Modele interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych w sprawach małżeńskich

Maciej Andrzejewski

doi:10.18290/kip21102.10

Maciej Andrzejewski Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie https://orcid.org/0000-0001-8440-2426

DOI: https://doi.org/10.18290/kip21102.10

Słowa kluczowe: prawo kanoniczne, system relacji Kościół-państwo, nieważność małżeństwa, Mitis Iudex Dominus Iesus

Abstrakt

Artykuł porusza problematykę modeli interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych w sprawach małżeńskich. Reforma procesu małżeńskiego papieża Franciszka stanowi asumpt do szczegółowych rozważań nad modelami interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych, począwszy od modelu automatycznego, poprzez model kontrolowany, aż do modelu autonomicznego w odniesieniu do zakresu jurysdykcji trybunałów kościelnych w sprawach małżeńskich. Szczególna uwaga została poświęcona modelowi interakcji orzeczeń sądów kościelnych i państwowych w odniesieniu do spraw małżeńskich w Polsce.

Bibliografia

Adamczewski, Witold. 1999. Małżeństwo w konkordacie. Warszawa: Wydawnictwo Kontrast.

Andrzejewska, Marzena, i Maciej Andrzejewski. 2014-2015. „Czy sąd kościelny jest innym sądem lub organem w rozumieniu art. 44 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych?” Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. Prawo 1 (10-11):5-17.

Andrzejewski, Maciej. 2020. „Emergence of Contradiction in the Process to Declare the Nullity of Marriage.” Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich 33:7-21.

Bar, Józef. 2009. „Współpraca sądów kościelnych z innymi podmiotami życia publicznego.” W Finis legis Christus. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Wojciechowi Góralskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, t. 1, red. Józef Wroceński, i Jan Krajczyński, 223-39. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Bartczak, Adam. 2014. „Sądowa jurysdykcja nad małżeństwem w Polsce.” Łódzkie Studia Teologiczne 2 (23):27-38.

Beal, John. 2015. „Mitis ludex Canons 1671-1682, 1688-1691: A Commentary.” The Jurist 2 (75):467-538.

Brzemia-Bonarek, Aleksandra. 2007. „Pomoc sądowa pomiędzy sądami kościelnymi a państwowymi w celu uzyskania dokumentów niedostępnych dla strony w kanonicznym procesie małżeńskim (Analiza prawna zagadnienia i propozycje de lege ferenda).” W Sędzia i Pasterz. Księga pamiątkowa w 50-lecie pracy ks. Remigiusza Sobańskiego w Sądzie Metropolitalnym w Katowicach (1957-2007), red. Honorata Typańska, 41-52. Katowice: Księgarnia św. Jacka.

Bzdyrak, Grzegorz 2017. „Prawne gwarancje autonomii i niezależności Kościoła katolickiego w Polsce w zakresie władzy jurysdykcyjnej w sprawach małżeńskich.” Przegląd Sejmowy 4 (141):19-37.

De Diego-Lora, Carmelo. 2011. „Postępowanie sądowe w ogólności.” W Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, red. Piotr Majer, 1047-50. Kraków: Wolters Kluwer Polska.

Erlebach, Grzegorz. 2007. „Niektóre procesy specjalne.” W Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. V: Księga VII Procesy, red. Józef Krukowski, 337-72. Poznań: Pallottinum.

Góralski, Wojciech, i Andrzej Pieńdyk. 2000. Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w konkordacie polskim z 1993 roku. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Hess, Agnieszka. 2003. Państwo a kościół, doświadczenia austriackie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Krukowski, Józef. 1995. Konkordaty współczesne – doktryna, teksty (1964-1994). Warszawa: Civitas Christiana.

Krukowski, Józef. 2000. „Konkordat jako instrument normalizacji stosunków między Kościołem a demokratycznym państwem świeckim.” Prawo Kanoniczne 43, nr 3-4: 387-402.

Krukowski, Józef. 2016. „Państwo polskie a Kościół katolicki w ujęciu historycznym.” Roczniki Nauk Prawnych 26, nr 2:83-100.

Majer, Piotr. 2007. „Uznawanie przez państwo wyroków sądów kościelnych w sprawach małżeńskich. Czy byłoby pożyteczne przyjęcie takiego systemu w Polsce?” W Funkcje publiczne związków wyznaniowych. Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 16-18 maja 2006), red. Artur Mezglewski, 414-31. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Misztal-Konecka, Joanna. 2020. „Dokonywanie czynności procesowych przed sądem kościelnym jako okoliczność wyłączająca odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 12 stycznia 2017 r., I ACA 676/16.” Studia z Prawa Wyznaniowego 23:421-40.

Nowicka, Urszula. 2016. Proces o nieważność małżeństwa po Mitis Iudex Dominus Iesus w pytaniach i odpowiedziach. Warszawa: Drukarnia Garmond.

Piasecki, Kazimierz. 2011. Prawo małżeńskie. Warszawa: LexisNexis.

Rakoczy, Bartosz. 2002. „Glosa do wyroku SN z dnia 17 listopada 2000 r., V CKN 1364/00.” Państwo i Prawo 1:110-14.

Romanko, Agnieszka. 2018. „System państw świeckich na przykładzie wybranych państw europejskich.” Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 1 (15):127-41.

Rozkrut, Tomasz. 2005. „Zagadnienia procesowe w przemówieniach rotalnych papieża Jana Pawła II.” W Urzędy sądowe – władza i służba. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11-12 października 2004 roku, red. Tomasz Rozkrut, 101-24. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.

Rozkrut, Tomasz. 2009. „Właściwość sądu kościelnego w osądzaniu małżeństwa kanonicznego w optyce współczesności.” W Finis legis Christus. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Wojciechowi Góralskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, t. 1, red. Józef Wroceński, i Jan Krajczyński, 691-708. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Rynkowski, Michał. 2013. Sądy wyznaniowe we współczesnym europejskim porządku prawnym. Wrocław: Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.

Ryguła, Piotr. 2019. „Autonomia trybunałów kościelnych w Polsce w orzekaniu nieważności małżeństwa kanonicznego: przyczynek do analizy zagadnienia.” Roczniki Nauk Prawnych 29, nr 4:155-72.

Sheehy, Gerard. 1995. The Canon Law: Letter & Spirit: A Practical Guide to the Code of Canon Law. London: G. Chapman.

Sosnowski, Andrzej. 2015. „Art. 1/ Tytuł I Właściwość sądu i trybunały.” W Praktyczny komentarz do Listu apostolskiego motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus papieża Franciszka, red. Piotr Skonieczny, 55-83. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos.

Stankiewicz, Antoni. 2007. „Instrukcja.” W Komentarz do Instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, red. Tomasz Rozkrut, 17-34. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu.

Świto, Lucjan. 2012. „Rekwizycja cywilno-kanoniczna?: pomoc sądowa pomiędzy trybunałami kościelnymi a sądownictwem powszechnym w Polsce.” Prawo Kanoniczne 55, nr 2:145-66.

Wenz, Wiesław. 2016. Proces o nieważność małżeństwa według Motu Proprio Mitis Iudex Dominus Iesus Papieża Franciszka w tradycji kanonicznej. Wrocław: Papieski Wydział Teologiczny.