Wybrane aspekty stosunków kredytowych i handlowych Związku Radzieckiego z krajami kapitalistycznymi w latach 1918-1940
Abstrakt
W 1923 r. Związek Radziecki zaczął otrzymywać kredyty od firm zagranicznych na okres od 3 do 6 miesięcy. Pomimo oficjalnej blokady kredytowej prywatni przedsiębiorcy byli zainteresowani w ekspansji eksportowej na jeszcze nie zdobyty rynek radziecki. Ekspansja ta musiała być poparta akcją kredytową. Blokada kredytowa wpłynęła jednak na wysokie koszty kredytów udzielonych w pierwszym okresie odbudowy przez firmy i banki zagraniczne. Były to w początkowej fazie krótkoterminowe kredyty handlowe, przeznaczone w większości na finansowanie radzieckiego importu wyrobów gotowych, gdyż przeważała w tym okresie polityka interwencji towarowej. W latach 1921-1925 głównymi rodzajami kredytów zagranicznych związanych z importem radzieckim były: a) kupieckie kredyty wekslowe, b) kredyty akceptacyjno-rembursowe banków zagranicznych. Począwszy od 1926 r. rządy krajów kapitalistycznych zaczęły udzielać wsparcia przedsiębiorstwom przemysłowym eksportującym towary do ZSRR na warunkach kredytów wekslowych. Za otrzymaną gwarancję ze strony państwa eksporterzy musieli płacić odpowiednim organom prowizję, którą z kolei wraz z odsetkami od kredytu zobowiązane były im zwrócić radzieckie organizacje importowe.
Podstawową zasadą polityki handlowej Związku Radzieckiego w latach 1918-1940 było dostosowanie importu do określonych w planie potrzeb. Ogólny państwowy plan handlowy zawierał zestawienie przewidywanych ilości eksportu oraz dostosowany i zaprojektowany do tego import. Starano się w ten sposób uzyskać dodatni bilans handlowy. Na mocy zatwierdzonego planu Komisariat Handlu Zagranicznego, korzystając ze środków uzyskanych z eksportu, realizował plan importu, zakupując za granicą towary na możliwie dogodnych warunkach. W ciągu roku operacyjnego dokonywana była kontrola eksportu i w stosunku do jego postępów wydawano zezwolenia na przywóz do ZSRR (w formie licencji), które wymieniały kraj, rodzaj towaru oraz kwotę, na jaką należało zakupić dany towar.
Bibliografia
let sowietskoj torgowli, Moskwa 1967.
Anders R.: Der Handelsverkehr der UdSSR mit Deutschland, Berlin: R.I. Prager 1928.
Barszczewski W.:Dumping sowiecki, „Przegląd Gospodarczy” 1930, nr 21.
Bettelheim Ch.: L’Economic sovietique, Paris 1950.
Bobrowski C.: Problem industrializacji w ZSRR, „Przemysł i Handel” 1928, nr 51.
Bobrowski C.: U źródeł planowania socjalistycznego, Warszawa 1967.
Ciepielewski J., Kostrowicka I., Landau Z., Tomaszewski J.: Historia gospodarcza świata XIX i XX wieku, Warszawa: PWE 1970.
Dekret o nacjonalizacji wnieszniej torgowli, „Wnieszniaja Torgowla” 1968, nr 4.
Dobb M.: Soviet economic development, London 1948.
“Economic Bulletin for Europe” [Wyd. ONZ] 1960.
“Economic Survey of Europe” [Wyd. ONZ] 1960.
Fabierkiewicz W.: Rosja współczesna, Warszawa 1926.
Ginzburg A.: Wnieszniaja torgowla SSSR, Moskwa 1937.
Glass S.: XX-lecie sowieckiego monopolu handlu zagranicznego, „Przegląd Gospodarczy” 1936, nr 2.
Gospodarka narodowa ZSRR, (cz. I), Warszawa: Polgos 1950.
Grabska W.: Ekspansja Niemiec na Wschód, Wrocław 1964.
Hichhorn L.: Die Handelsbeziehungen Deutschlands zur Sowjetrussland, Rostock 1930.
J.S.: Rosja dzisiejsza jako importer, „Polska Gospodarcza” 1930, nr 10.
Jurkiewicz J.: Niektóre problemy stosunków polsko-radzieckich w okresie międzywojennym 1918-1939, w: Z dziejów stosunków polsko-radzieckich. Studia i materiały, Warszawa 1966.
Kleer J.: ZSRR – pół wieku przemian gospodarczych, Warszawa 1967.
Koncesje w Rosji Radzieckiej, „Przegląd Gospodarczy” 1924, nr 13.
Korolenko A.S.: Torgowyje dogowory i sogłaszenija SSSR z inostrannymi gosudarstwami, Moskwa 1954.
Korolenko A.S.: Targowyje dogowory i sogłaszenija SSSR z inostrannymi gosudarstwami, Moskwa 1959.
Kowan I.: Prawowoje sodierżanije diekrieta o nacjonalizacji wnieszniej torgowli, „Wnieszniaja Torgowla” 1967, nr 4.
Kuczyński J., Witkowski G.: Die deutsch-russischen Handelsbeziehungen in den letzten 150 Jahren, Berlin 1947.
