Skuteczność zawarcia umowy pożyczki przez koś-cielną osobę prawną bez zezwolenia biskupa

Stanisław Dubiel

Stanisław Dubiel Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

Słowa kluczowe: prawo kanoniczne a prawo cywilne; reprezentacja kościelnych osób prawnych

Abstrakt

The parish, under the art. 52 of the relationship between the State and the Catholic Church in Poland Act as art. 23 of the Concordat of 1993 is an entity in the course of civil law. There is a close connection between canon law and civil law regarding entering into a loan agreement. The basis to appeal is by legislature and the cannon case law in article 63 § 1-2 of the Civil Code. The lack of the bishop’s consent upholds a sanction of suspended ineffectiveness. It is therefore defective and can only become fully effective upon confirmation.

There should be statutes in each diocese to determine which acts are beyond the limits and the manner of ordinary administration. If there is no provision within the statutes regarding this point, the decision remains with the diocesan bishop who following consultation with the financial committee, determines these acts for the persons subject to him. It would also seem legitimate to stipulate the creation of inventory of measures to form Acts to control extraordinary management, to which loan agreements can be added.

A parish priest entering into a loan agreement is also obliged take into account particular law as well as the common law vested right. If the loan amount exceeds the limits and manner of ordinary administration the parish priest should initially consult the parish finance council and obtain authorisation from the diocesan bishop, prior to taking measures of the act.

The responsibility for the lack of an appropriate authority in the first place belongs to the parish priest and not to the employees of the bank, who do not need to know the canon law. Hence there is a demand for diligent educating of clergy in the Church of patrimonial law in the seminaries and provision of relevant education courses on the management of parish property. In addition, if the parish priest causes harm to a person, as a result of failure to comply with the loan agreement; he is obliged to repair the damage. The parish does not take responsibility for actions taken by the administrator, unless it has gained benefits.

Bibliografia

Bączkowicz Franciszek, Baron Józef, Stawinoga Władysław, Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. II, Kraków 19583.

Czachórski Witold, Zobowiązania, Warszawa 2002.

Gołaczyński Jacek, Pojęcie umowy pożyczki, w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Piotr Machnikowski, Warszawa 20135, s. 1250-1255.

Januchowski Arakadiusz, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., III CZP 122/08, OSP 2010, nr 2, s. 127-132.

Jasiakiewicz Marek, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2000 r. IV CKN 88/00, Rejent 1 (2005), s. 122-137.

Kotuk Tadeusz, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., III CZP 122/08, w: http://lex.online.wolterskluwer.pl/WKPLOnline/index.rpc?&fromHistory=false#content.rpcASKnro=520562892&wersja=0&fullTextQuery.query=III+CZP+122%252F08&reqId=13661176331792843&class=CONTENT&loc=4&full=1&hId=2 [dostęp: 30.09.2014].

Królak-Werwińska Joanna, Warunki otrzymania kredytu inwestycyjnego przez parafię, Monitor Prawny Proboszcza 1 (2011), nr 1, s. 11-13.

Krzemiński Marcin, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2000 r. IV CKN 88/00, Prawo Bankowe 10 (2005), s. 20-30.

Kuźmicka-Sulikowska Joanna, Machnikowski Piotr, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., III CZP 122/08, OSP 2010, nr 2, s. 120-126.

Lang Wiesław, System prawa i porządek prawny, w: System prawny a porządek prawny, red. O. Bogucki, S. Czepita, Szczecin 2008, s. 9-27.

Nazaruk Piotr, Pożyczka, w: Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, Warszawa 2014, s. 1203-1208.

Pasternak Ferdynand, Urzędy i beneficja kościelne, majątek kościelny, Warszawa 1970.

Pawluk Adam, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., III CZP 122/08, Rejent 7 (2010), s. 150-156.

Pawluk Tadeusz, Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. IV: Doczesne dobra Kościoła. Sankcje w Kościele. Procesy, Olsztyn 1990.

Pietraszewski Mateusz, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., III CZP 122/08, Rejent 3 (2010), s. 211-230.

Pietraszewski Mateusz, Tyrakowska Magdalena, Status kościelnych osób prawnych jako przedsiębiorców, Przegląd Prawa i Administracji 44 (2011), s. 249-270.

Pietrzak Michał, Prawo kanoniczne w polskim systemie prawnym, Państwo i Prawo 8 (2006), s. 16-31.

Plisiecki Marek, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., III CZP 122/08, Rejent 7 (2010), s. 156-170.

Popiołek Wojciech, Komentarz do art. 720 k.c., w: Kodeks cywilny, t. II: Komentarz do art. 450-1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2009, s. 571-572.

