Wpływ prawa świeckiego na powstanie prawa patronatu

  • Ryszard Pankiewicz Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Zamościu
Słowa kluczowe: prawo patronatu; prawo świeckie; prawo rzymskie; Kościół

Abstrakt

According to the institution of ius patronatus, catholic founders of churches and chapels gained patron enjoyed privileges and duties. A better understanding of patronus can be obtained by reference to the roman law, is which this term means somebody had regained his slave's freedom. Further meaning of this word patronus is defender (advocate).

The article shows the impact of civil law on the establishment of patronage's right. This institution originates from church law in this field of its regulation but also has very close connection with civil law. Patronage is formed as a result of a “competition's process” of private ownership right of churches' founders with ecclesiastical law.

There is indicated a special nature of patronage as an exceptional institution which should not just be identified with ecclesiastical law. Church law has not separated definitely the right in property and personal law.

The Author tends to lean towards the view that patronage has a “mixed” nature of ecclesiastical and secular. As a consequence patronage's right is formed by these two legal systems.

Bibliografia

Abraham, Władysław. 1889. Początki prawa patronatu w Polsce. Lwów: nakładem Redakcyi „Przeglądu Sądowego i Administracyjnego”.

Abraham, Władysław. 1890. Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII. Lwów: nakładem Księgarni Gubrynowicza i Schmidta.

Bączkowicz, Franciszek. 1932. Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa. T. 1. Kraków: nakładem Księży Misjonarzy.

Dębiński, Antoni. 2008. Kościół i prawo rzymskie. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Feine, Hans Erich. 1964. Kirchliche Rechtsgeschichte. Die katholische Kirche. T. 4. Köln-Graz: Böhlau.

Ficner, Julius. 1873. Über das Eigenthum des Reichs am Reichskirchengute. Wien.

Fundowicz, Sławomir. 1999. „Pojęcie osoby prawnej prawa publicznego.” Przegląd Sejmowy, nr 2 (31): 64-86.

Gaudemet, Jean. 1958. L’Eglise dans l’Empire Romain (IV-V siècles). Paris: Sirey.

Gaudemet, Jean. 1967. Institutions de l’Antiquité. Paris: Sirey.

Gautier, Jerzy. 1913. „Patronat.” W Podręczna Encyklopedya Kościelna, t. 29-30, 384-388. Warszawa: Wydawnictwo Biblioteki Dzieł Chrześcijańskich.

Gierke, Otto. 1873. Das deutsche Genossenschaftsrecht. 2. Band. Berlin: Weidmannsche Buchhandlung.

Grzywaczewski, Józef. 1997. „Dobra materialne starożytnego Kościoła.” Vox Patrum 17, t. 32-33:361-371.

Heggelbacher, Othmar. 1974. Geschichte des frühchristlichen Kirchenrechts bis zum Konzil von Nizäa 325. Freiburg-Schweiz: Universitätsverl.

Hinschius, Paul. 1878. Kirchenrecht II. Berlin: Verlag von I. Guttentag.

Jedin, Hubert, hrsg. 1963. Handbuch der Kirchengeschichte. T. III/2. Freiburg-Basel-Wien: Herder Verlag GmbH.

Kolańczyk, Kazimierz. 1986. Prawo rzymskie. Wyd. 4. Warszawa: PWN.

Krukowski, Józef. 2000. Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych. Wyd. 2. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Krynicki, Władysław. 1925. Dzieje Kościoła Powszechnego. T. 1. Wyd. 3. Włocławek: nakładem Księgarni Powszechnej i Druk. Diecezjalnej.

Lammeyer, Joseph. 1971. Die juristischen Personen der katholischen Kirche. Wyd. 2. München-Paderborn-Wien: Schöningh.

Loening, Edgar. 1878a. Geschichte des deutschen Kirchenrechts. Band 1, Das Kirchenrecht in Gallien von Constantin bis Chlodovech. Strassburg: Verlag von Karl J. Trübner.

Loening, Edgar. 1878b. Geschichte des deutschen Kirchenrechts. Strassburg: Verlag von Karl J. Trübner.

Meurer, Christian. 1875. Der Begriff und Eigenthümer der heiligen Sachen. 2. Band. Düsseldorf: Felix Babel.

Michalak, Andrzej. 1997. Własność a etyka akumulacji kapitału we współczesnej katolickiej doktrynie społecznej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Mikat, Paul. 1978. „Zu Bedingungen des frühchristlichen Kirchenrechts.” Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Kanonistische Abteilung 64:309-320.

Mikat, Paul. 1981. „Bemerkungen zum Verhältnis von Kirchengut und Staatsgewalt am Vorabend der Reformation.” Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Kanonistische Abteilung 67:264-309.

Milewski, Ireneusz. 1998. „Majątek kościelny i jego funkcja w świetle pism kapadockich Ojców Kościoła i Jana Chryzostoma.” Vox Patrum 18, t. 34-35:415-435.

Müller, Theod. Aug. 1883. Über das Privateigenthum an katholischen Kirchengebäuden. München: Verlag von Max Kellerer’s Buchhandlung.

Phillips, George. 1855. Kirchenrechts. T. 7. Regensburg: Georg Joseph Manz.

Plöchl, Willibald Maria. 1953. Geschichte des Kirchenrechts. T. 1. Wien-München: Verlag Herold.

Pontal, Odette. 1986. Die Synoden im Merowingenreich. Paderborn-München-Zürich: Schöningh.

Rittner, Edward. 1912. Prawo kościelne katolickie. T. 1. Wyd. 4. Lwów: Samuel Bodek.

Rodziński, Adam. 1994-1995. „Bogactwo i ubóstwo w świetle myśli chrześcijańskiej pierwszych trzech stuleci.” Roczniki Nauk Społecznych 22-23, z. 1:203-207.

Rozwadowski, Władysław. 1989. Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł. Wyd. 2. Poznań: Ars Boni et Aequi.

Tymosz, Stanisław. 2011. „Patronat, prawo patronatu.” W Encyklopedia Katolicka, t. 15, 60-63. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Waitz, Georg. 1876. Deutsche Verfassungsgeschichte VII. Kiel: Ernst Homann.

Warkałło, Witold. 1961. „Wina osoby prawnej na tle problematyki odpowiedzialności odszkodowawczej deliktowej i ubezpieczeniowej.” Nowe Prawo, nr 2:174-187.

Wójcik, Walenty. 1985. „Autonomia Kościoła w państwie.” Kościół i Prawo 4:101-136.

Wójcik, Walenty. 1987. „Dobra doczesne Kościoła.” W Walenty Wójcik, Józef Krukowski, Florian Lempa, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. IV: Księga V. Dobra doczesne Kościoła. Księga VI. Sankcje w Kościele, 11-108. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Wójcik, Walenty. 1992. „Podmioty prawa własności mienia kościelnego w prawie kanonicznym i w prawach cywilnych na ziemiach polskich.” Kościół i Prawo 10:127-184.

Żywczyński, Mieczysław. Organizacja miłosierdzia w gminach chrześcijańskich (I-III w.). http://www.ocm.republika.pl/1/4.html.

Opublikowane
2020-02-27
Dział
Artykuły