Lenin W.: Dzieła wybrane, t. II, Warszawa 1949.
Lenin W.: Dzieła, t. XXXIII, Warszawa 1957.
Linieckij E.: Ekonomika i planirowanie sowietskoj targowli, Moskwa 1925.
Mainz K.: Die Auswirkungen des Aussenhandelsmonopols auf die deutsch-sowjetrussischen Wirtschaftsbeziehungen, Berlin 1930.
Mały Rocznik Statystyczny, Warszawa 1939.
Mieżdunarodnyje otnoszenija i wnieszniaja politika SSSR 1917-1960, Moskwa 1960.
Miszustin D.: Wnieszniaja torgowla i industrializacja SSSR, Moskwa 1938.
Otmar Berson J.: Nowa Rosja. Na przełomie dwóch piatiletek, Warszawa 1933.
Patoliczew N.: Pjat’dziesiat lat sowietskoj wnieszniej torgowli, „Wnieszniaja Torgowla” 1968, nr 4.
Podłoże nowego systemu handlu zagranicznego, „Polska Gospodarcza” 1935, nr 37.
Pokrovskij M.: Wnieszniaja torgowla i wnieszniaja torgowaja politika Rossi, Moskwa 1947.
Przegląd stanu gospodarczego Rosji, „Przemysł i Handel” 1926, nr 39.
Przemysł drzewny ZSRR, „Przemysł i Handel” 1927, nr 37.
„Przemysł i Handel” 1920, nr 120.
Ringman A.: Rozwój eksportu rosyjskiego, „Przemysł i Handel” 1928, nr 5.
Rosienko I.A.: Sowietsko-giermanskije otnoszenija 1921-1922, Leningrad 1965.
Rubinsztejn N.: Wnieszniaja politika sowietskogo gosudarstwa 1921-1925, Moskwa 1953, s. 36.
Sbornik diekrietow i postanowlenij po wnieszniej torgowle, cz. 1, Moskwa 1922.
Schwarz A.: Russia’s Soviet Economy, Englewood Cliffs 1958.
Shotwell J.T.: Poland and Russia 1919-1945, New York 1945.
Skrzywan W.: Zagadnienia handlu zagranicznego w Rosji, „Przegląd Gospodarczy” 1925, nr 24.
Smirnov A.M.: Mieżdunarodnyje walutnyje i krieditnyje otnoszenija SSSR, Moskwa 1960.
Soviet Economic Growth, Evanstron (Ill.) 1953.
Statistisches Buch für das Deutsche Reich 1924-1926.
Statistisches Buch für Deutsche Reich 1926-1929.
Stosunki polsko-radzieckie w latach 1917-1945, oprac. Z. Basiński, Warszawa 1967.
Struktura handlu zagranicznego ZSRR, „Polska Gospodarcza” 1938, nr 35.
Strumilin S.: Problemy socjalizmu i komunizmu w ZSRR, Warszawa 1962.
Strumtahl A.: Die große Krise, Zürich 1937.
Studnicki W.: Z powodu pertraktacji handlowych niemiecko-sowieckich, „Przegląd Gospodarczy” 1928, nr 17.
Szeliga Z.: Gospodarka ZSRR na tle gospodarki świata, Warszawa 1967.
Sziszkin V.A.: Sowietskoje gosudarstwo i strany Zapada w 1917-25 gg, Leningrad 1969.
Timofiejew W.: Istoriczeskij opyt gosudarstwiennoj monopoli wnieszniej torgowli SSSR, „Wnieszniaja torgowla” 1967, nr 7.
Torgowye otnoszenja SSSR s kapitalisticzeskimi stranami, Moskwa 1938.
Uchwały i rezolucje KPZR. Wybór dokumentów. Rezolucja w sprawie przemysłu, Warszawa 1954.
Uszakow W.B.: Wnieszniaja politika Germanii w pierijod Weimarskiej Riespubliki, Moskwa 1958.
W.G.D.: ZSRR – reforma walutowa ZSRR, „Polska Gospodarcza” 1936, nr 13.
Winogradow V.M.: Wnieszniaja torgowla SSSR s kapitalisticzeskimi stranami, Moskwa 1957.
Wneszniaja politika Sowietskogo Sojuza i mieżdunarodnyje otnoszenia, red. N.F. Potapow, Moskwa 1966.
Wneszniaja torgowla SSSR 1918-63, red. W.S. Zinczenko, Moskwa 1965.
Wneszniaja torgowla [Organ Narodnego Komissariata Wnieszniej Torgowli SSSR, Moskwa 1940] 1940, nr 3.
Wnieszniaja torgowla SSSR za 1918-1940 gg. Statisticzeskij obzor, Moskwa 1960.
Wnieszniaja torgowla SSSR za 1918-1940, Moskwa 1960.
Z.: Sowiecka taryfa celna, „Przemysł i Handel” 1929, nr 25.
Zołotarjew W.I.: Osnownyje etapy razwitija wnieszniej torgowli SSSR 1917-1967, „Woprosy Istorii” 1967, nr 8.
Copyright (c) 2016 Roczniki Ekonomii i Zarządzania
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
