Pozycja prawna katolickich wydziałów teologicznych na terytorium Republiki Czeskiej od 1950 roku

Monika Menke

doi:10.18290/kip.2019.8.1-3

Monika Menke Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu https://orcid.org/0000-0002-2814-2524

DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2019.8.1-3

Słowa kluczowe: wydziały teologiczne w Republice Czeskiej; wydziały kościelne; reżim komunistyczny; nadzór państwowy nad Kościołem

Abstrakt

Katolickie wydziały teologiczne na obecnym terytorium Republiki Czeskiej były aktem normatywnym w 1950 r. jednostronnie wydzielone z grona uniwersytetów, na których funkcjonowały często od ich historycznych początków. Jedynym oficjalnym wydziałem teologicznym do 1990 r. był Wydział Teologiczny Cyryla i Metodego w Pradze z siedzibą w Litomerice (którego oddział był częściowo zlokalizowany w Ołomuńcu w latach 1968-1974 jako miejsce pracy tego wydziału). Do grona uniwersytetów był możliwy powrót dopiero w 1990 r. po tzw. aksamitnej rewolucji. Od tego czasu ma miejsce stopniowe budowanie wydziałów teologicznych i poszukiwanie ich specyficznego miejsca w czeskim społeczeństwie. Artykuł podsumowuje proces ich wydzielenia i powrotu w perspektywie historii i prawa kanonicznego. Utworzenie wydziałów teologicznych ze strony Kościoła jest jednak w obecnym systemie prawnym Republiki Czeskiej ponownie jednym z wielu przejawów autonomii kościołów i związków wyznaniowych gwarantowanych przez prawo.

Biogram autora

Monika Menke, Uniwersytet Palackiego w Ołomuńcu

Dr Monika Menke – adiunkt, Katedra Historii Kościoła i Prawa Kanonicznego, Cyrylometodiański Wydział Teologii Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu; adres do korespondencji: Na Hradě 2, 779 00 Olomouc, Republika Czeska

Bibliografia

Balík, Stanislav, i Jiří Hanuš. 2007. Katolická církev v Československu 1945-1989. Brno: Centrum pro studium demokracie a kultury.

Bugel, Walerian. 2013. „«Sacrosanctum concilium» – initium culmenque instaurationis Ecclesiae? Kontekst i uwarunkowania historyczne wprowadzania reformy liturgicznej Soboru Watykańskiego II w warunkach czechosłowackich.” Liturgia sacra. Liturgia – musica – ars 19, nr 2 (42): 317-35.

Cekota, Vojtěch. 1996. “Teologická fakulta (1860-1996).” In Padesát let z dějin obnovené univerzity, ed. Miloslav Pospíchal, 39-57. Olomouc: Vydavatelství Univerzity Palackého.

Cuhra, Jaroslav. 2001. Československo-vatikánská jednání 1968-1989. Praha: Ústav pro soudobé dějiny AV ČR.

Černušák, Tomáš, Augustin Prokop, and Damián Němec. 2001. Historie dominikánů v českých zemích. Praha: Krystal OP.

Demel, Zdeněk. 2001. “Po stopách jednoho smutného výročí.” Studia Theologica 3:63-65.

Horák, Záboj. 2011. Církve a české školství. Praha: Grada.

Jäger, Petr. 2009. “Svoboda vyznání a právní poměry církví a náboženských společností v letech 1948-1989.” In Michal Bobek, Pavel Molek, and Vojtěch Šimíček, Komunistické právo v Československu, 781-82. Brno: Mezinárodní politologický ústav, Masarykova univerzita.

Kaplan, Karel. 1993. Stát a církev v Československu v letech 1948-1953. Brno: Doplněk.

Novotný, Vojtěch. 2007a. Katolická teologická fakulta 1939-1990. Praha: Karolinum.

Novotný, Vojtěch. 2007b. Teologie ve stínu. Praha: Karolinum.

Pojsl, Miloslav. 2010. “Cyrilometodějská bohoslovecká fakulta v Olomouci v letech 1968-1974.” In Cyrilometodějská teologická fakulta Univerzity Palackého v Olomouci v letech 1990-2010, 38-47. Velehrad: Univerzita Palackého v Olomouci.

Skoblík, Jiří. 2019. “Večer věnovaný námětu «1000 let české teologie».” http://ktf.cuni.cz/~skoblik/komentare/teologie.htm [dostęp: 27.02.2019].

Vlček, Vojtěch. 2004. Perzekuce mužských řádů a kongregací komunistickým režimem 1948-1964. Olomouc: Matice cyrilometodějská.