Polowania duchownych w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych
Abstrakt
Księgi pokutne, które powstały w epoce późnej starożytności chrześcijańskiej i wczesnego średniowiecza są świadectwem kształtowania się praktyki pokutnej w Kościele. Miały one służyć pomocą spowiednikom, zwłaszcza w zakresie ujednolicenia nakładania pokuty.
Celem artykułu, jest udzielenie odpowiedzi, patrząc przez pryzmat ksiąg pokutnych, czy postawa Kościoła wobec łowiectwa była zawsze pozytywna, a zwłaszcza czy w taki sam sposób traktowano osoby świeckie, jak i duchowne? Analiza penitencjałów ukazuje, że w średniowieczu osoby duchowne zarówno diakonii, prezbiterzy, a według niektórych ksiąg pokutnych także i biskupi nie powinni brać udziału w polowaniach, zwłaszcza w celach rozrywkowych. Nie znajdujemy natomiast tekstów, które świadczyłyby o tym, że osoby świeckie nie mogą lub nie powinny brać udziału w polowaniach. Z przedmiotowych ksiąg wynika również, że pokuta za udział w polowaniach dla duchownych była surowa, jeśli porównamy ją do innych pokut, wymierzanych za poważne przewinienia. Obowiązujący Kodeks Prawa Kanonicznego nie przewiduje zakazu, aby duchowni nie mogli brać udziału w polowaniach, czy też otaczać troską myśliwych.
Bibliografia
Daniłowicz, Witold. 2018. Prawo polowania. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Daniłowicz, Witold. 2020. „Czy chrześcijanin może być myśliwym (I).” Brać Łowiecka 12:29-31.
Dynak, Władysław. 2012. Łowiectwo w kulturze polskiej: obszary i kształty obecności. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Erdö, Péter. 2008. Storia delle fonti del diritto canonico. Venezia: Marcianum Press.
Gałkowski, Tomasz. 2017. „Zakaz przyjmowania publicznych urzędów przez duchownych.” Łódzkie Studia Teologiczne 4 (26):111-22.
Ganowicz-Bączyk, Anita. 2016. „Człowiek, zwierzęta i moralność.” Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 2:265-81.
Góralski, Wojciech. 2015. „Księga XV − De laicis w Dekrecie Burcharda z Wormacji.” Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich 28:59-78.
Kieling, Michał. 2012. „Dwanaście sposobów odpuszczenia grzechów? Praktyka pokutna wczesnośredniowiecznego Kościoła na podstawie Penitencjału Egberta.” Teologia Praktyczna 13:83-95.
Kieling, Michał. 2017. „Zasady ogólne dotyczące praktyk pokutnych na podstawie Libri Poenitentiales.” Vox Patrum 37 (67):225-40.
Kumor, Bolesław. 1973. Historia Kościoła. Cz. 2. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
Kwiatkowski, Dariusz. 2012. „Rzeczywistość grzechu i praktyki pokutne w Paenitentiale Vigilanum (Albeldense).” Liturgia Sacra 1 (18):113-26.
Łapiński, Jacek. 2002. „Etyczne podstawy prawnej ochrony zwierząt.” Studia z Prawa Wyznaniowego 4:141-62.
Micińska-Bojarek, Magdalena. 2014. Łowiectwo. Aspekt humanitarny i prawny. Poznań: Wydawnictwo Silva Rerum.
Mitek-Dziemba, Alina. 2018. „Myślistwo i religia. O religioznawczej ocenie praktyk łowieckich w perspektywie animal studies.” Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 4:71-87.
Morciniec, Piotr. 2005. „Status zwierząt w kontekście możliwości ksenotransplantacji.” Forum Teologiczne 6:75-93.
Nogaj, Tomasz. 2013. Dwie ambony. Łowiectwo i Kościół, czyli o słowach i o tym, co łączy myślistwo i Kościół katolicki w Polsce w historii, kulturze, języku i ceremoniach. Kraków: WAM. Księża Jezuici.
Pałęcki, Waldemar. 2012. „Nadużycia wobec Eucharystii w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych („Libri Poenitentiales”).” Roczniki Homiletyczno-Liturgiczne 3 (59): 127-55.
Paprocki, Henryk. 1976. „Hipolita Rzymskiego «Tradycja Apostolska»: wstęp, przekład, komentarz.” Studia Theologica Varsaviensia 1 (14):145-69.
Piątek, Zdzisława. 2020. „O naturze myślistwa, przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.” Filozofia i Nauka 2 (8):135-58.
Probucka, Dorota, red. 2020. Etyczne potępienie myślistwa. Kraków: Universitas.
Rancew-Sikora, Dorota. 2009. Sens polowania. Współczesne znaczenie tradycyjnych praktyk na przykładzie dyskursu łowieckiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Singer, Peter. 2004. Wyzwolenie zwierząt. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Smykowski, Krzysztof. 2017. „Polowanie na zwierzęta w świetle podstawowych zasad teologii moralnej”. Studia Bydgoskie 11:225-36.
Story, Marek. 2020. „Sakrament chrztu w świetle średniowiecznych ksiąg pokutnych.” Annales Canonici 2 (16):86-108. Doi: http://dx.doi.org/10.15633/acan.3832
Subera, Ignacy. 1977. Historia źródeł i nauki prawa kanonicznego. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.
Szpetkowska, Beata. 2020. „Zamiennik pokut w ujęciu irlandzkich i brytyjskich ksiąg pokutnych.” Polonia Sacra 1 (59):113-34. Doi: http://dx.doi.org/10.15633/ps.3569
Urbaniak, Marcin. 2017. „Etyka i etykieta łowiecka jako narzędzia maskowania przemocy.” Edukacja Etyczna 13:3-29. Doi: http://dx.doi.10.24917/20838972.13.1
Witkowski, Wojciech. 2019. „Kościół wobec służby wojskowej i wojny w świetle wybranych kanonów ksiąg pokutnych od VI do XI wieku.” Littera Antiqua 14:57-71.
Zarzycki, Zdzisław. 2009. „Prawnowyznaniowe aspekty katolickiego duszpasterstwa leśników i myśliwych w Polsce.” Studia z Prawa Wyznaniowego 12:71-89.
Zawadzki, Wojciech. 2010. „Bernharda Poschmanna nauka o pokucie wczesnośredniowiecznej.” Studia Warmińskie 47:181-95.
Copyright (c) 2021 Kościół i Prawo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