Pyzioł Wojciech, Umowa o kredyt bankowy, w: Prawo umów w obrocie gospodarczym, red. S. Włodyga, Kraków 1993, s. 250-255.

Radecki Gabriel, Glosa do wyroku SN z dnia 24 marca 2004 r., Przegląd Sądowy 1 (2006), s. 134-140.

Radecki Gabriel, Glosa do wyroku SN z dnia 27 lipca 2000 r., OSP 2004, nr 5, poz. 58.

Rakoczy Bartosz, Glosa do uchwały SN z dnia 19 grudnia 2008 r., Przegląd Prawa Wyznaniowego 3 (2011), s. 193-200.

Rakoczy Bartosz, Glosa do wyroku SN z dnia 17 lutego 2005 r., Gdańskie Studia Prawnicze. Przegląd Orzecznictwa 2 (2009), s. 159-164.

Rakoczy Bartosz, Glosa do wyroku SN z dnia 17 lutego 2005 r., Przegląd Prawa Wyznaniowego 1 (2009), s. 206-216.

Rakoczy Bartosz, Glosa do wyroku SN z dnia 24 marca 2004 r., Rejent 11 (2005), s. 131-132.

Rakoczy Bartosz, Glosa do wyroku SN z dnia 27 lipca 2000 r., OSP 2003, nr 9, poz. 115.

Rakoczy Bartosz, Prawo kanoniczne w orzecznictwie sądów polskich, w: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy-dyskusje-postulaty, red. D. Walencik, Katowice–Bielsko-Biała 2009, s. 275-283.

Rakoczy Bartosz, Skuteczność norm prawa kanonicznego w prawie polskim. Komentarz do tezy wyroku Sądy Apelacyjnego w Poznaniu z 26 maja 2011, Monitor Prawny Proboszcza 9 (2012), s. 15-17.

Sitarz Mirosław, L'atto amministrativo canonico e l'ordinamento giuridico statale, w: La funzione amministrativa nell'ordinamento canonico. XIV Con-gresso Internazionale di Diritto Canonico, Varsavia, 14-18 settembre 2011, red. J. Wroceński, M. Stokłosa, t. II, Warszawa 2012, s. 1051-1064.

Sitarz Mirosław, Skuteczność kościelnych aktów administracyjnych w polskim porządku prawnym. Zarys problematyki, w: Servabo legem tuam in toto corde meo. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Krzywdzie CM, Dyrektorowi Instytutu Prawa Kanonicznego UPJPII z okazji 70. rocznicy urodzin, red. A. Zakręta, A. Sosnowski, Kraków 2013, s. 444-453.

Sitarz Mirosław, Warunki alienacji majątku kościelnego według KPK/1983, Roczniki Nauk Prawnych 10 (2000), z. 2, s. 95-111.

Sobański Remigiusz, Problem stosunku Kościół–państwo w teorii i praktyce, Prawo Kanoniczne 35 (1992), nr 3-4, s. 9-22.

Strzała Marek, Skuteczność norm prawa kanonicznego w zakresie reprezentacji kościelnych osób prawnych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w: Prawo państwowe a prawo wewnętrzne związków wyznaniowych. Pamiętnik VII Zjazdu Katedr i Wykładowców Prawa Wyznaniowego, Gniezno 11-12 IX 2010, red. K. Krasowski, M. Materniak-Pawłowska, M. Stanulewicz, Poznań 2010, s. 211-222.

Sztyk Romuald, Kościoły i związki wyznaniowe jako podmioty czynności prawnych w praktyce notarialnej, Rejent 2 (2005), s. 82-100.

Świto Lucjan, Alienacja majątku kościelnego w diecezjach rzymskokatolickich w Polsce, Olsztyn 2010.

Świto Lucjan, Norma prawna w orzecznictwie Sądu Najwyższego – wykładnia czy prawotwórstwo?, w: Filozofia prawa a praktyka prawnicza, red. A. Orłowska, P. Polaczuk, L. Świto, Olsztyn 2010, s. 151-162.

Tomkiewicz Małgorzata, Obrót majątkiem Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce, Olsztyn 2013

Uruszczak Wacław, Recepcja prawa kanonicznego w obowiązującym prawie polskim, Annales Canonici 3 (2007), s. 5-21.

Wójcik Walenty, Dobra doczesne Kościoła, w: Walenty Wójcik, Józef Krukowski, Florian Lempa, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., t. IV: Księga V. Dobra doczesne Kościoła. Księga VI. Sankcje w Kościele, Lublin 1987, s. 11-112.