Wykluczenie bonum prolis w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku i Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich

Marcin Bałdyga

doi:10.18290/kip.2018.7.1-14

Marcin Bałdyga Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji

DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2018.7.1-14

Słowa kluczowe: dobro potomstwa; exclusio boni prolis; bonum prolis; in vitro a dobro potomstwa; godna prokreacja; metody wykluczenia bonum prolis

Abstrakt

Problematyka dotycząca zrodzenia i wychowania potomstwa zawsze stanowiła przedmiot szczególnej troski Kościoła. Przejawiało się to m.in. w prawnej regulacji tego zagadnienia. Uprawnienie-obowiązek zrodzenia i wychowania potomstwa łączyło się nieodzownie z ogólną wizją małżeństwa, jego celami i przedmiotem małżeńskiej zgody, stąd też wraz z ewolucją rozumienia samego małżeństwa w historii kanonistyki, zmieniało się także rozumienie terminu bonum prolis (dobro potomstwa).

Normy zawarte w kodeksach Jana Pawła II (KPK/83 i KKKW) dotyczące zagadnienia wykluczenia dobra potomstwa, o których była mowa we wstępie niniejszego artykułu, w swojej treści są identyczne. Jedynie treść kan. 776 § 1 KKKW, stanowi swoiste dopełnienie treści kan. 1055 § 1 KPK/83, w którym mowa o strukturze małżeństwa. Z kolei kan. 1061 § 1 KPK/83, będący swoistą definicją małżeństwa dopełnionego i ważnie zawartego, nie znajduje swojego odpowiednika w KKKW.

Zrodzenie i wychowanie potomstwa jest naturalnym celem i uwieńczeniem małżeństwa. Akty małżeńskie, powinny być ukierunkowane na prokreację i dokonywane w sposób ludzki i naturalny. Stąd też wykluczenie aktów małżeńskiego współżycia, otwartych na zrodzenie potomstwa, podjęte pozytywnym aktem woli skutkuje nieważnością samego małżeństwa.

Bibliografia

Adamowicz, Leszek. 2014. „Bonum prolis w małżeństwach mieszanych.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:65-80.

Bersini, Francesco. 1994. Il nuovo diritto canonico matrimoniale. Commento giuridico-teologico-pastorale. Torino: LDC, Leumann.

Bianchi, Paolo. 2010. Kiedy małżeństwo jest nieważne. Kraków: Wydawnictwo „M”.

Biskupski, Stefan. 1956. Prawo małżeńskie Kościoła Rzymskokatolickiego. T. 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Brzemia-Bonarek, Aleksandra. 2014. „Bonum prolis w wyrokach coram Sobański.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:117-29.

Gałuszka, Tomasz. 2016. „Wykluczenie dobra potomstwa na przykładzie orzecznictwa Sądu Biskupiego w Rzeszowie.” Rocznik Kolbuszowski 16:217-35.

Gołębiowska, Anna. 2012. „Forma wykluczenia bonum prolis w doktrynie i orzecznictwie Roty Rzymskiej.” Ius Matrimoniale 23, nr 17:65-84.

Góralski, Wojciech. 1990. „Dekret Roty Rzymskiej c. Mario Giannecchini z 18 II 1986 r. o nieważności małżeństwa.” Prawo Kanoniczne 33, nr 3-4:161-72.

Góralski, Wojciech. 1997. „Wykluczenie prawa do potomstwa w świetle nowszego orzecznictwa rotalnego.” Ius Matrimoniale 8, nr 2:77-85.

Góralski, Wojciech. 2004. „Wykluczenie dobra potomstwa w nowszym orzecznictwie rotalnym.” Ius Matrimoniale 15, nr 9:115-36.

Góralski, Wojciech. 2011. Małżeństwo kanoniczne. Warszawa: LexisNexis.

Góralski, Wojciech. 2013. „Wykluczenie bonum prolis w opublikowanych wyrokach Roty Rzymskiej z 2002 r.” Ius Matrimoniale 24, nr 18:73-99.

Góralski, Wojciech. 2014. „Istotna treść pojęcia bonum prolis.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:15-33.

Krajczyński, Jan. 2009. „Prawo dziecka do poczęcia w sposób ludzki.” Kieleckie Studia Teologiczne 8:77-91.

Majer, Piotr. 2014. „Wykluczenie, nadużycie i niekorzystanie z prawa do aktów otwartych na zrodzenie potomstwa.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:94-107.

Mierzejewski, Krzysztof. 2011. „Pojęcie dobra potomstwa jako źródło praw i obowiązków małżeńskich w świetle prawa kanonicznego.” Studia Gdańskie 29:123-39.

Rozkrut, Tomasz. 2014. „Dowodzenie wykluczenia bonum prolis.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:81-94.

Stankiewicz, Antoni. 1990. “L’esclusione della procreazione ed educazione della prole.” In La simulazione del consenso matrimoniale canonico, ed. Arcisodalizio della Curia Romana, 149-73. Cittá del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.

Stankiewicz, Antoni. 1998. “Concretizzazione del fatto simulatorio nel „positivus voluntatis actus”.” Periodica 87:257-86.

Stankiewicz, Antoni. 1999. „Pozytywny akt woli przy symulacji zgody małżeńskiej.” Ius Matrimoniale 4, nr 10:61-81.

Stawniak, Henryk. 1989. „Uprawnienie-obowiązek zrodzenia i wychowania potomstwa w świetle kanonicznego prawa małżeńskiego.” Prawo Kanoniczne 32, nr 3-4:125-42.

Stawniak, Henryk. 2010. „Wokół zagadnienia prokreacji.” W Lex tua veritatis. Księga pamiątkowa dedykowana Jego Magnificencji Księdzu Profesorowi Janowi Maciejowi Dyduchowi z okazji 70. rocznicy urodzin, red. Piotr Majer, Andrzej Wójcik, 595-96. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.

Stawniak, Henryk. 2014. „Prawo do potomstwa? Godna prokreacja a zapłodnienie in vitro.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:34-47.

Sztafrowski, Edward. 1986. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 4. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

Sztychmiler, Ryszard. 2000. „Wykluczenie potomstwa w świetle najnowszego orzecznictwa Roty Rzymskiej.” Ius Matrimoniale 11, nr 5:103-22.

Świto, Lucjan. 2003. Exclusio boni prolis jako tytuł nieważności małżeństwa. Olsztyn: Wydawnictwo Hosianum.

Świto, Lucjan. 2014. „Czasowe wykluczenie potomstwa a wykluczenie dobra potomstwa.” Studia i Materiały Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach 80:108-16.

„Wyrok Sądu Metropolitalnego w Katowicach (c. Sobański) z 17.9.1998 r. z tytułu wykluczenia potomstwa.”1999. Ius Matrimoniale 10, nr 4:285-89.

Żurowski, Marian. 1987. Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła katolickiego. Stan prawny po promulgowaniu Kodeksu Prawa Kanonicznego łacińskiego w 1983 r. Katowice: Wydawnictwo Księgarnia św. Jacka.