Narodziny obowiązkowych ubezpieczeń nieruchomości kościelnych na ziemiach polskich

Waldemar Bednaruk

doi:10.18290/kip2091-11

Waldemar Bednaruk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji https://orcid.org/0000-0002-0080-9470

DOI: https://doi.org/10.18290/kip2091-11

Słowa kluczowe: polityka zaborców wobec Polaków, Kościół katolicki pod zaborami, narodziny niepodległej Polski

Abstrakt

Idea obowiązkowego ubezpieczania budynków kościelnych od ognia została wprowadzona na ziemiach polskich na większą skalę w 1803 r. Jako pierwszy zastosował ją w praktyce zaborca pruski, jednak po utworzeniu Królestwa Polskiego zachowano przymusowe ubezpieczenia od pożarów na tych ziemiach podległych teraz władztwu rosyjskiemu. W ten sposób na znacznym obszarze ziem polskich pod zaborami rozciągnięto tytułowy obowiązek, przyzwyczajając ludność do nowych sposobów zabezpieczania swojego majątku przed skutkami nagłych i niespodziewanych zdarzeń losowych. Po utworzeniu niepodległego państwa polskiego obowiązkowe ubezpieczenia nieruchomości kościelnych od ognia zostały uznane za normę obowiązującą na przeważającym obszarze kraju. Wyjątkiem pozostawały ziemie dawnego zaboru pruskiego, które nie zostały objęte przymusem asekuracji budowli od ognia.

Biogram autora

Waldemar Bednaruk, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

Dr hab. Waldemar Bednaruk, prof. KUL – Katedra Historii Ustroju i Prawa, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska

Bibliografia

Bednaruk, Waldemar. 2018. „Wpływ ubezpieczeń na rozwój transportu morskiego w epoce wczesnonowożytnej.” Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie 11, nr 2:19-27.

Bednaruk, Waldemar. 2019. Przestępczość ubezpieczeniowa w międzywojennej Polsce. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Chomicz, Bolesław. 1921. Opinja p. Prezesa Wzajemnej Instyt. B. Chomicza o Przymusie i Monopolu Ubezpieczenia. Warszawa: Nakładem Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych.

Dębski, Jan. 1958. „Z historii walk o społeczny charakter instytucji ubezpieczeń.” W 150 lat ubezpieczeń w Polsce, red. Eugeniusz Kreid, t. 1, 195-208. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Gospodarcze.

Kasperski, Wojciech. 2019. System ubezpieczeń gospodarczych w międzywojennej Polsce. Lublin: Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Kumor, Bolesław. 1985. Historia Kościoła. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.

Mayzel, Bronisław. 1900. Przegląd historyczny rozwoju instytucyj ubezpieczeń w Królestwie Polskim. Warszawa: Nakładem autora. Skł. gł. w Księgarni i Składzie Nut Konstantego Treptego.

Sangowski, Tadeusz. 1988. „Rozwój ubezpieczeń gospodarczych na ziemiach polskich w latach 1803-1945.” W 185 lat ubezpieczeń gospodarczych w Polsce, red. Tadeusz Sangowski, 9-28. Warszawa: Wydawnicza Oficyna Drukarska Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Książnicy Miejskiej im. M. Kopernika w Toruniu.

Smoleński, Władysław. 1886. Rządy pruskie na ziemiach polskich. Warszawa: Nakładem Redakcyi Biblioteki Umiejętności Prawnych.

Szczęśniak, Marian. 2003. Zarys dziejów ubezpieczeń na ziemiach polskich. Warszawa: Wyższa Szkoła Ubezpieczeń i Bankowości.

Wysznacki, Konstanty. 1926. Polska Dyrekcja Ubezpieczeń Wzajemnych w historycznym rozwoju. Przyczynek do dziejów ubezpieczeń publicznych w Polsce. Warszawa: Nakładem Polskiej Dyrekcji Ubezpieczeń Wzajemnych.

Narodziny obowiązkowych ubezpieczeń 191

Zarębski, Franciszek. 1934. „Zagadnienie taryfowe w przymusowem ubezpieczeniu budowli od ognia.” W Działalność Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych w latach 1926-1933, red. Władysław Strzelecki, 51-90. Warszawa: Nakładem Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Wzajemnych.