem opatrzyła G. Pomian, Paryż: Instytut Literacki 1986.
Rolicki J., Gierek E.: Przerwana dekada, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1990.
Rolicki J.: E. Gierek: replika, Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW” 1990.
Roliński B., Jaroszewicz P.: Przerywam milczenie, Warszawa: Wydawnictwo FAKT 1991.
Rurarz Z.: Przesłanki przyspieszonego rozwoju, „Nowe Drogi” 1972, nr 10, s. 133 n.
Rydygier W.: Pułapka zadłużenia, w: U źródeł polskiego kryzysu, społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Polski w latach osiemdziesiątych, red. A. Müller, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1985, s. 252-253.
Smoleń M.: Stracone dekady. Historia ZSRR 1917-1991, Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN 1994.
Staniszkis J.: Ontologia socjalizmu, Kraków–Nowy Sącz: Ośrodek Myśli Politycznej: Wydawnictwo Dante; Wyższa Szkoła Biznesu – National Luis 2006.
Tanewski P.: Polska myśl ekonomiczna w latach 1956-1989 wobec zagadnienia przemian systemowych w gospodarce PRL, Warszawa: Oficyna Wydawnicza – Szkoła Główna Handlowa 2014.
Tittenbrun J.: Upadek socjalizmu realnego, Poznań: Rebis 1992.
Ustawa z dnia 23 grudnia 1985 r. o Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego, Dz.U. nr 59, poz. 296.
Uzasadnienie do projektu: „Ustawy o funduszu zadłużenia zagranicznego”, Druk sejmowy nr 13, Sejm PRL IX kadencji, Warszawa 1985.
Copyright (c) 2016 Roczniki Ekonomii i Zarządzania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
