Ubezwłasnowolnienie seniora. Ograniczenie czy pomoc?

Słowa kluczowe: opieka nad seniorami, ubezwłasnowolnienie całkowite, ubezwłasnowolnienie częściowe, polski system prawny, skutki ubezwłasnowolnienia

Abstrakt

Instytucja ubezwłasnowolnienia, posiadająca ogromne znaczenie z punktu widzenia prawnego, społecznego i rodzinnego, wzbudza liczne kontrowersje. Niektórzy autorzy zastanawiają się, czy powinna mieć obecnie rację bytu, z racji ograniczenia zdolności do czynności prawnych osoby, której dotyczy. Z drugiej zaś strony – z perspektywy osób podejmujących się opieki nad seniorami – wydaje się być niezwykle pomocna. Chociaż pojawiają się nowe propozycje, które mogły zastąpić ubezwłasnowolnienie, pozostają one póki co na poziomie postulatów. Dlatego niniejsze opracowanie stanowi po pierwsze prezentację, a obok tego ocenę instytucji ubezwłasnowolnienia w polskim systemie prawnym. Aby mogła ona spełnić swoje przedmiotowe zadanie, a jednocześnie wykluczyć wszelkie nadużycia w jej stosowaniu, konieczne jest zachowanie stosownych przepisów prawa, które zapewnią podmiotowe traktowanie osoby i ochronę jej interesów.

Bibliografia

Balwicka-Szczyrba, Małgorzata, i Andrzej Sylwestrzak. 2008. „Instytucja ubezwłasnowolnienia w perspektywie unormowań Konstytucji RP oraz konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.” Gdańskie Studia Prawnicze 20:151-67.

Bosek, Leszek. 2012. Gwarancje godności ludzkiej i ich wpływ na polskie prawo cywilne. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Domański, Maciej. 2014. „Ubezwłasnowolnienie w prawie polskim a wybrane standardy międzynarodowej ochrony praw człowieka.” W Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. Prawo w działaniu, t. 17, red. Elżbieta Holewińska-Łapińska, 7-48. Warszawa: Wolters Kluwer.

Dragon, Paweł, i Rufin Marcol. 1970. „Instytucja ubezwłasnowolnienia, jej istota i rodzaj w świetle obowiązujących przepisów prawa.” Psychiatria Polska 4, nr 2:197-201.

Duś, Mikołaj. 2016. „Stosowanie instytucji ubezwłasnowolnienia w polskim systemie prawnym.” Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ 6:100-13.

Góraj, Andrzej. 1982. „Wpływ ubezwłasnowolnienia na losy osób ubezwłasnowolnionych.” Psychiatria Polska 16, nr 1-2:39-44.

Gutowski, Maciej. 2018. Kodeks cywilny. T. 1. Warszawa: C.H. Beck.

Longchamps de Bérier, Franciszek. 2012. Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego. Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Ludwiczak, Larysa. 2012. Ubezwłasnowolnienie w polskim systemie prawnym. Warszawa: LexisNexis.

Marciniak, Andrzej, i Kazimierz Piasecki. 2014. Kodeks postępowania cywilnego. T. 2. Warszawa: C.H. Beck.

Markiewicz, Inga, Janusz Heitzman, i Anna Pilszyk. 2014. „Ubezwłasnowolnienie – instytucja wciąż potrzebna?” Psychiatria 11, nr 4:203-10.

Myszko, Maciej. 2019. „Ubezwłasnowolnienie. Wzór wniosku z wyjaśnieniem.” http: //www.um.warszawa.pl/sites/default/files/nieodplatna-pomoc-prawna/SD471082_8. %20Ubezw%C5%82asnowolnienie-%20wz%C3%B3r%20wniosku%20z%20wyja%C5 %9Bnieniem.pdf [dostęp: 13.05.2022].

Nowak, Anna. 2018. „Działania na rzecz ochrony praw osób z niepełnosprawnością – propozycje zmian.” Niepełnosprawność 30:11-24.

Paprzycki, Lech K. 2011. „Psychiatryczno-neurologiczno-psychologiczne aspekty postępowania cywilnego w przedmiocie ubezwłasnowolnienia – zagadnienia prawne.” W Psychologiczne i interdyscyplinarne problemy w opiniodawstwie sądowym w sprawach cywilnych, red. Jan M. Stanik, 90-104. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Paśko, Marta. 2022. „Instytucja ubezwłasnowolnienia w polskim systemie prawnym.” https://www.edukacjaprawnicza.pl/instytucja-ubezwlasnowolnienia-w-polskim-systemie-prawnym/ [dostęp: 13.05.2022].

Rominkiewicz, Jarosław. 2003. „Niepoczytalność i jej skutki w prawie ateńskim.” Studia historycznoprawne. Tom dedykowany profesorowi doktorowi Kazimierzowi Orzechowskiemu, red. Alfred Konieczny, 21-42. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Rybski, Robert. 2015. Konstytucyjny status osób ubezwłasnowolnionych. Warszawa: Wolters Kluwer.

Witczak, Hanna. 2015. „Troska o stan zdrowia podopiecznego jako element pieczy nad osobą w stosunku prawnym opieki nad pełnoletnim ubezwłasnowolnionym całkowicie.” Roczniki Nauk Prawnych 25, nr 2:87-112.

Wolter, Aleksander. 1958. „Kierunki zmian polskiego prawa rodzinnego.” Państwo i Prawo 9:269-91.

Wołodkiewicz, Witold, i Maria Zabłocka. 2009. Prawo rzymskie. Instytucje. Warszawa: C.H. Beck.

Zaradkiewicz, Kamil. 2014. „Ubezwłasnowolnienie – perspektywa konstytucyjna a instytucja prawa cywilnego.” W Prawa osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną w świetle międzynarodowych instrumentów ochrony praw człowieka, red. Dorota Pudzianowska, 190-212. Warszawa: Wolters Kluwer.

Zima-Parjaszewska, Monika. 2022. „Ubezwłasnowolnienie w świetle Konstytucji RP oraz Konwencji o Prawach Osób z Niepełnosprawnościami.” http://www.ptpa.org.pl/site/assets/files/1028/ekspertyza_osi_-_ubezwlasnowolnienie.pdf [dostęp: 13.05.2022].

Opublikowane
2022-06-24
Dział
Artykuły