Domniemania sądowe w procesach nullitatis matrimonii z tytułów symulacji zgody małżeńskiej w orzecznictwie Roty Rzymskiej

Wojciech Góralski

doi:10.18290/kip21101-7

Wojciech Góralski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska https://orcid.org/0000-0001-6548-4120

DOI: https://doi.org/10.18290/kip21101-7

Słowa kluczowe: małżeństwo, symulacja zgody małżeńskiej, domniemanie

Abstrakt

W procesie nullitatis matrimonii jednym z dowodów jest domniemanie (praesumptio). Obok domniemań prawnych (praesumpiones iuris) istnieją domniemania sędziowskie (praesumpiones hominis), wypracowane przez orzecznictwo Roty Rzymskiej.

Wiele domniemań sędziowskich Rota Rzymska przyjmuje w procesach prowadzonych z tytułów dotyczących symulacji zgody małżeńskiej (kan. 1101 § 2 KPK/83). Po przedstawieniu domniemań w sytuacji symulacji zgody małżeńskiej in genere, autor omawia domniemania sędziowskie dotyczące wykluczenia bonum fidei, bonum prolis, bonum sacramenti, godności sakramentalnej małżeństwa oraz bonum coniugum.

Domniemania sędziowskie spełniają w procesie o nieważność małżeństwa rolę pomocniczą, pomagając sędziemu w uzyskaniu pewności moralnej.

Bibliografia

Bertolini, Giacomo. 2009. „La simulazione totale tra esclusione del bonum coniugum e della sacramentalità.” W La giurisprudenza della Rota Romana sul consenso matrimoniale (1908-2008), 105-58. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Boccafola, Kenneth E. 2012. „Le presunzioni giudiziarie nella giurisprudenza rotale in materi di simulazione.” W Presunzioni e matrimonio, 215-30. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Burke, Cormac. 1991. „Il contenuto del bonum fidei.” Apollinaris 64, nr 3:649-66.

D’Auria, Angelo. 2007. Il consenso matrimoniale. Dottrina e giurisprudenza canonica. Roma: Aracne Editrice.

Fąka, Marian. 1978. Normy ogólne kanonicznego procesu sądowego. Cz. 2. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

García Faílde, Juan J. 1995. Nuevo derecho procesal canónico. Estudio sistemático-analítico comparado. Salamanca: Universidad Pontificia de Salamanca.

Góralski, Wojciech. 2005. „Domniemania prawne w dziedzinie materialnego prawa małżeńskiego.” Ius Matrimoniale 10 (16):121-24.

Góralski, Wojciech. 2010a. Dobro małżonków a istotne obowiązki małżeńskie. Istotne obowiązki małżeńskie wynikające ze skierowania małżeństwa ku dobru małżonków i ich ochrona prawna w świetle orzecznictwa Roty Rzymskiej. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Góralski, Wojciech. 2010b. „Presunzioni guridiche nell’ambito del diritto matrimoniale sostanziale nel Codice di Diritto Canonico del 1983.” W Iustitia et iudicium. Studi di diritto matrimoniale e processuale canonico in onore di Antoni Stankiewicz, t. 1, red. Janusz Kowal, i Joaquín Llobell, 327-46. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Góralski, Wojciech. 2019. Godność sakramentalna małżeństwa ochrzczonych oraz wola przeciwna tej godności (simulatio, error iuris) w doktrynie i orzecznictwie Roty Rzymskiej. Pelplin: Bernardinum.

Kowal, Janusz. 2005. „Favor matrimonii et favor libertatis.” Periodica 94, nr 3:243-73.

Krajczyński, Jan. 2010. „Les présomptions du juge dans les causes de nullité de mariage ob exclusionem indissolubilitatis.” W Iustitia et iudicium. Studi di diritto matrimoniale e processuale canonico in onore di Antoni Stankiewicz, t. 2, red. Janusz Kowal, i Joaquín Llobell, 819-34. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Leszczyński, Grzegorz. 2004. Exclusio boni fidei jako symulacja zgody małżeńskiej (kan. 1101 § 2 KPK). Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.

Llobell, Joaquín. 2015. I processi matrimoniali nella Chiesa. Roma: Pontificia Università della Santa Croce.

Pastwa, Andrzej. 2016. Dobro małżonków. Identyfikacja elementu ,,ad validitatem” w orzecznictwie Roty Rzymskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Rybczyński, Henryk. 1983. „Domniemanie.” W Encyklopedia Katolicka, t. 4, 102. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Scicluna, Charles. 1996. „Use of Lists of Presumptions of Facts in Marriage Nullity Cases.” Forum 7:45-67.

Sztychmiler, Ryszard. 1993. Doktryna Soboru Watykańskiego II o celach małżeństwa i jej recepcja w Kodeksie Prawa Kanonicznego z roku 1983. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Zuanazzi, Ilaria. 2011. „La prova della simulazione del matrimonio canonico con particolare riferimento all’esclusione del bonum prolis e del bonum coniugum.” W La prova della nullità matrimoniale secondo la giurisprudenza della Rota Romana, 197-228. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.