Tajemnica spowiedzi w prawie kanonicznym

Natalia Grochowska

doi:10.18290/kip.2017.6.1-8

Natalia Grochowska Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

DOI: https://doi.org/10.18290/kip.2017.6.1-8

Słowa kluczowe: tajemnica; pokuta; spowiedź; penitent; szafarz

Abstrakt

Instytucję tajemnicy spowiedzi należy rozpatrywać w kontekście sakramentu spowiedzi. Tajemnica spowiedzi odnosi się do treści wyznanych w czasie spowiedzi indywidualnej, podczas gdy penitent w sposób sekretny wyjawia spowiednikowi swoje grzechy. Tajemnica spowiedzi w prawie kanonicznym ma charakter bezwzględny. Ustawodawca kościelny stwierdza, iż nie istnieje żadna władza, która byłaby w stanie zwolnić podmiot zobowiązany do zachowania tajemnicy spowiedzi z tego obowiązku. Naruszenie tajemnicy w prawie kanonicznym postrzegane jest jako złamanie prawa i jako takie jest usankcjonowane właściwymi karami. Ustawodawca w kan. 1388 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. czyni rozróżnienie między bezpośrednią i pośrednią formą naruszenia tajemnicy, które obwarowane są obligatoryjną karą. W pierwszym przypadku spowiednik podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zarezerwowanej Stolicy Apostolskiej, w drugim – powinien być ukarany stosowną karą. Ponadto, tajemnica spowiedzi oraz przestępstwo naruszenia tajemnicy spowiedzi zostało uregulowane w Normae de gravioribus delictis z 2001 r. i Normae de delictis reservatis z 2010 r.

Bibliografia

Banaszak, Marian. 2005. Historia Kościoła katolickiego. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Borek, Dariusz. 2004. „Ordynariusz a „delicta graviora” zarezerwowane Kongregacji Doktryny Wiary.” Prawo Kanoniczne 47, nr 3-4:111-58.

Borek, Dariusz. 2012. „Przestępstwa przeciwko sakramentom w normach De Delictis Reservatis z 2010 roku.” Prawo Kanoniczne 55, nr 4:53-69.

Delumeau, Jean. 1997. Wyznanie i przebaczenie. Historia spowiedzi. Gdańsk: Marabut.

Głowa, Stanisław, i Ignacy Bieda. 1989. Breviarium Fidei. Wybór doktrynalnych wypowiedzi Kościoła. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.

Grzywacz, Jerzy. 1968. Zarys prawa kanonicznego. T. 3. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

Janczewski, Zbigniew. 2006. „Sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania w świetle prawa kanonicznego i liturgicznego z uwzględnieniem specyfiki warunków polskich.” Prawo Kanoniczne 49, nr 1-2:171-94.

Mokrzycki, Bronisław. 1996. Kościół w oczyszczeniu. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

Pastuszko, Marian. 1991. „Uprawnienie do spowiadania wynikające z prawa (kan. 967).” Prawo Kanoniczne 34, nr 3-4:191-245.

Pastuszko, Marian. 1996a. „Obowiązki szafarza sakramentu pokuty i pojednania (kanon 983-986).” Prawo Kanoniczne 39, nr 1-2:17-67.

Pastuszko, Marian. 1996b. „Równoczesne rozgrzeszenie wielu penitentów bez uprzedniej ich spowiedzi indywidualnej.” Prawo Kanoniczne 39, nr 1-2:53-85.

Pastuszko, Marian. 1999. Sakrament pokuty i pojednania. Kielce: Wydawnictwo „Jedność”.

Płatek, Józef. 2001. Sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania. Częstochowa: Paulinianum.

Skowronek, Alfons. 1993. Sakrament pojednania. Wina, grzech, pojednanie. Włocławek: Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne.

Stokłosa, Marek. 2011. „Modyfikacje wprowadzone do tekstu Normae de gravioribus delictis.” Prawo i Kościół 3:101-29.

Syryjczyk, Józef. 2001. „Ochrona tajemnicy spowiedzi.” Prawo Kanoniczne 44, nr 1-2:111-24.

Syryjczyk, Józef. 2003. Kanoniczne prawo karne. Część szczególna. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Sztafrowski, Edward. 1986. Podręcznik prawa kanonicznego. T. 3. Warszawa: Akademia Teologii Katolickiej.

Wielec, Marcin. 2012. Zakaz dowodowy tajemnicy spowiedzi w postępowaniu karnym. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.

Witek, Stanisław. 1979. Sakrament pojednania. Poznań: Pallottinum.

Zubert, Bronisław. 2001. „Sacramentale sigillum inviolabile est.” W Divina et Humana. Księga jubileuszowa w 65. rocznicę urodzin Księdza Profesora Henryka Misztala, red. Antoni Dębiński, Wiesław Bar, i Piotr Stanisz, 723-41. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Żurowski, Marian. 1976. „Refleksje nad nowym „Ordo paenitentiae” i schematem prawa kanonicznego dotyczącego sakramentu pokuty.” Prawo Kanoniczne 19, nr 1-2:65-90.