Radykalny demokratyzm i wizja rewolucji społecznej księdza Piotra Ściegiennego
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę syntetycznego ujęcia twórczości i działalności pierwszego polskiego księdza-rewolucjonisty Piotra Ściegiennego. Jego poglądy, mające charakter radykalnego demokratyzmu, wyrosły na gruncie doświadczeń ubóstwa, jakie przeżył w dzieciństwie na polskiej wsi oraz były pokłosiem zetknięcia się z ideami stanowiącymi fundamenty rewolucji społecznej we Francji pod koniec XVIII w., takimi jak „równość”, „wolność”, „braterstwo”. Ks. Ściegienny uchodzi w historiografii za jednego z krzewicieli zasad socjalistycznych w duchu poszanowania godności człowieka oraz przedstawiciela tego nurtu politycznego w XIX-wiecznej Polsce, który niepodległość narodową wiązał z jednoczesną rewolucją o charakterze społecznym.
Bibliografia
Balicka, Zofia. 1929. „Ksiądz Piotr Ściegienny.” W Księga Pamiątkowa ku uczczeniu 25-letniej działalności naukowej prof. Marcelego Handelsmana, red. Henryk Bachulski, 77-91. Warszawa: Nakł. uczniów.
Bender, Ryszard. 1996. „Ksiądz Piotr Ściegienny i jego rodzina w Ordynacji Zamoyskiej.” W Ksiądz Piotr Ściegienny – epoka, dzieło, pokłosie, red. Wiesław Caban, 127-36. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Borejsza, Jerzy Wojciech. 1977. „Rewolucjonista polski – szkic portretu.” W Polska XIX wieku: państwo, społeczeństwo, kultura, red. Stefan Kieniewicz, 253-311. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Djakow, Włodzimierz Anatoljewicz. 1974. Piotr Ściegienny: ksiądz-rewolucjonista. Warszawa: Książka i Wiedza.
Djakow, Włodzimierz Anatoljewicz, Stefan Kieniewicz, i Wiktoria Śliwowska, red. 1981. Rewolucyjna konspiracja w Królestwie Polskim w latach 1840-1845. Edward Dembowski. Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich.
Gach, Piotr Paweł. 1996. „Ksiądz Piotr Ściegienny o swoich nauczycielach i kolegach ze szkół kieleckich.” W Ksiądz Piotr Ściegienny – epoka, dzieło, pokłosie, red. Wiesław Caban, 143-50. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Kalembka, Sławomir. 1988. „Problemy państwa w polskiej myśli politycznej okresu międzypowstaniowego.” W Państwo w polskiej myśli politycznej, red. Wojciech Wrzesiński, 7-19. Wrocław: Polska Akademia Nauk.
Koberdowa, Irena. 1987. „Kształtowanie się wizji socjalizmu w polskiej myśli politycznej w latach 1830-1886.” W Wizje socjalizmu w Polsce do 1948 roku, red. Jan Tomicki, 9-56. Warszawa: Książka i Wiedza.
Konarski, Marcin. 2016. „Myśl polityczno-prawna Louisa de Saint-Just (1767-1794).” Studia Prawnicze i Administracyjne 2:15-34.
Mencel, Tadeusz. 1972. „Między dwoma powstaniami (1831-1864).” W Lubelszczyzna w dziejach narodu i państwa polskiego. Referaty na sesję naukową organizowaną przez Instytut Historii UMCS 29 października 1972 roku, red. Kazimierz Myśliński, 127-46. Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Meslier, Jan. 1955. Testament. Tłumaczenie Zbigniew Bieńkowski. Kraków: Polskie Wydawnictwo Naukowe.
Niebelski, Eugeniusz. 1996. „Mieczysław Żywczyński o księdzu-spiskowcu.” W Ksiądz Piotr Ściegienny – epoka, dzieło, pokłosie, red. Wiesław Caban, 269-78. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Pańków, Irena. 1990. Filozofia utopii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Penkalla, Adam, i Jerzy Szczepański. 1996. „Rodzina księdza Piotra Ściegiennego w świetle nieznanych źródeł.” W Ksiądz Piotr Ściegienny – epoka, dzieło, pokłosie, red. Wiesław Caban, 137-41. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Rok 1846 w Galicji. Materiały źródłowe. 1958. Opracowanie Józef Sieradzki, i Czesław Wycech. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Sikora, Adam. 1981. „Wstęp.” W Piotr Ściegienny. Ewangelia i rewolucja: wybór pism. Wybór i wstęp Adam Sikora, V-XLVII. Warszawa: Książka i Wiedza.
Skowronek, Jerzy. 1981. „Piotr Ściegienny a polski „populizm romantyczny”.” W Rewolucyjna konspiracja w Królestwie Polskim w latach 1840-1845. Edward Dembowski, red. Włodzimierz Anatoljewicz Djakow, Stefan Kieniewicz, i Wiktoria Śliwowska, 107-23. Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich.
Sobieszewska, Marta. 2010. „Karol Fourier i jego wizja organizacji społecznej.” Studia Iuridicia Lublinensia 14:125-33.
Sowiński, Adolf. 1948. Ściegienny. Wikary z Wilkołazu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Ściegienny, Piotr. 1981a. „Aforyzmy o urządzeniu społeczeństwa ludzkiego.” W Piotr Ściegienny. Ewangelia i rewolucja: wybór pism. Wybór i wstęp Adam Sikora, 72-104. Warszawa: Książka i Wiedza.
Ściegienny, Piotr. 1981b. „Krótki a prawdziwy wykład nauki Jezusa Chrystusa.” W Piotr Ściegienny. Ewangelia i rewolucja: wybór pism. Wybór i wstęp Adam Sikora, 105-46. Warszawa: Książka i Wiedza.
Ściegienny, Piotr. 1981c. „Trzeba tylko chcieć. Volenti nihil difficile.” W Piotr Ściegienny. Ewangelia i rewolucja: wybór pism. Wybór i wstęp Adam Sikora, 162-77. Warszawa: Książka i Wiedza.
Ściegienny, Piotr. 1981d. „Zakon chrześcijan.” W Piotr Ściegienny. Ewangelia i rewolucja: wybór pism. Wybór i wstęp Adam Sikora, 183-209. Warszawa: Książka i Wiedza.
Ściegienny, Piotr. 1981e. „Złota książeczka, czyli historia rodu ludzkiego.” W Piotr Ściegienny. Ewangelia i rewolucja: wybór pism. Wybór i wstęp Adam Sikora, 3-41. Warszawa: Książka i Wiedza.
Świętochowski, Aleksander. 1910. Utopie w rozwoju historycznym. Warszawa: G. Gebethner i Spółka.
Trynkowski, Jan. 1996. „Niektóre szczegóły i aspekty pobytu księdza Piotra Ściegiennego i jego towarzyszy na zesłaniu we Wschodniej Syberii.” W Ksiądz Piotr Ściegienny – epoka, dzieło, pokłosie, red. Wiesław Caban, 225-34. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego w Kielcach.
Tyrowicz, Marian. 1948. Sprawa ks. Piotra Ściegiennego. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Książka”.
Wycech, Czesław. 1955. Powstanie chłopskie w roku 1846. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Zahajkiewicz, Marek Tomasz. 2005. Dzieje Archidiecezji Lubelskiej (1805-2005). Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium.
Copyright (c) 2018 Kościół i Prawo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
